Imperfectum en perfectum

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Werkwoord

Werkwoorden hebben een stam en een uitgang

De stam geeft de betekenis van het werkwoord,

de uitgang geeft extra informatie (signaal):

- persoonsuitgang

- gebiedende wijs

- infinitivus

Wat kan in het middelste blokje staan?

Imperfectum

Net zoals het Nederlands heeft het Latijn vormen voor de verleden tijd.

Het imperfectum (ik beminde, ik hield vast) en

het perfectum  (ik beminde / heb bemind, ik hield vast / heb vastgehouden). 

Gebruik van het imperfectum

Het imperfectum wordt in het Latijn vooral gebruikt om achtergrondinformatie bij een verhaal te geven, of om een situatie te beschrijven.

Bedenk een Nederlandse zin waarin – in de verleden tijd – een situatie beschreven wordt.

Gebruik van het perfectum

In het Latijn wordt het perfectum gebruikt om belangrijke informatie (actie!)  in een verhaal te geven.

Je mag het als gewone verleden tijd  (ik liep) vertalen , of met behulp van 'hebben', (ik heb gelopen),

Bedenk een Nederlandse zin waarin – in de verleden tijd – een situatie én actie beschreven wordt.

Imperfectum

Het imperfectum (ik beminde, ik hield vast) in het Latijn heeft tussen de praesensstam en de (persoons)uitgang een kenmerk:

 -(e)ba-

Daarachter volgen de persoonsuitgangen 

Imperfectum

De persoonsuitgangen van het imperfectum zijn:

-m

-s

-t

-mus

-tis

-nt

Welk verschil is er met de persoonsuitgangen die je al gehad hebt?

boek

Zie p.61.

vertaal: audiebamus
audio, audire = horen

vertaal: audiebam

Onregelmatig

De werkwoorden  'esse' en 'posse' hebben een eigen verbuiging. Die moet je dus onthouden:

boek

p.62

Perfectum

Het perfectum, de voltooide tijd, heeft in het Latijn:

- een eigen stam  (de perfectumstam)

- eigen uitgangen voor de persoonsvormen én voor de infinitivus

Perfectum

Een Latijns werkwoord in het perfectum mag je op twee manieren vertalen: als imperfectum of met behulp van een voltooid deelwoord.

vb: spectavi = ik keek/ ik heb gekeken

vertaal: audivisti

vertaal: ambulaverunt

Perfectum

De -e vervalt in die gevallenhelemaal, en je ziet in plaats daarvan een -u staan.  Daarachter komen dan de uitgangen van het perfectum.

bv:  debeo wordt in het perfectum debui 

         habeo wordt in het perfectum habui

vertaal: tenuistis

Aparte gevallen

Esse en Posse hebben en aparte stam voor het perfectum

Die moet je kennen en herkennen:

welk woord is géén perfectum

1. venit
2. cepit
3. iussit
4. ducit

vertaal: respondimus (let op de i)

vertaal: dixit