H2: Spanje en Nederland vergeleken (GEO 4 VMBO-KGT)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Vandaag

• Bespreken examentraining blz 28 en 29
• Afronding H2 

Examentraining blz 28 en 29

• Opdracht 3
• Welke lijn hoort bij de evenaar en welke lijn hoort bij de Noordpool?
• Evenaar = lijn 1 (groen)
• Noordpool = lijn 4 (rood)

• Opdracht 4
• Welke klimaten horen bij grafiek A en C?
• A = woestijnklimaat (hoort bij de droge klimaten)
• B = Toendraklimaat (hoort bij de poolklimaten)
• Kijk op blz 18 en 19 in je LB.
  
  
• Opdracht 5
• Welke klimaatfactor bepaalt het klimaat in het gebied van grafiek B?
• Breedteligging

• Opdracht 6
• Welke twee klimaatfactoren bepalen het klimaat in het gebied van grafiek D?
• Breedteligging en ligging ten opzichte van zee.
  
  
• Opdracht 7
• Verklaar het ontstaan van grote hoeveelheden wolken en neerslag bij de evenaar.
• Veel zonnestraling -> lucht warmt op -> warme lucht stijgt op en koelt op weg naar boven af -> condenseert -> ontstaan wolken 

• Opdracht 8
• Verklaar het ontstaan van de neerslag rond 55 graden NB.
• Hier ontmoeten koude en warme lucht elkaar. Warme lucht is lichter en beweegt over de koude lucht omhoog. Hierdoor koelt de lucht af en kan waterdamp condenseren: er ontstaan wolken. 
  
  
• Opdracht 9
• 2 = hoog (H)  en 3 lage (L) luchtdruk

H2: Spanje en Nederland vergeleken

§1: Weer en klimaat in Europa

De Geo 4 VMBO-KGT

Benodigdheden:

- gekleurde blaadjes voor lagen

- klei voor sedimentgesteente

H2: Spanje en Nederland vergeleken

§1: Weer en klimaat in Europa

Wat gaan we doen?

• Start H2: Hoofdvraag: Wat zijn de verschillen en overeenkomsten tussen het weer, het klimaat en de gevolgen van klimaatverandering in Nederland en Spanje?
  
  

H2: Spanje en Nederland vergeleken

§1: Weer en klimaat in Europa

Welke verschillen en overenkomsten zijn er tussen het weer en klimaat en ES en NL?

Weer in Spanje en Nederland: 3 verschillende verschijnselen als oorzaak:

1. depressies ontstaan boven Atlantische Oceaan 
2. Azoren-Hoog: altijd hogedrukgebied op 30 °NB 
3. tijdelijke hogedrukgebieden ontstaan boven continent 
   

H2: Spanje en Nederland vergeleken

§1: Weer en klimaat in Europa

Welke verschillen en overenkomsten zijn er tussen het weer en klimaat en ES en NL?

1: depressies ontstaan boven Atlantische Oceaan

Gevolgen weer Spanje	Gevolgen weer Nederland
occlusiefront	occlusiefront

H2: Spanje en Nederland vergeleken

§1: Weer en klimaat in Europa

Welke verschillen en overenkomsten zijn er tussen het weer en klimaat en ES en NL?

2: Azoren-Hoog: altijd hogedrukgebied op 30 NB

Gevolgen weer Spanje	Gevolgen weer Nederland
Zomer: droog en zonnig Winter: frontale neerslag	Zomer: frontale neerslag Winter: nauwelijks van invloed

H2: Spanje en Nederland vergeleken

§1: Weer en klimaat in Europa

Welke verschillen en overenkomsten zijn er tussen het weer en klimaat en ES en NL?

3: tijdelijke hogedrukgebieden ontstaan boven Europees continent

Actuele weerkaart Nederland KNMI

Gevolgen weer Spanje	Gevolgen weer Nederland
koude oostenwind	koude, dalende oostenwind (in winter)

H2: Spanje en Nederland vergeleken

§1: Weer en klimaat in Europa

Lesdoelen: herhaling

Welke verschillen en overeenkomsten zijn er tussen het weer en het klimaat in Spanje en Nederland?

Verschijnsel	Gevolgen weer Spanje	Gevolgen weer Nederland
Depressies ontstaan boven Atlantische Oceaan	occlusiefront	occlusiefront
Azoren Hoog : Zomer	droog en zonnig	frontale neerslag
Azoren Hoog : Winter	frontale neerslag	nauwelijks van invloed
Tijdelijke hogedrukgebieden ontstaan boven Europa	koude oostenwind	koude, dalende oostenwind (in winter)

H2: Spanje en Nederland vergeleken

§2: Beschikbaarheid van water

Is er voldoende water beschikbaar in Spanje en Nederland, bijv. voor landbouw en toerisme?

