Psychologie, les 4

• Mentorles
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Psychologie, les 4

Voor je geboorte ..

Als de moeder 3 weken zwanger is, ontwikkelen de hersenen zich al. Dat gaat razendsnel. Per minuut worden er 225.000 zenuwcellen aangemaakt.

Bij je geboorte

bevatten je hersenen negentig miljard zenuwcellen. Daarna worden er nog steeds nieuwe hersencellen aangemaakt, maar veel minder en minder snel dan tijdens de zwangerschap.

specialisten

Sommige zenuwcellen specialiseren zich tijdens de zwangerschap: bij je geboorte zijn de gehoor- & de pijnzenuw helemaal klaar. Veel andere zenuwen specialiseren zich pas na je geboorte.

Als zenuwen zich specialiseren

... spelen 2 processen een belangrijke rol:

* het maken van verbindingen tussen zenuwcellen 

*het afbreken van die verbindingen

verbindingen

Een zenuwcel kan wel 15.000 verbindingen met andere zenuwcellen hebben. Zo kunnen er grote, complexe (maar flexibele) netwerken ontstaan. Netwerken zijn samenwerkingsverbanden.

Dankzij die netwerken ...

kun je praten, bewegen, emoties voelen, nieuwsgierig zijn, enzovoort. 

Verschil in capaciteit

Niet alle zenuwcellen hebben zoveel verbindingen. Sommige kunnen 'berichten' van wel 15.000 zenuwcellen ontvangen, andere veel minder. Die ontvangen dus minder informatie.

Stimuleren

De sterkte en de hoeveelheid van de verbindingen kun je beïnvloeden. 

Je kunt ze allebei stimuleren door de omgeving en door oefening.

Afbreken

Vanaf je 3e jaar neemt het aantal verbindingen tussen je zenuwcellen af. Dit proces heet 'pruning': terugsnoeien. Verbindingen die je veel gebruikt, worden sterker (use it) ten koste van verbindingen die je weinig gebruikt (lose it).

Pruning

... werkt net als het snoeien van een fruitboom: door zwakke takken weg te halen, kunnen andere takken zich ontwikkelen. Sterker: zonder snoeien zal de boom klein en slecht fruit voortbrengen.

Pruning en leren

... vindt plaats als je brein zich specialiseert. Dat gebeurt als je iets leert. Hoe meer je leert, hoe meer er gespecialiseerd wordt. En: hoe meer pruning er plaatsvindt, hoe sterker de verbindingen die overblijven.

Wat kun jij beter dan je opa of oma?

Wat kan je opa of oma beter dan jij?

Bij jou ...

werken de verbindingen tussen de zenuwcellen die nodig zijn om je smartphone te bedienen heel sterk. 

De verbindingen om netjes te schrijven heb je vast iets minder ontwikkeld; je gebruikt ze minder. 

Dus ...

Jouw brein heeft zich anders gespecialiseerd dan dat van je opa of oma. Door te typen op een toetsenbord of touchscreen heb jij jouw hersenen anders gestimuleerd dan iemand die veel schrijft met een pen. Schrijf je nooit met een pen, dan vervagen de verbindingen die dit mogelijk maken.

Wat was ook al weer plasticiteit?

Je hebt nu geleerd dat ..

Het brein van een kind plastischer is dan dat van een volwassene. Maar: ook het volwassen brein is plastisch. Want: als je leert, verandert er iets in je hersenen.

Opdracht

Maak de opdrachten en vragen op pagina 12 t/m 14 in je werkboek.