4.4 Duurzaamheid - Transport en energie

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

                          

                            Aardrijkskunde

4.4 Transport en energie

Programma

• Wat is de invloed van het produceren van energie?
• Welke energiebronnen zijn duurzaam?
• Welke energiebronnen zijn dat niet?

Energie

• Met Energie bedoelen we niet alleen stroom.
  
  
• Verwarming en beweging (van bijvoorbeeld een auto of trein) kosten ook energie.
  
  
• Energie meten we in Joule of Kilowattuur. Enigszins vergelijkbaar bij de calorieën zoals we die bij voedsel gebruikten.
  

Voetafdruk van energie

• Gebruik van energie vergroot je voetafdruk.
  
  
• Hoe groot de invloed is hangt af van welke energie je gebruikt.
  
  
• We kunnen ernergie maken van grondstoffen zoals olie en gas.
  
  
• Biomassa is ook een grondstof. Dit is hout, tuinafval en speciaal voor energie gekweekte gewassen.
  
  
• En we kunnen energie maken van wind en zonlicht. Zijn dat wel grondstoffen?
  

Energie van grondstoffen die niet worden aangevuld heet fossiele energie. Het kan dus op raken.

Energie van grondstoffen die niet opraken noemen we hernieuwbare energie of groene energie.

Energieproductie kan ook leiden tot milieuvervuiling. Bijvoorbeeld door vrijkomend CO₂. In de brugklas leerde je wat dat voor het klimaat betekent.

Milieu-uitputting

Je weet dat het (onverstandig) gebruiken van grondstoffen kan leiden tot milieu-uitputting. Hoe zit dat bij deze vormen van energie-opwekking?

Altijd duurzaam

Nooit duurzaam

Soms duurzaam

Stoken op olie en gas

Gebruiken van biomassa

Gebruik van zon en wind

Stroom opslaan in accu's

Vorige week hadden we het over afval. Dat kunnen we verbranden. Daarmee kunnen we ook energie opwekken.

Vind je dat een goed idee? Waarom wel of niet?

Hoeveel milieu-uitputting en milieu-vervuiling is er bij fietsen?

Hoe zit dat bij vliegtuigen?

Waarom nu niet alles duurzaam?

• Veel mensen willen dat alle energie duurzaam wordt. Toch gebeurt dat niet.
  
  
• Het maken van nieuwe duurzame energiecentrales is heel erg duur. Iemand moet dat betalen.
  
  
• Er is niet altijd zon of wind. Ook in een windstille nacht hebben we stroom nodig.
  
  
• Accu's zijn zwaar en duur, en bovendien zijn er zeldzame grondstoffen voor nodig.
  

Energie heeft een grote invloed op de voetafdruk. Veel landen willen klimaatneutraal worden. Dat betekent dat er voor hun energieproductie geen milieu-uitputting en milieu-vervuiling meer mag zijn. Daarvoor moet veel veranderen. We noemen deze veranderingen de energietransitie.

Waarom moet er eerst bezuinigd worden op energiegebruik, voordat we kunnen beginnen met de energietransitie?

A: Dat hoeft niet, groene energie kunnen we zoveel gebruiken als we willen.

B: Door te bezuinigen sparen we geld wat we kunnen investeren in groene energie.

C: Onze huidige fabrieken, lampen en verwarmingen werken niet goed op groene energie.

D: We gebruiken nu meer energie dan we ooit duurzaam kunnen opwekken.

Waarom moet er eerst bezuinigd worden op energiegebruik, voordat we kunnen beginnen met de energietransitie?

1. Dat hoeft niet, groene energie kunnen we zoveel gebruiken als we willen.
2. Door te bezuinigen sparen we geld wat we kunnen investeren in groene energie.
3. Onze huidige fabrieken, lampen en verwarmingen werken niet goed op groene energie.
4. We gebruiken nu meer energie dan we ooit duurzaam kunnen opwekken.

Er is niet altijd genoeg zon en wind. De vorige vraag ging over bezuinigen op energiegebruik. Waarom is er dan nog steeds niet genoeg zon en wind?

A: Als de wind gaat liggen en er komen wolken voor de zon, zou de stroom uit kunnen vallen.

B: Door teveel van de zon en wind te gebruiken is er straks misschien te weinig zonlicht over.

C: Er zijn nu nog te weinig zonnepanelen en windmolens. Die moeten we eerst nog maken.

D: Zelfs als de zon fel schijnt en het waait heel hard, hebben we nog niet genoeg energie.

