6.2 -1 Voedselrelaties en kringlopen

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

BS 2 Voedselrelaties en kringlopen - deel 1

Deze les:

• Opstarten
• 
  
• Uitleg basisstof 2
• Zelfstandig aan de slag
  
• Afsluiting
  

Deze les:

Leerdoel: 

• Je kunt in een ecosysteem de voedselrelaties aangeven
• Je kunt uitleggen wanneer iets wel/ niet biologisch afbreekbaar is

Tijdpad:

- 5 min. opstarten

- 15 minuten uitleg BS 2 - deel 1

Huiswerk:

alle opgaven bs 1 en 2

Voedsel

Indeling in de Biologie naar

welk type voedsel je eet:

1. planteneters

2. vleeseters

(3. alleseters)

Kijk even goed naar dit plaatje,

wat zijn de vleeseters?

Rollen in een voedselketen

Producenten:

Planten (en algen) staan altijd onderaan een voedselketen.

Zij zijn in staat tot fotosynthese:

water + koolstofdioxide + zonlicht -> glucose + zuurstof

Producenten

Uit die glucose kan de plant allerlei andere stoffen maken om te groeien (vruchten, bloemen, bladeren, stengel). Hiervoor heeft hij ook mineralen uit de bodem nodig.

Je noemt de planten producenten.

Rollen in een voedselketen

Dieren eten de planten en gebruiken de stoffen die de planten hebben geproduceerd. 

Die dieren heten consumenten.

Ook dieren die dieren eten heten consumenten.

Consumenten

Je kunt de consumenten op volgorde in de voedselketen nummeren.

Producenten worden gegeten door consumenten van de eerste orde. Die worden gegeten door consumenten van de tweede orde, enz.

Welke rol heeft de leeuw in dit voedselweb?

Welke rol(len) heeft de baviaan in dit voedselweb?

Rollen in een voedselketen

Dode planten en dieren worden gegeten door afvaleters (pissebedden, regenwormen, enz).

Dit zijn ook consumenten.

Rollen in een voedselketen

De laatste schakel wordt gevormd door de reducenten: de schimmels en bacteriën die het dode materiaal helemaal omzetten naar mineralen, water en koolstofdioxide.

4 soorten kringlopen

1. Kringloop van stoffen

2. Kringloop van water

3. Kringloop van koolstoffen

4. Stikstofkringloop

1. Kringloop

van stoffen

De producenten, consumenten, afvaleters en reducenten vormen een kringloop. 

autotroof en heterotroof

2. Kringloop van water

3. Kringloop van koolstoffen

Je ziet in welke vorm koolstof voorkomt in

- de lucht

- planten

- dieren

- bacterien en schimmels

3. Kringloop van koolstoffen

Planten nemen koolstofdioxide uit lucht en maken hiermee glucose en zuurstof. De koolstof uit de koolstofdioxide wordt dan opgenomen in glucose

Glucose energierijke stof en kan als brandstof gebruikt worden.

Bij verbranding ontstaat ..... ?

Stikstofkringloop

Stikstofkringloop

1. Planten nemen nitraat op uit de bodem --> bouwen stikstof uit het nitraat in eiwitten in. 

2. Mensen en dieren eten planten of dieren en krijgen zo eiwitten binnen. 

3. Produceren van natuurlijk afval, daar zitten ook eiwitten in. 

4. Bacteriën zetten natuurlijk afval met stikstof om in nitraat.

Bouwstenen van het leven:

• koolstof (C) in alle organische stoffen
• zuurstof (O) in veel organische stoffen
• waterstof (H) in alle organische stoffen
• stikstof (N) in alle eiwitten

Voorbeelden:

• glucose (C6H12O6) (een koolhydraat)
• zuurstofgas (O2) in de lucht, nodig voor verbranding
• water (H2O) onmisbaar voor alle leven
• koolstofdioxide (CO2) komt vrij bij verbranding
• nitraat (NO3) en ammoniak (NH3) meststof / giftig gas

Nijntje en stikstof

https://biologiepagina.nl/Flashfiles/Ispring/nijntjeenhetnitraat.htm 

Wel/ niet biologisch afbreekbaar

Als in een bos dood materiaal op de grond valt (bladeren, dode dieren) dan zijn er bacteriën en schimmels die dat materiaal afbreken. Na een tijd zie je die bladeren en dieren niet meer terug.

Wel/ niet biologisch afbreekbaar

Afval van planten en dieren is dus afbreekbaar door reducenten (bacteriën en schimmels)

Dit noemen we biologisch afbreekbaar.

Ook alle dingen die we maken van plantaardig en dierlijk materiaal is dus biologisch afbreekbaar:

Een leren jas, een rieten mand, papier, broodkorsten, schillen enz.

Wel/ niet biologisch afbreekbaar

Spullen die zijn gemaakt van andere grondstoffen (glas, steen, metaal) zijn niet biologisch afbreekbaar.

Plastic (meestal gemaakt van fossiele brandstoffen) is ook bijna nooit biologisch afbreekbaar.