This lesson contains 28 slides, with interactive quizzes and text slides.
Lesson duration is: 50 min
Items in this lesson
Tijd van regenten en vorsten
De Gouden Eeuw
Par. 2.3 Burgers aan de macht
Slide 1 - Slide
Leerdoelen
Je kunt uitleggen hoe de Republiek werd bestuurd en wat daar bijzonder aan was.
Je kunt aan de hand van een voorbeeld uitleggen dat de stadhouder en de regenten soms verschillende belangen hadden.
Je kunt uitleggen hoe de Gouden Eeuw tot een einde kwam.
Je kent de begrippen en jaartallen uit deze paragraaf.
Slide 2 - Slide
Kenmerkende aspecten H2
- Streven naar absolutisme
- De Gouden Eeuw (bijzondere plaats economisch, politiek & cultureel)
- Begin van de wereldeconomie
- De wetenschappelijke revolutie
Slide 3 - Slide
Invalshoeken
Economisch:
Wat zijn de middelen van bestaan?
Leven mensen van de jacht, landbouw, industrie?
Hoe komen mensen aan hun inkomsten?
Geld
Slide 4 - Slide
Invalshoeken
Politiek-bestuurlijk:
Bestuur
Wie is de baas?
Welke regels en wetten zijn er?
Slide 5 - Slide
Invalshoeken
sociaal:
Leefomstandigheden van mensen.
Sociale lagen.
Zijn er grote verschillen tussen mannen/vrouwen en arm/rijk?
Leven de mensen in de stad of op het platteland?
Slide 6 - Slide
Invalshoeken
cultureel:
Gaat vooral over:
geloof
kunst
wetenschap
Slide 7 - Slide
Bruikbaarheid van bronnen
Wanneer is een bron bruikbaar?
Bronnen zijn bruikbaar als ze antwoord geven op de vraag die je stelt. Het antwoord op jouw vraag moet dus terug te vinden zijn in de bron.
Slide 8 - Slide
Het bestuur van de Republiek
Nederland was in de 17e eeuw een republiek: bijzonder!
Kleine groep rijke burgers waren de baas: de regenten.
Ze bestuurden de steden en gewesten.
Regenten benoemden zelf nieuwe bestuuders: macht bleef hierdoor in handen van een kleine groep rijke families.
Slide 9 - Slide
Slide 10 - Slide
Het bestuur van de Republiek
Er was geen centraal bestuur: bijzonder!
Er waren 7 gewesten, die ieder hun eigen bestuur hadden:
Gewestelijk Staten.
Daarin zaten afgevaardigden van de steden én van de adel, die het platteland bestuurde.
Slide 11 - Slide
Het bestuur van de Republiek
Samen namen de gewesten in de Staten-Generaal beslissingen over:
de buitelandse politiek,
verdediging van het land (leger & vloot),
kolonies.
Slide 12 - Slide
Het bestuur van de Republiek
Elk gewest had 1 stem in de Staten-Generaal.
Holland was het rijkste gewest: meeste invloed.
Zij betaalden het meeste aan het leger en de vloot.
Slide 13 - Slide
Vrouwen
Overal: besturen een mannenzaak.
Zij stonden aan het hoofd van het gezin.
Mannen hadden de belangrijkste banen (politiek).
Maar! Veel vrouwen verdienden in de Republiek hun eigen geld.
Slide 14 - Slide
Het bestuur van de Republiek
Binnen de Republiek waren er 2 machtige mannen:
- Stadhouder, leider van het leger en kon soms stadsbesturen benoemen. Altijd een afstammeling van Willem van Oranje.
- Raadpensionaris (hoogste ambtenaar uit het gewest Holland) Hij adviseerde de Staten-Generaal over de buitenlandse politiek en onderhield contacten met andere landen.
Slide 15 - Slide
Regenten en stadhouder
Tijdens de Opstand tegen Spanje was de stadhouder (legeraanvoerder) erg belangrijk voor het land.
Maar na de vrede in 1648 verloor hij macht.
Hij had nog wel door willen vechten, regenten wel blij met de vrede (oorlog is duur & ongustig voor de handel).
Slide 16 - Slide
Regenten en stadhouder
Het leger kostte veel geld en de regenten besloten het leger te verkleinen.
Hierover kregen ze ruzie over met de stadhouder.
De regenten waren niet gediend van een stadhouder die teveel macht wilde hebben.
Slide 17 - Slide
Regenten en stadhouder
Toen Willem II in 1650 plotseling stierf, besloten de regenten geen nieuwe stadhouder te benoemen: stadhouderloostijdperk.
Slide 18 - Slide
Regenten en stadhouder
Raadspensionaris Johan de Witt nu de machtigste bestuurder!
Bezuinigde op het landleger, maar niet op de vloot: beschermen handelsschepen
Slide 19 - Slide
Het rampjaar
In 1672 begon het Rampjaar.
De Republiek werd aan 3 kanten tegelijk aangevallen:
Engeland, Frankrijk en Münster & Keulen.
Slide 20 - Slide
Het rampjaar
Redenen voor deze aanval:
Engeland wilde onze winstgevende handel inpikken.
Frankrijk wilde een groter grondgebied hebben.
Beide landen wilden de macht van de Republiek doorbreken.
Slide 21 - Slide
Het rampjaar
Michiel de Ruyter won op zee van de Engelsen.
Maar de Franse koning en zijn Duitse bondgenoten bezetten in korte tijd een groot deel van de Republiek.
Slide 22 - Slide
Het rampjaar
Er brak paniek uit in de Republiek.
Raadpensionaris Johan de Witt kreeg de schuld dat het leger zwak zou zijn.
Het volk eiste dat er weer een Oranje aan de macht kwam.
Slide 23 - Slide
Het rampjaar
De regenten moesten toegeven en benoemden Willem III tot stadhouder.
Johan de Witt nam ontslag als raadpensionaris.
Slide 24 - Slide
Het rampjaar
Johan de Witt en zijn broer Cornelis kregen toch de schuld van alle problemen.
Ze werden door een woedende massa gelyncht.
Slide 25 - Slide
Schrijf 2 dingen op die je vandaag geleerd hebt.
Slide 26 - Open question
Wat vind je nog lastig?
Slide 27 - Open question
Aan de slag
Wat? Eerst ga je de tekst van par. 2.3 lezen en daarna maak je de opdrachten van par. 2.3.(opdr. 3 t/m 11).
Hoe? Alleen.
Hulp? Bij je buurman/buurvrouw. Kom je er samen niet uit? Dan bij je docent.