De Gouden Eeuw

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Waar of niet waar:
De VOC deed aan moedernegotie

1. Waar
2. Niet Waar

Waar of niet waar:
De WIC deed mee aan de Driehoekshandel

1. Waar
2. Niet Waar

Waar of niet waar:
De belangrijkste bestuurder in de Republiek was de stadhouder

1. Waar
2. Niet Waar

Waar of niet waar:
Dit schilderij is kenmerkend voor de Republiek

1. Waar
2. Niet Waar

De Gouden Eeuw

Doelen

Aan het einde van de les kun je:

- Drie redenen noemen waarom de Republiek bijzonder is in de Gouden Eeuw

-  Uitleggen waarom er godsdiensttolerantie is in de Republiek

- Het gevolg van het Rampjaar uitleggen

- Drie kenmerken noemen van schilderijen in de Gouden Eeuw

- Het belang van de boekdrukpers voor de wetenschappelijke revolutie uitleggen

Uniek

• De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek.
• "Bijzonder in staatkundig opzicht": Republiek, bestuurt door Staten-Generaal
• "Bloei in economisch opzicht": oorzaken van Gouden Eeuw --> rijkdom
• "Bloei in cultureel opzicht": kunst, wetenschap & tolerantie 

Tolerantie

• In de Republiek bestaat godsdiensttolerantie: géén vervolgingen
• Oorzaak: godsdienstpolitiek Willem van Oranje
• Voorbeelden:
• 1. Handelaren uit Antwerpen
• 2. Portugese synagoge in Amsterdam 
• 3. Protestante vluchtelingen uit Frankrijk (Hugenoten) 
• Schuilkerken: kahtolieke kerken "verscholen" achter normale huizen 

Bestuur

• Bijzonder bestuur in de Republiek:
• Staten-Generaal: landsbestuur --> samenwerking gewesten
• Raadspensionaris: leider SG
• Gewestelijke staten: besturen gewesten --> veel vrijheden
• Stadhouder: legeraanvoerder
• 1650-1672: Stadhouderloos Tijdperk 
• 1672 Rampjaar: aanval Engeland + Frankrijk
• Gevolg: moord op gebroeders De Witt --> Willem III wordt stadhouder

Wat is géén oorzaak van de Gouden Eeuw

1. Moedernegotie
2. Ontdekking van Amerika
3. Specialisatie in landbouwproducten
4. Val van Antwerpen

Waar of niet waar:
De VOC deed aan moedernegotie

1. Waar
2. Niet Waar

Waar of niet waar:
De WIC deed mee aan de Driehoekshandel

1. Waar
2. Niet Waar

Waar of niet waar:
De belangrijkste bestuurder in de Republiek was de stadhouder

1. Waar
2. Niet Waar

Waar of niet waar:
Schuilkerken werden door vervolgde katholieken gebruikt

1. Waar
2. Niet Waar

Wie was raadspenionaris in 1672?

1. Johan van Oldenbarnevelt
2. Johan de Witt

Waar of niet waar:
Dit schilderij is kenmerkend voor de Republiek

1. Waar
2. Niet Waar

Doelen

Aan het einde van de les kun je:

- Drie redenen noemen waarom de Republiek bijzonder is in de Gouden Eeuw

-  Uitleggen waarom er godsdiensttolerantie is in de Republiek

- Het gevolg van het Rampjaar uitleggen

- Het belang van de boekdrukpers voor de wetenschappelijke revolutie uitleggen

- Drie kenmerken noemen van schilderijen in de Gouden Eeuw

Wetenschap

• 1440: uitvinding boekdrukpers door Johannes Gutenberg
• Gevolg: kopiëren en verspreiden boeken
• Zonder boekdrukpers géén verspreiding wetenschappelijke ideeën 
• Door tolerantie in Republiek géén vervolging andersdenkenden 
• Rationalisme: kennis komt voort uit rede
• Empirisme: kennis komt voort uit observatie
• Voorbeeld: Huygens, Van Leeuwenhoek

Kunst

• Rijkdom wordt geïnvesteerd in kunst
• Bijzonder: rijke handelaren laten schilderijen maken 
• Gevolg: bloeiperiode van de kunst
• Kenmerkend voor Gouden Eeuw kunst:
• 1. Schilderijen op aanvraag 
• 2. "Normale" onderwerpen ipv religie
• 3. "Normale" mensen ipv adel/koningen
• Voorbeelden: Rembrandt, Vermeer, Steen, Bruegel 

www.ntr.nl

https: