5V thema 6 BS 4

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Energie

Vwo 5

Thema 6 (van vwo 4)

BS 4

Vandaag

Leerdoelen:

• Je kan het belang van het broeikaseffect beargumenteren
• Je kan de oorzaken en gevolgen van het versterkte broeikaseffect en mogelijke oplossingen daarvoor benoemen

Programma:

1. Moeilijke HW-vragen?
2. Wat weten we nog van de koolstofkringloop?
3. Het broeikaseffect
4. Gevolgen
5. Mogelijke oplossingen

Vragen over vorige les/huiswerk

Bekijk binas tabel 93F. Bij welk proces ontstaat er CH4 (methaan)? Is er bij dit proces zuurstof nodig?

1. Aerobe dissimilatie, zonder zuurstof
2. Aerobe assimilatie, met zuurstof
3. Anaerobe dissimilatie, met zuurstof
4. Anaerobe dissimilatie, zonder zuurstof

Bekijk binas tabel 93G. Welke stof kan na stikstofbinding veel in de industrie worden uitgestoten?

1. NO3-
2. NO2-
3. NO
4. NH3

Balans uitstoot/opname 

broeikasgassen

Nodig voor temperatuur

op aarde

--> zonder: gemiddelde

temp op aarde -18 i.p.v.

+15.

Binas 34:

samenstelling

atmosfeer

Bestudeer nogmaals de koolstofkringloop uit basisstof 2. Noteer hieronder natuurlijke processen die bijdragen aan het broeikaseffect.

Het versterkte broeikaseffect

• Door extra uitstoot van broeikasgassen (emissie) --> verstoring balans uitstoot/opname --> extra warmte tegengehouden --> de temperatuur op aarde extra stijgt.
• Broeikasgassen zijn met name koolstofdioxide (CO₂), waterdamp (H₂O) en methaan (CH₄).
  
• Vooral het CO_2-gehalte stijgt fors in de atmosfeer
  

Oorzaken

• Verbranding fossiele brandstoffen (opgeslagen koolstof)
• Veeteelt
•  (An)aerobe afbraak organische stoffen bodem --> veroorzaakt door opwarming  aarde (toendra) en droogleggen bodem (veengrond)
• Ontbossing (minder opslag koolstof)

De stijging van CO2 in de atmosfeer is de laatste 30 jaar lager dan de hoeveelheid CO2 die is vrijgekomen bij de verbranding van brandstoffen in diezelfde periode. Bestudeer de koolstofkringloop en geef hier twee oorzaken voor.

Gevolgen

Niet alle gevolgen bekend.

Bijdrage aan klimaatverandering:

• Temperatuurverhoging --> smelten ijskappen polen --> stijging zeespiegel
• Extremer weer --> langere droogtes --> landbouw? Extremere buien --> landverschuivingen. Meer orkanen --> economische schade en direct gevaar mensen
• --> veranderingen in ecosystemen: noordwaarts trekken soorten (tropische ziektes), uitsterven meer soorten.

Enkele gevolgen daarvan als er geen maatregelen worden genomen ...

Oplossingen?

• Geen fossiele brandstoffen meer gebruiken --> biomassa gebruiken
  
• Alternatieve, duurzame energiebronnen zijn overal op aarde aanwezig, raken niet op en zorgen niet voor die extra CO_{2 in de atmosfeer. Voorbeelden: zon, wind, water, aardwarmte, biomassavergisting (organisch restafval).} 

• Uitstoot methaan rijstvelden en veeteelt verminderen: bijv. door aanpassing voedsel
• Stoppen met tropische regenwouden platbranden/kappen
• Productie biobrandstoffen: vergisting van plantaardig restmateriaal

Voor al deze oplossingen is draagvlak maatschappij belangrijk: hoeveel gaat het mensen kosten?

Bekijk het plaatje hiernaast. Leg uit dat het verdwijnen van de ijskappen op de polen leidt tot nog meer broeikaseffect.

Leg uit waarom de verbranding van fossiele brandstoffen wel bijdraagt aan een versterkt broeikas terwijl de verbranding van bio-ethanol verkregen uit plantaardige resten dit niet doet.

Afsluiting

Lezen: Thema 6 van V4 mens en milieu BS 4 (blz. 160 t/m 164)

Maken: BS 3 opdr. 40, 41, 43, 44, 46 en 47

Kun je:

• het belang van het broeikaseffect beargumenteren?
• de oorzaken en gevolgen van het versterkte broeikaseffect en mogelijke oplossingen daarvoor benoemen?

Volgende les:

Natuurbescherming in Nederland