Er is niet altijd genoeg zon en wind. De vorige vraag ging over bezuinigen op energiegebruik. Waarom is er dan nog steeds niet genoeg zon en wind?

1. Als de wind gaat liggen en er komen wolken voor de zon, zou de stroom uit kunnen vallen.
2. Door teveel van de zon en wind te gebruiken is er straks misschien te weinig zonlicht over.
3. Er zijn nu nog te weinig zonnepanelen en windmolens. Die moeten we eerst nog maken.
4. Zelfs als de zon fel schijnt en het waait heel hard, hebben we nog niet genoeg energie.

0

Waterstof maken we van water en.. elektriciteit. Is waterstof dan wel duurzaam?

A: Als de wind gaat liggen en er komen wolken voor de zon, zou de stroom uit kunnen vallen.

B: Door teveel van de zon en wind te gebruiken is er straks misschien te weinig zonlicht over.

C: Er zijn nu nog te weinig zonnepanelen en windmolens. Die moeten we eerst nog maken.

D: Zelfs als de zon fel schijnt en het waait heel hard, hebben we nog niet genoeg energie.

Waterstof maken we van water en.. elektriciteit. Is waterstof dan wel duurzaam?

1. Ja, omdat bij het gebruik van waterstof alleen waterdamp vrijkomt.
2. Soms, het hangt er vanaf hoe we de elektriciteit die we hiervoor gebruiken opwekken.
3. Nee, als we dit doen kan het zijn dat al het water op raakt.
4. Nee, want ook bij waterstof worden er gassen uitgestoten.

0

Biomassa levert gas op. Als we dit gas verbranden, komt toch CO2 vrij. Waarom noemen we dit dan toch 'groen gas'?

A: De CO2 die bij groen gas vrijkomt, is eerder al door planten uit de lucht gehaald.

B: De naam groen gras slaat op de kleur van plantenafval, verder is dit gas niet duurzaam.

C: Omdat bij gas van biomassa alleen maar waterstofgas vrijkomt.

D: Zelfs als de zon fel schijnt en het waait heel hard, hebben we nog niet genoeg energie.

Biomassa levert gas op. Als we dit gas verbranden, komt toch CO2 vrij. Waarom noemen we dit dan toch 'groen gas'?

1. De CO2 die bij groen gas vrijkomt, is eerder al door planten uit de lucht gehaald.
2. De naam groen gras slaat op de kleur van plantenafval, verder is dit gas niet duurzaam.
3. Omdat bij gas van biomassa alleen maar waterstofgas vrijkomt.
4. We noemen dit groen gas omdat het ervoor zorgt dat we minder afval hebben.

0

We moeten juist minder olie, gas en kolen uit de grond halen. Geothermie komt ook uit de grond. Is dat dan wel een goede oplossing?

A: Ja, want bij geothermie halen we alleen warm water naar boven en verbranden we niks.

B: Ja, want geothermie zit minder diep in de aarde dan olie, gas en kolen.

C: Soms, het hangt er vanaf of we de warmte ook weer terug onder de grond stoppen.

D: Zelfs als de zon fel schijnt en het waait heel hard, hebben we nog niet genoeg energie.

We moeten juist minder olie, gas en kolen uit de grond halen. Geothermie komt ook uit de grond. Is dat dan wel een goede oplossing?

1. Ja, want bij geothermie halen we alleen warm water naar boven en verbranden we niks.
2. Ja, want geothermie zit minder diep in de aarde dan olie, gas en kolen.
3. Soms, het hangt er vanaf of we de warmte ook weer terug onder de grond stoppen.
4. Nee, geothermie is fossiel en daarom niet duurzaam.

Dat was het!

Ga nu voor jezelf na of je alles begrepen hebt.

Rechts zie je de onderwerpen die in deze les behandeld zijn. Ben je klaar voor de toets, of heb je hier nog hulp bij nodig? Sleep de leerdoelen naar de vakjes hieronder.

NEE!

Ik begrijp dit

echt niet

Ik vind dit nog steeds
heel moeilijk

Ik begin het

te snappen!

Volgens mij begrijp

ik dit!

JA!

Kom maar door

met die toets!

Je weet hoe het produceren van energie bijdraagt aan de voetafdruk

Je begrijpt waarom duurzame energie minder bijdraagt aan de voetafdruk dan fossiele energie

Je kunt de manier beschrijven waarop landen klimaatneutraal kunnen worden.

www.greentripper.org