Waterbalans wordt beïnvloed door:

• neerslag
• gebruik: landbouw en toerisme

Het gebruik kent bepaalde gevolgen, voornamelijk in Spanje:

• verzilting
• verdroging --> ook in NL = gevolg klimaatverandering!
  

H2: Spanje en Nederland vergeleken

§2: Beschikbaarheid van water

Is er voldoende water beschikbaar in Spanje en Nederland, bijv. voor landbouw en toerisme?

Oorsprong drinkwater: neerslag.

De hoeveelheid bruikbaar water is afhankelijk van:

• neerslagverdeling: verdeling van neerslag in een gebied
• neerslagintensiteit: hoeveelheid neerslag per tijdseenheid
• klimaat in een gebied --> nuttige neerslag: verschil tussen hoeveelheid neerslag en verdamping
  

H2: Spanje en Nederland vergeleken

§3: Klimaatverandering en extremer weer

H2: Spanje en Nederland vergeleken

§3: Klimaatverandering en extremer weer

Hoe zijn klimaatverandering en extremer weer merkbaar in Spanje en Nederland?

Oorzaak klimaatverandering: versterkt broeikaseffect

• Broeikasgassen zijn goed, want zij houden weerkaatste UV-stralen (=warmte) vast
• Teveel broeikasgassen in atmosfeer --> teveel warmte vasthouden --> gemiddelde temperatuur op aarde stijgt
• Versterkte uitstoot van broeikasgassen die opgeslagen zitten in de grond
  

H2: Spanje en Nederland vergeleken

§3: Klimaatverandering en extremer weer

Hoe zijn klimaatverandering en extremer weer merkbaar in Spanje en Nederland?

Gevolgen versterkt broeikaseffect en stijging van de gemiddelde temperatuur op aarde:

Extreem weer

Klimaat-verandering

Zeespiegelstijging

Smelten landijs   en gletsjers

H2: Spanje en Nederland vergeleken

§3: Klimaatverandering en extremer weer

Hoe zijn klimaatverandering en extremer weer merkbaar in Spanje en Nederland?

Gevolgen versterkt broeikaseffect en stijging van de gemiddelde temperatuur op aarde:

De zeespiegel stijgt, doordat:

• warm zeewater uitzet
• landijs op de polen en gletsjerijs smelt, en niet meer aangroeit in winter

Temperatuurstijging en veranderende gesteldheid van het aardoppervlak:

• Hoe minder wit, hoe minder reflectie, hoe warmer.

• Hoe donkerder, hoe meer opname van warmte, hoe warmer.

Zeespiegelstijging

H2: Spanje en Nederland vergeleken

§3: Klimaatverandering en extremer weer

Hoe zijn klimaatverandering en extremer weer merkbaar in Spanje en Nederland?

Klimaatverandering is een feit; het klimaat zal dus veranderen.

De snelheid waarmee het klimaat verandert is lastig in te schatten, omdat we niet kunnen inschatten hoeveel broeikasgassen we de komende jaren zullen uitstoten. Er zijn afspraken gemaakt op Europees en mondiaal niveau, maar wie houdt zich eraan..?

Tijdschaal gevolgen klimaatverandering:

• Nederland grotendeels onder water: tussen 2050 - 2100
• Grootschalig watertekort in Nederland in de zomer: tussen 2030 - 2050
• Temperatuur in Nederland boven de 40 °C: 2019!
  
• Bosbranden en droogte in Spanje: nu!
  

H2: Spanje en Nederland vergeleken

§3: Klimaatverandering en extremer weer

Hoe zijn klimaatverandering en extremer weer merkbaar in Spanje en Nederland?

Gevolgen voor het weer en klimaat in: ...

Heel Europa

Nederland

Spanje

• Gemiddelde jaartemperatuur stijgt tussen de 2 en 8 °C t.o.v. nu
  
• Elke 20-30 jaar zeer extreme zomer
  
• Temperatuur in winter hoger
  
  
  

• Zeer natte winters door warme, natte lucht
• Zeer droge zomers met hoosbuien
  

• Onzekere voorspelling

• Zeer droge zomers (branden)
  
• Veel verdamping (watertekort)
  

H2: Spanje en Nederland vergeleken

§4: Bronnen: Gevolgen

Verdroging en verzilting -> vooral in landbouwgebieden met irrigatie + wanneer men grondwater oppompt .

