Zuurstof toedienen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Zuurstoftherapie

Wat weet je nog over de gezondheidssituatie van meneer Baran?

Over meneer Baran weet ik nog.......

Wat is zuurstof?

Wat is zuurstof?

• Gas
• Kleurloos
• Geurloos
• Smaakloos
• Medicijn
• Droog

Opname van zuurstof

1. Via luchtwegen wordt ingeademde lucht getransporteerd naar de longen

2. In de longblaasjes wordt zuurstof opgenomen en koolzuurgas uitgescheiden

3. Zuurstof wordt via het bloed naar cellen getransporteerd

4. Als in de cel suikers en vetten MET zuurstof verbranden, komt veel energie vrij: water en koolzuurgas.

             Arts bepaalt bloedgaswaarden:

                  Hoeveel zuurstof in bloed?

                           Hoeveel koolzuurgas in bloed?

Wordt meerdere malen bepaald om effect van behandeling vast te stellen en  voor bepaling van hoeveel zuurstof de zorgvrager nodig heeft 

Wat is de juiste benaming voor longblaasjes?

1. Bronchus
2. Bronchiolus
3. Trachea
4. Alveoli

Wat is een normale ademhalings frequentie?

Hoe kan je de zuurstof meten bij je zorgvrager?

02 EN CO2 TRANSPORT

Saturatiemeter

De saturatie (SaO2) geeft aan welk percentage hemoglobine in het bloed verzadigd is met zuurstof.

Vraag: Is je weleens iets opgevallen bij het meten van de saturatie?

Vraag: Op welke delen van het lichaam kan 

de saturatie gemeten worden?

Saturatie meten 

Saturatiewaarden

Een indicatie voor saturatiewaarden:

• 96% - 100%: acceptabel bij gezonde mensen;
• 92% - 100%: acceptabel bij mensen met COPD of hartfalen (in overleg met de arts);
• < 95%: toediening zuurstof of overwegen (in overleg met de arts);
• < 90%: in overleg met de arts moet zuurstof worden toegediend. 

Als de saturatie minder is dan 90%, spreek je van desaturatie. 

De zorgvrager ademt onvoldoende zuurstof in of de uitwisseling tussen de longen en het bloed functioneert niet zoals het moet. 

Vaak zijn dan de huid, lippen en nagels van de zorgvrager blauw gekleurd (cyanose) en heeft hij of zij een heel langzame of juist heel snelle pols en/of ademhaling

Oorzaken van desaturatie

Desaturatie komt voor bij:

• Ademhalingsziekten, zoals astma en COPD.
  
• Hartproblemen. Bij hartproblemen treden vaak vochtophopingen in de longen op, waardoor de zuurstofuitwisseling minder goed kan plaatsvinden.
• Slaapapneu. Een vaak voorkomende vorm van desaturatie is nachtelijke desaturatie. Dit komt door slaapapneu. Cliënten stoppen gedurende de nacht verschillende malen met ademen. Dit duurt tientallen seconden tot zelfs enkele minuten.

Wat kun je waarnemen aan de zorgvrager met zuurstofgebrek?

Wat zijn complicaties bij het toedienen van teveel zuurstof?

Complicaties bij teveel zuurstof

hypoventilatie

vertraagde hartslag

verlaagde bloeddruk

licht in het hoofd

slaperigheid

hoofdpijn

bewustzijnsstoornissen

prikkelbaarheid

let op: ademdepressie door CO2-stapeling (hypercapnie), met mogelijk coma als gevolg

Wat zijn complicaties bij het toedienen van weinig zuurstof?

Complicaties bij een tekort aan zuurstof

kortademigheid in rust en bij lichte inspanning;

sufheid, vergeetachtigheid, verwardheid;

een raar gevoel in het hoofd, gevoel van zwakte en krachtverlies;

hoge pols;

blauwe verkleuring van huid en nagels 

Doel van zuurstof toedienen 

• Het doel van zuurstoftoediening is het corrigeren van hypoxemie (het verhogen van de zuurstofconcentratie in het bloed), in een acute situatie of bij een chronische aandoening. 

• De extra zuurstof moet weefselhypoxie (en daarmee schade aan lichaamscellen of orgaanschade) voorkomen. 

• De toegediende zuurstof geeft een hogere concentratie ingeademde zuurstof aan de lucht, waardoor de zuurstofsaturatie verbetert. De zorgvrager wordt minder benauwd.

Zuurstofbronnen

Concentrator: elektrische luchtzeef die water stikstof en overige gassen uit de lucht zeeft, zodat zuurstof overblijft.

Zuurstofcilinder: bevat zuurstof onder hoge druk in een cilinder 

Vloeibare zuurstof: 'zuurstof uit de muur'

Een zuurstofbril is geschikt voor zuurstoftoediening tot ....... liter per minuut.


Een hogere dosis verhoogt de zuurstofconcentratie niet. Het kan wel irritatie van de slijmvliezen, oorsuizen, hoofdpijn en een slikgevoel veroorzaken.

1. 6
2. 10
3. 8
4. 12

1. Lees op de manometer de druk (atmosfeer) in de cilinder af.

Een druk van 200 atmosfeer betekent dat de druk 200 maal zo hoog is dan de druk van de buitenlucht

Neusbril

Kan gebruikt worden voor zuurstoftoediening van 0-6 liter/minuut

Voordeel: Redelijk comfortabel

Nadeel: Minder efficiente manier van zuurstof toedienen omdat:

- wanneer zorgvrager niet door de neus ademt het zuurstof minder goed aankomt in de longen

- er zuurstof direct via de neusgaten naar buiten stroomt

Zuurstofkatheter 

Zuurstofsonde of -catheter

Kan gebruikt worden voor zuurstoftoediening van 0-6 liter/minuut

Voordeel:

Zuurstof komt zowel bij neus- als mondademhaling

 goed aan in de longen

Nadeel:

De zuurstofsonde wordt vaak als vervelend/ oncomfortabel 

ervaren door zorgvragers

Zuurstof mond-neusmasker

Kan gebruikt worden voor zuurstoftoediening van 

6 t/m 10 liter per minuut.

Voordeel:

Zuurstof komt goed aan doordat masker zowel 

neus als mond bedekt

Nadeel:

- Het kapje op neus en mond wordt vaak als benauwend ervaren

- Eten en drinken is lastig

Non- rebreathing masker

Dit zuurstofmasker wordt voornamelijk in acute situaties gebruikt, bij zuurstofbehoefte van 10 liter of meer

Voordeel:

Concentratie pure zuurstof dat je toedient is hoger

Nadeel:

- Het kapje op neus en mond wordt vaak als benauwend ervaren

- Eten en drinken is lastig