H.3

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

H3: Verandering in de moderne samenleving

Modernisering als ideologie

• Modernisering is een wenselijke verandering die goed is voor de mensen.
• Universalistisch --> cultuuruniversalisten stellen dat alle traditionele verhoudingen overal plaats zullen maken voor moderne samenlevingsvormen 

Wat zeggen cultuurrelativisten over de ideologie van modernisering?

Verandering in vraagstukken

• Vormingsvraagstuk
• Verhoudingsvraagstuk
• Bindingsvraagstuk

Welke verandering hoort niet bij het vormingsvraagstuk?

1. Mensen kunnen hun eigen identiteit 'bij elkaar knutselen', ook wel bricolage genoemd.
2. Het civilisatieproces.
3. Institutionalisering van de verzorgingsstaat met de overlegeconomie.
4. Mensen gaan informeler met elkaar om en daarmee zijn contacten flexibeler geworden.

Welke verandering hoort niet bij het verhoudingsvraagstuk?

1. Cultureel kapitaal is steeds belangrijker (je opleiding en levensstijl).
2. Socialisatie gebeurd door zowel andere mensen als door anonieme sociale controlemechanismen.
3. Sociale mobiliteit is toegenomen en de sociale stratificatie is breder.
4. Voor het produceren van een goed of dienst worden verschillende taken uitgevoerd.

Welke verandering hoort niet bij het bindingsvraagstuk?

1. De bevelshuishouding heeft plaatsgemaakt voor het onderhandelingshuishouden.
2. Sociale netwerken zijn veel flexibeler geworden.
3. De standensamenleving is veranderd naar een klassensamenleving.
4. De bindingen tussen mensen door het maatschappelijk middenveld is minder geworden door afname van het verenigingsleven en de rol van religie.

Paradoxen van modernisering

• Verzelfstandiging versus verafhankelijking
• Generalisering versus pluralisering
• Rationeel versus emotioneel  

Verzelfstandiging vs. verafhankelijking

• Kinderen opvoeden tot zelfstandige individuen;
• Steeds meer functies worden opgesplitst (differentiatie);
• Wetenschappelijke en technologische vooruitgang;  
• Nieuwe afhankelijkheden.

Bedenk bij dit paradox een voorbeeld uit je eigen leven.

Voorbeeld:

'ik gebruik mijn laptop voor veel dingen, wat me zelfstandiger maakt. Maar aan de andere kant ben ik ook afhankelijker geworden van die laptop: wanneer hij niet werkt kan ik zelf niets meer en moet ik hem laten repareren door een bedrijf dat hierin gespecialiseerd is'

Generalisering vs. pluralisering

• Universele cultuur (mengvorm van cultuurelementen uit verschillende culturen);
• Tegenbeweging: nieuwe, eigen culturen.  

De voertaal op mijn vervolgopleiding is:

Nederlands

Engels

Vervolgopleidig?

nos.nl

www.maartenonline.nl

Rationeel vs. emotioneel

• Rationeel denkende wezens die doelgericht handelen en handelingsstrategieën ontwikkelen;
• Zelfbeheersing (civilisatieproces), jezelf verkopen;
•  Veel af- en verleidingen, irrationele behoeften. 

Nu je dit weet...

Koop ik toch een lot...

Koop ik geen lot....

Van welke paradox van modernisering is de ouderenzorg een voorbeeld?

1. Verzelfstandiging versus verafhankelijking
2. Generalisering versus pluralisering.
3. Rationeel versus emotioneel.

Bij welke twee paradoxen van modernisering hoort deze afbeelding van een Indiase vrouw met laptop?

1. Generalisering versus pluralisering.
2. Verzelfstandiging versus verafhankelijking.
3. Rationeel versus emotioneel.