Verwoestijning -> gebieden worden heel droog -> erosie, bosbranden, etc.

Gezondheid -> hart- en vaatziektes, allergieën, besmettelijke ziektes (Aziatische Tijgermug)

Landbouw -> hogere landbouwopbrengsten, verlening van het groeiseizoen, MAAR water is wel belangrijk. Is dat er voldoende?

Bosbranden -> voedselpiramide 

Welke gevolgen zien we?

Verdroging en verzilting: foto E

Verwoestijning: foto D

Gezondheid: foto A + F

Droogte: foto C

Verandering landbouw: foto B + E

H2: Spanje en Nederland vergeleken

§5: Klimaatbeleid

Hoe proberen Spanje en Nederland klimaatproblemen te voorkomen en te verhelpen?

Klimaatverandering is een feit!

Je kunt twee dingen doen om de gevolgen te beperken:

1. klimaatverandering tegengaan
2. aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering
   

H2: Spanje en Nederland vergeleken

§5: Klimaatbeleid

Aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering

Helaas is klimaatverandering al een feit, waardoor klimaatverandering niet meer te stoppen is.
Snelheid van de gevolgen kan wel beperkt worden = meer tijd om aanpassingen door te voeren.

H2: Spanje en Nederland vergeleken

§5: Klimaatbeleid

Hoe proberen Spanje en Nederland klimaatproblemen te voorkomen en te verhelpen?

2. Aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering

Helaas is klimaatverandering al een feit, waardoor klimaatverandering niet meer te stoppen is. Snelheid van de gevolgen kan wel beperkt worden = meer tijd om aanpassingen door te voeren.

Maatregelen in Nederland

Maatregelen in Spanje

Aanpassingen voor gevolgen stijgende water:

• Ruimte voor de rivieren
• Rivierdijken verstevigen
• Kades en duinen aan zee ophogen
• Stranden verbreden
  

Aanpassingen voor gevolgen watertekort:

• Betere irrigatie in landbouw toepassen
• Kleinere veestapels
• Ontziltingsinstallaties
• Watervoorraad vergroten: stuwmeren
  

H2: Spanje en Nederland vergeleken

§5: Klimaatbeleid

Lesdoelen: herhaling

Hoe proberen Spanje en Nederland klimaatproblemen te voorkomen en te verhelpen?

• Nu: maken paragraaf 5 blz 45 t/m 49
• Klaar? Leren H1 & H2 Of examentraining wb blz 52 en 53

H2: Spanje en Nederland vergeleken

§5: Klimaatbeleid

Maken

Hoe?

• Zelfstandig werken in rust. 
• Weet je het antwoord niet? Lees de tekst in je LB nog eens goed door. 
• Kom je er niet uit? Stel je vraag aan de docent.
• 
  

Lezen LB	§5	blz. 28-29
Maken WB	§5: 1, 2, 3, 4 en 6 (tip: atlas- en basisboekvragen eerst!)	blz. 29-31
	Leerdoelen §5 samenvatten	blz. 33

WB blz 45

Vraag 2a

Bekijk figuur 13. Op welke manier draagt deze manier van energie opwekken bij aan de energietransitie?

• Hier gaat het om windenergie. Dit is een hernieuwbare energiebron die dus past bij

de energietransitie, omdat dit het overgaan is van fossiele, uitputbare, grijze energie

op hernieuwbare, groene energie.

Werkboek blz 45

Vraag 2d

Waarom is het niet voldoende om alleen te kijken naar het opwekken van elektriciteit, als je wilt weten hoever een land is met de energietransitie?

• Omdat ook industrie, verkeer en vervoer, landbouw en huishoudens bijvoorbeeld
  

energie verbruiken, en niet alleen elektriciteit, maar ook fossiele brandstoffen zelf.

Dat moet je allemaal meerekenen.

Werkboek blz 46

Vraag 2f.

Waarom is het ingewikkeld om alle landen in de wereld mee te laten doen aan het klimaatverdrag?

•  Economische verklaring: maatregelen tegen klimaatverandering, of om je aan te

passen aan klimaatverandering, kosten vaak veel geld. Niet elk land heeft dat geld.

• Politieke verklaring: veel landen zijn nog afhankelijk van fossiele brandstoffen en de
  

politieke leiders willen niet altijd klimaatverandering als belangrijk punt naar voren

brengen, omdat dit ten koste kan gaan van de welvaart in een land. 

NU

• Ga naar https://www.socrative.com/
• Log in en gebruik de code V2090 
• Klaar? Laat je score aan mij zien!
• Kijk nog eens goed naar de stof. Begrijp je alles?