Paragraaf 5.3/7.3: Ecosystemen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Welkom!

Pak je spullen:

• Laptop
• Biologie boek
• Schrift voor aantekeningen
• Pen
  
• Mobiel in de tas!

Wat gaan we doen?

• Herhaling paragraaf 5.2 (VWO) en paragraaf 7.2 (HAVO)
• Uitleg Paragraaf 5.3 (VWO) en Paragraaf 7.3(HAVO)

• Zelfstandig werken

Verschil concurrentie en coöperatie?

Wat is symbiose?

Welke 3 vormen van symbiose zijn er?
Noem bij elke soort een voorbeeld en geef hierbij aan hoe het ook alweer zat met voordeel en nadeel.

Ecosystemen

Lesdoelen

1. Ik kan de voedselrelaties en de informatienetwerken binnen een ecosysteem beschrijven

2. Ik kan de energiestroom door een ecosysteem beschrijven
 

Voedselrelaties

In een ecosysteem zijn er voedselrelaties: wie eet wie?

Voedselrelaties geef je weer in een voedselketen of een voedselweb.

Voedselketen 

Elk organisme is een schakel

in een voedselketen = trofisch niveau

Pijl geeft energiestroom aan

 = wordt gegeten door 

Gras (plant) -> Slak (herbivoor) -> Merel (carnivoor)

Voedselweb (alle voedselrelaties in een gebied)

Uit hoeveel schakels bestaat de langste voedselketen?

Autotroof 

Kunnen organische stoffen maken uit anorganische.

Gebruiken licht of stoffen als energiebron .

• Foto-autotroof: licht als energiebron
  (GROEN, fotosynthese, planten of algen)
• Chemo-autotroof: stof als energiebron (bacteriën, chemosynthese, oxidatie)
  

foto-autotroof  

planten zijn foto-autotroof: zij maken zelf organische stoffen (autotroof) met behulp van zonlicht 

* 

Chemo-autotroof

Sommige Archeae (en enkele bacteriën) zijn chemo-autotroof: in staat om organische stoffen te maken uit anorganische stoffen met behulp van energie uit een chemische reactie.

Heterotroof = afhankelijk van  autotroof 

ASSIMILATIE (Assemble= bouwen)

Fotosynthese = koolstofassimilatie 

Voortgezette assimilatie = het maken van eiwitten, vetten en koolhydraten van die glucose (mineralen = anorganische stoffen voor nodig)

Voortgezette assimilatie

Assimilatie

Assimilatie & Dissimilatie / opbouwen en afbreken

DISSIMILATIE = afbreken = verbranding = energie komt vrij

Biomassa?

Piramide van aantallen

Piramide van aantallen

Piramide van biomassa

piramide van biomassa

Energiestroom

• Energiestroom = stroom van energie door de verschillende trofische niveaus in een ecosysteem  in een voedselweb geven de pijlen de energiestroom aan
  
• Groene pijlen = stroom van stoffen
  
• Rode pijlen = stroom van energie
  

Energiestroom

Verschil tussen bruto en netto?

Bruto en Netto Primaire Productie (BPP & NPP)

BPP (Bruto Primaire Productie) = A

NPP (Netto Primaire Productie) = A - R - F = P

Energiestroom

Lesdoelcheck:

1. Ik kan de voedselrelaties en de informatienetwerken binnen een ecosysteem beschrijven

2. Ik kan de energiestroom door een ecosysteem beschrijven
 

kringloop

voedselketen

voedselweb

Welke van de stoffen kan
in de kringloop met de rode
pijlen worden aangegeven?

1. mineralen
2. glucose of koolstof
3. koolstof of mineralen
4. glucose, koolstof of mineralen

Producenten

Consumenten

Reducenten

Autotroof

Heterotroof

Anorganisch naar organisch

Organisch naar organisch

Organisch naar anorganisch

Fotosynthese

Chemosynthese

Algen

Planten

Schimmels

Bacteriën

Aan de slag!

HAVO:

Paragraaf 7.3: opdrachten 15 t/m 22

VWO:

Paragraaf 5.3: opdrachten 32 t/m 44

Nabespreking:

• Zijn er nog vragen?

• Hoe vonden jullie de les?

Tot slot:

Schuif je stoel aan

en

Ruim je afval op

Tot de volgende les!