4V Geluk - Stoïcijnen

• Filosofie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

De Stoïcijnen

• Zeno van Kition
• Chrysippos
• Seneca
• Marcus Aurelius
• Epiktetos 

Epiktetos (50-130 na Christus)

''Niet de dingen zelf maken de mensen van streek, maar hun denkbeelden erover''

- Als je weet wat de oorzaak van je ongeluk is, kun je misschien die oorzaak weghalen. 

Opdracht

Schrijf eens kort voor jezelf vijf dingen op die jou ongelukkig zouden maken. 

Opdracht

Stel jezelf vervolgens bij elke van deze dingen de vraag of je de oorzaak van dat ongeluk weg kunt halen of kunt vermijden.

Epiktetos

• We moeten de schuld voor ons (on)geluk niet leggen bij gebeurtenissen die ons overkomen, of bij andere mensen. 
• Maar bij onszelf en onze manier van denken. 
• -> we kunnen zelf ons geluk creëren.  

Opdracht

Probeer met je buur een lijstje op te stellen van wezenlijke zaken waar we geen controle over hebben in het leven.

Vrijheid en macht; onvrijheid en onmacht

• We zoeken vaak geluk bij zaken waarover we geen controle hebben. 
• Zo ook: lichaam, bezit en reputatie. 
• We hebben daarover geen macht dus zijn we daar ook niet vrij in.
• We hebben alleen controle over ons denken; over alles wat zich in de geest afspeelt (wensen, verlangens, meningen, verwachtingen, opvattingen) 

''Het is een blijk van onmacht dat iemand al zijn tijd besteedt aan lichamelijke behoeften, bijvoorbeeld sporttraining, veel eten en drinken, graag en lang op het toilet zitten en veel seks. Al deze dingen moet men terloops doen; de geest moet alle aandacht krijgen.''

- Epiktetos

''Het is onnozel te wensen dat je vrouw, kinderen en vrienden eeuwig blijven leven, want dat wens je iets dat buiten je macht valt... Maar het is wel mogelijk te wensen dat je in je verlangens niet teleurgesteld wordt... Daarom moet ieder die vrij wil zijn, niets wensen of vrezen wat van anderen afhangt. Zo niet, dan ben je onherroepelijk hun slaaf.''

- Epiktetos

Opdracht

Ga in groepjes van 3 à 4 aan de slag met de vier stellingen op bladzijde 4. Bespreek deze en schrijf vervolgens jouw eigen standpunt op. 

Stoïcijns geluk

• Als je je geluk afhankelijk maakt van iets buiten je eigen geest, kun je dus geen zeker en blijvend geluk verwerven. 
• Je gevoelens en emoties zorgen er echter vaak voor dat je wel degelijk van alles verwacht van zaken buiten je geest (angst of verliefdheid bijvoorbeeld)
• Passies geven daarom een verkeerd beeld van wat goed of slecht is.
• Gelukkig word je door naar je verstand te luisteren.
• Apatheia: je verstand is de baas over je passies. Dit het zekere geluk.

Debatje

''Je moet je verstand gehoorzamen (in plaats van je passies) om gelukkig te zijn.''

Leven in overeenstemming met de Natuur

• Logos: het hele universum wordt bestuurd door een soort goddelijk verstand. 
• Wat wij het lot noemen, is wat de Logos laat gebeuren. (determinisme)
• Je moet daarom in overeenstemming met de Natuur leven.
• Je lot  verandert niet; je raakt hoogstens teleurgesteld. 
• Ieder mens heeft een beetje Logos in zich. 
• Leven volgens de natuur = leven volgens het verstand. 

Opdracht

Lees de citaten op de laatste twee bladzijden en scoor ze. Zet er steeds heel kort een argument bij.

Opdracht in tweetallen

Stel je voor dat jullie op de basisschool les zouden moeten geven over (Stoïcijns) geluk. Hoe zouden jullie dit aanpakken? Je mag de video die we net bekeken hebben, gebruiken als beginpunt. Dit hoeft niet. Ontwerp je les in OneNote.