Poëzielessen Dijkdagen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 1,2

Lessenserie poëzie en vrijheid

Aan het eind van deze lessenserie:

* Weet je wat poëzie is.

* Kun je zelf een (stift)gedicht maken over het thema oorlog of vrijheid.

Les 1:

Wat is poëzie?

Hoe worden (stift)gedichten gemaakt?

Ik vind poëzie...

Superleuk!

Niet bijzonder.

Mega saai.

Wat is poëzie?

1. Iets wat je leest in de krant
2. Een verhaal in een boek
3. Een plaatje van een kat
4. Gedichten

Poëzie of niet?

Is deze tekst poëzie?

110

Poëzie
of niet?

Is deze tekst poëzie?

110

                   Poëzie of niet?

Is deze tekst poëzie?

110

Is muziek poëzie?

1. Ja
2. Nee
3. Soms
4. Geen idee!

Vier kenmerken poëzie

1. een gedicht heeft een eigen uiterlijke vorm; 

2. in een gedicht spelen (rijm)klanken, maat en/of ritme een rol; 

3. een gedicht heeft een of meer versregels met een speciale (soms ongrammaticale) zinsbouw; 

4. in een gedicht wordt vaak gespeeld met betekenissen van woorden.

Gedichten: begrippen

Strofe = een groepje regels bij elkaar (lijkt op een alinea)

Ritme = de manier waarop een gedicht voorgelezen wordt

Rijm = klanken die hetzelfde zijn

Eindrijm = Rijm aan het einde van zinnen. Je hebt 3 rijmschema’s: gepaard rijm (aabb), gekruist rijm (abab) en omarmend rijm (abba).

Gepaard rijm

AABB

Gekruist rijm

ABAB

Omarmend rijm

ABBA

De zon gaat langzaam onder in het veld 

De lucht kleurt rood, een stille pracht

De dag verdwijnt in zachte nacht 

En stilte is het enige wat telt 

Vorm

Ondanks dat we deze tekst niet kunnen lezen, zie je toch direct dat het een gedicht is. 

Hoe komt dat? 

SPELEN MET TAAL...

Door: 

TAAL (rijm, grappige zinnen, woorden)

KLANKEN (heel vaak de ‘a’-klank bijvoorbeeld)

RITME (heel snel, bijvoorbeeld bij rap/hiphop)

BOODSCHAP (een gedicht en een lied hebben vaak een boodschap)

Bekijk het volgende gedicht.

Wat valt je op?

Hoe is dit gedicht denk je gemaakt?  

Hoe weet je bij het volgende gedicht welke kant je op moet lezen? 

Stiftgedicht.

Met kleur en vorm

Met mooie vormen

Maak je een kunstwerk

Soms niet heel makkelijk te begrijpen

En soms wel

Stiftgedicht

Een stiftgedicht is een gedicht dat niet ontstaat door

zélf te schrijven, nee, een

stiftgedicht maak je door

tekst te schrappen!

Les 2:

Zelf een (stift)gedicht maken

Zelf schrijven

Jullie gaan zelf een (stift)gedicht schrijven dat te maken heeft met het thema oorlog of vrijheid.

Wat gebeurt er op 4 en 5 mei?

Wat weet je over de onderwerpen
oorlog en vrijheid?

Zelf een stiftgedicht maken

1. Lees de tekst 
2. Bepaal welke woorden of zinnen je mooi vindt die iets met oorlog of vrijheid te maken hebben
3. Kijk hoe je er een mooi geheel van kunt maken
4. Omcirkel de woorden die je hebt uitgekozen
5. Geef er eventueel een volgorde aan
6. Maak er eventueel een mooi figuur van
7. Kleur alles in wat je niet nodig hebt 

Zelf een gedicht maken

1. Kies een rijmschema uit (AABB, ABAB of ABBA)

3. Bedenk over welk onderwerp of thema je wil schrijven

2. Bedenk woorden voor je eindrijm. Welke woorden wil je in ieder geval gebruiken?

3. Zoek rijmwoorden (rijm.nu) en bouw hier je zinnen omheen

4. Zoek eventueel een mooi plaatje bij je gedicht

Les 3: Gedichten afmaken

Je maakt deze les je stiftgedicht af of je schrijft in een vrije dichtvorm een ander gedicht over het thema oorlog.

Wat vond je van deze vorm van poëzie?

010

Ik vind het onderdeel poëzie...

veel leuker dan eerst

iets leuker dan eerst

net zo interessant als eerst

minder leuk dan eerst

veel minder leuk dan eerst

Poëzie is moeilijk

JA

NEE

Poëzie moet rijmen

JA

NEE

Ik wil nog meer weten over poëzie!

😒🙁😐🙂😃