11.2 Chromosomen doorgeven

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

11.2 Chromosomen doorgeven

Vandaag

Terugblik 11.1 

Afmaken 11.1 (+nakijkinstructie)

Uitleg 11.2

Maken van 11.2 vragen: 4, 5, 7, 10, 11, 12

Opdracht bij 11.2

Terugblik

Bespreek met je 'buur' wat het fenotype is en wat het genotype is. 

(ik vraag het zo klassikaal terug)

Genotype: alle erfelijke informatie die vaststaat in het DNA/chromosomen.

Fenotype: het uiterlijk van een organisme.

Fenotype & Genotype

Genotype + Milieu --> Fenotype

Waar zitten je cellen?

1. Voornamelijk in je organen.
2. Overal in je lichaam.
3. Voornamelijk in je hersenen.
4. Alleen in je weefsel.

Waardoor wordt je fenotype beïnvloed?

1. genotype
2. omgeving
3. jezelf
4. zowel A, B als C

Wat is de beste omschrijving van chromosomen?

1. erfelijke eigenschappen
2. genen
3. opgerold DNA
4. opgerolde sliertjes in de celkern

Waar in de cel bevinden zich de chromosomen?

1. In het cytoplasma.
2. In de celkern.
3. In het DNA.

Hoeveel paar chromosomen heeft elke mens in zijn cellen?

1. 23
2. 46

Een gen is een deel van een chromosoom met de erfelijke informatie voor één erfelijke eigenschap.

1. juist
2. onjuist

Hiernaast zie je een deel van de chromosomenkaart van een mens.

Je ziet hier een deel van de chromosomen van een jongen.

1. juist
2. onjuist

Hardlopers uit bepaalde delen van Oost-Afrika winnen veel meer lange-afstand- wedstrijden dan lopers uit andere delen van de wereld. Hoe het komt dat deze mensen zo goed kunnen hardlopen, is niet echt duidelijk.

Bekend is dat ze gewend zijn kilometers te rennen bijvoorbeeld om naar school te gaan. Andere mogelijke oorzaken zijn: de lichaamsbouw, de voeding en de hoge ligging van hun woongebied.

De lichaamsbouw heeft invloed op de prestaties bij het hardlopen.

Hebben omgevingsfactoren invloed op de lichaamsbouw? En hebben erfelijke factoren daar invloed op?

  A. alleen erfelijke factoren

  B. alleen omgevingsfactoren

  C. zowel erfelijke factoren als omgevingsfactoren

Nu

Afmaken 11.1

Huiswerk was: 7, 9, 11, 12, 18

En nog maken: 19, 20, 22, 24, 25

Nakijken doe je thuis via de nakijkbladen op magister. 

11.2 Chromosomen doorgeven

Doelen van deze les

Je leert:

hoe je chromosomen doorgeeft

hoe geslachtscellen 23 chromosomen krijgen

waardoor al je cellen dezelfde chromosomen hebben

De 8 begrippen die je absoluut moet kennen

fenotype                                        meiose

genotype                                       mitose

dominant                                       homozygoot

recessief                                        heterozygoot

De 8 begrippen die je absoluut moet kennen

fenotype                                        meiose

genotype                                       mitose

dominant                                       homozygoot

recessief                                        heterozygoot

Nu

Maak vraag 5, 6 en 7 op blz 97

Bevruchte eicel bevat 23 chromosomen paren: 

Ontstaan door 23 chromosomen van vader en 23 chromosomen van moeder. Chromosomen aantal: 46.

3

23 chromosomen van vader

1

23 chromosomen van moeder

2

23

23

46

Miljoenen nieuwe lichaamscellen ontstaan. Dat gebeurt door deling van de moedercel. Elke nieuwe cel (dochtercel) bevat 46 chromosomen met precies dezelfde informatie. Het genotype van elke dochtercel is hetzelfde, de informatie over de erfelijke eigenschappen is gelijk.

4

Welk geslachts-

chromosoom kan 

voorkomen in een

 zaadcel vaneen 

galapagos-pinguïn?

A. alleen W-chromosoom

B. alleen Z-chromosoom

C. een W-chromosoom

of Z-chromosoom

Eén van de genen op chromosoom 21 is betrokken bij het omzetten van geluidsprikkels in impulsen.

Hoe vaak komt dit gen voor in een spiercel van iemand met het syndroom van Down?  Kies uit: 1/ 2/ 3/ 23/ 46/ 47 

Mitose     -     Meiose

-Gewone celdeling voor groei, herstel.

-Aantal chromosomen blijft 46

-Alle chromosomen komen in tweetal voor 

-In het hele organisme 

-Celdeling om voortplantingscellen te maken

-Aantal chromosomen gehalveerd: 46            23

-Elk chromosoom komt maar 1x voor 

-In de eierstokken, zaadballen, stamper en meeldraad

Nu en huiswerk

-Lees paragraaf 11.2

-Maak van deze paragraaf de vragen (5, 6, 7,) 8, 9, 12, 13, 14

DNA

chromosoom

celkern

cel

Hoe zou je de bevruchting van een eicel weer kunnen geven op chromosomenniveau?

1. 46 - 23 = 23
2. 23 + 23 = 46
3. 92 - 46 = 46
4. 46 + 46 = 92

Op welk moment van de mitose zijn de chromosomen voor het eerst zichtbaar?

1. als de chromosomen zichzelf kopiëren
2. als de chromosomen paren in het midden van de cel vormen
3. als de chromosomenparen splitsen en uit elkaar gaan
4. als de cel zich in tweeën deelt

Wat zie je op de afbeelding?

1. mitose
2. meiose
3. bevruchting

Wat zie je op de afbeelding?

1. mitose
2. meiose
3. bevruchting

Mitose

Meiose

Waar vindt geen mitose plaats?

1. Het ontstaan van een huidcel in de huid van een olifant.
2. Het ontstaan van een bastcel in de stengel van een klimop.
3. De celdeling van een bevruchte eicel.
4. Het ontstaan van een stuifmeelkorrel.

Aan het einde van de mitose heb ik

1. 2 cellen met 23 chromosomen
2. 2 cellen met 46 chromosomen
3. 4 cellen met 23 chromosomen
4. 4 cellen met 46 chromosomen

Ze je in de afbeelding hiernaast de meiose of mitose?

Ze je in de afbeelding hiernaast de meiose of mitose?

1. Meiose
2. Mitose
3. Beiden
4. Niet te zeggen

Mitose

Meiose

gewone celdeling

reductiedeling

46 --> 46 + 46

46 --> 23 + 23

in de geslachtscellen

in alle andere cellen

chromosomen verdubbelen

Opdracht filmpje

-Maak 2 uitlegfimpjes over:

1. Mitose

2. Meiose

Laat bij de deling een cel zien met 4 chromosomen (2 paar). 

Klaar? 

--> Laten checken door BMI

--> Tijd over om huiswerk te maken

voorbeeld