5/12 d, t en ik-vorm

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Pak je laptop en spullen.

Log in op deze LessonUp.

Draai je laptop om of doe je hoes om het beeldscherm.

Ga in stilte lezen!

Spelling

woorden die eindigen op d of t

+

tegenwoordige tijd - ik vorm

(tt)

Lesplanning

• Voorlezen/kleuren
  
• instructie/quiz
• Afsluiten 
  

Lesdoel:

Aan het einde van deze les:

• kan ik woorden die eindigen op een d of een t goed spellen
• kan ik de ik-vorm in de tegenwoordige tijd correct spellen

Schrijf je d of t?

Woorden kunnen eindigen op een t-klank. Die t-klank schrijf je: 

- bij sommige woorden als een -t: zwart, kast, (het is) gepast; 

- bij andere woorden als een -d: paard, bed, (ik heb) gehuild.

Als een woord géén persoonsvorm is, gebruik je de verlengproef. Maak het woord langer door er -e, -en of -ig achter te zetten: 

- Als je dan een t hoort, schrijf je een -t aan het eind: 

zwarte → zwart; olifanten → olifant; krachtig → kracht

- Als je dan een d hoort, schrijf dan een -d aan het eind: 

gevraagde → gevraagd; verbanden → verband; aardig → aard

Ik-vorm

- De ik-vorm is de kortste vorm van een werkwoord. 

- Het is het woord dat in de tegenwoordige tijd achter ‘ik’ komt te staan. 

- De ik-vorm is het begin van speciale spellingsregels voor de spelling van de werkwoorden (ik-vorm + t).

stam of ik-vorm schrijven

De stam is het hele werkwoord (infinitief) min de 'en'.

Vaak is de stam gewoon de ik-vorm

- hele werkwoord: denken → ik denk → de ik-vorm van denken is denk --> stam = ik-vorm

- hele werkwoord: slapen → ik slap → de ik-vorm van slapen is slaap --> stam = niet ik-vorm

stam of veranderen ik-vorm?

De ik-vorm eindigt nooit op een v of een z: --> de v wordt een f en de z wordt een s

- proeven → ik proef → de ik-vorm is proef

- reizen → ik reis → de ik-vorm is reis.

De ik-vorm eindigt nooit op twee dezelfde medeklinkers: --> er gaat een medeklinker af

- bukken → ik buk → de ik-vorm is buk

- zetten → ik zet → de ik-vorm is zet

- schudden → ik schud → de ik-vorm is schud.

Je past de klinker aan naar de klank --> lange klank, kort geschreven --> verdubbel de klinker

- wonen - ik woon

- blozen - ik bloos

ik-vorm schrijven als jij/je het onderwerp in de zin is

Als het woord 'jij' direct achter de persoonsvorm staat en jij ook het onderwerp van de zin is, = de ik-vorm.

Als het woord 'je' direct achter de persoonsvorm staat en je ook het onderwerp van de zin is, = de ik-vorm.

Ander trucje voor je:

Als je het woord 'je' kan veranderen in jij en het staat direct achter de persoonsvorm = de ik-vorm

ik-vorm schrijven als jij/je het onderwerp in de zin is

-ruiken → ik ruik → de ik-vorm is ruik

--> Ruik jij die warme chocolademelk? Jij = onderwerp --> ik-vorm

Ruikt je zus die warme chocolademelk? Je = niet het onderwerp -  je zus = onderwerp --> ik-vorm + t  

(Trucje: je = jouw)

- lopen → ik loop → de ik-vorm is loop.

 --> Loop je even mee naar de supermarkt? Je  = onderwerp --> ik-vorm

(Trucje: Je = jij)

Loopt je vader even mee naar de supermarkt? Je = niet het onderwerp - je vader = onderwerp --> ik-vorm + T

(Tiucje: je = jouw)

Is het tegenwoordige tijd (tt)?

1. Is het meervoud  (wij, jullie, zij)?   Ja -->  Infinitief = hele werkwoord  Wij lopen naar huis. - Lopen zij naar huis?

Nee, dan is het enkelvoud --> keuzes:  ik-vorm of ik-vorm+t

2. Staat  er ik? Ja --> ik-vorm  Ik loop naar huis

  Of  staat er Je/jij DIRECT ACHTER de persoonsvorm en je/jij is het onderwerp in die zin? (trucje: bij  'je' kan JE  VOOR JIJ VERVANGEN) 

Ja --> ik-vorm  Loop je naar huis. - Loop jij naar huis?

persoonsvorm 

Ik vind (vinden -en

Ik word (worden -en)

Ik leef (leven -en --> lev - leef)*

Ik loop (lopen -en --> lop - loop)*

geen persoonsvorm

langer maken

lachend -> lachende
levend -> levende
lopend -> lopende
ingeslikt -> ingeslikte 

Werk voor deze les:

Blz. 58/59, 3, 4 en 6.

+ nakijken en verbeteren met een andere kleur!

Wat niet af is = huiswerk!

Klaar = lezen

Ik kan woorden die eindigen op een d of een t goed spellen
en ik kan de ik-vorm in de tegenwoordige tijd correct spellen

😒🙁😐🙂😃

Lesdoel:

Aan het einde van deze les:

• kan ik woorden die eindigen op een d of een t goed spellen
• kan ik de ik-vorm in de tegenwoordige tijd correct spellen

Reflectie:
Wat ging bij jou goed tijdens deze les?
Wat kan nog iets beter?

Feedback:
Wat vond je fijn/goed aan deze les?
Wat zou je liever anders willen zien?