Signaalwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-4

Tekstverbanden en  Signaalwoorden

Lesdoel

Aan het eind van de les weet ik wat signaalwoorden zijn en kan ik deze vinden in een tekst of zin. 

Wat is een signaalwoord?

• Verbindingswoorden 

•Signaalwoorden geven het verband aan tussen zinsdelen, zinnen en alinea’s.

Tijd

Voordat, nadat, eerst, daarna, wanneer, vroeger, hierna, , vervolgens, later, ten eerste, ten slotte,  later,  oorspronkelijk, intussen 

Welk signaalwoord past in de zin:
.... er verkiezingen komen, presenteren de partijen zich aan de kiezers.
(chronologisch tekstverband)

1. Nadat
2. Voordat
3. Eerst
4. Want

Opsomming

en, ook, verder, daarbij, bovendien, daarnaast, een ander…, ten eerste, vervolgens, eveneens, noch… noch…, zowel… als…., niet alleen… maar ook…, tevens, voorts, ten slotte

Welk signaalwoord past in de zin: In een democratie zijn er behalve verkiezingen, ........... vrijheid van meningsuiting en vrije pers.
(opsomming)

1. ook
2. daarom
3. dus
4. vervolgens

Tegenstelling

maar, echter, toch, doch, niettemin, daarentegen, juist (niet), al(hoewel), desondanks, enerzijds… anderzijds…, in tegenstelling tot, daar staat tegenover dat, terwijl (in de betekenis van hoewel)

Welk signaalwoord past in de zin:
Een appel is ................................ tot een banaan rond en hard.
(Vergelijking)

1. in tegenstelling tot
2. ondanks
3. evenals
4. behalve

Oorzaak – gevolg

oorzaak:)  doordat, door, de oorzaak is…, te danken/wijten aan, ten gevolge van
(gevolg:) daardoor, hierdoor, waardoor, leidt tot…., zodat,
het gevolg/resultaat/effect (daarvan) is

Welk signaalwoord past in de zin:
De PVV heeft hele extreme standpunten, .... veel partijen niet met hen willen samenwerken.
(oorzaak - gevolg)

1. omdat
2. dus
3. aangezien
4. waardoor

Doel – middel

Om te, daarmee, waarmee, door middel van

Welk signaalwoord past in de zin:
De partijen voeren campagne,..... ze de kiezers proberen over te halen om op hun te stemmen.
(Doel-middel)

1. waarmee
2. doordat
3. tenzij
4. vandaar dat

Voorbeeld/ toelichting

zo, bijvoorbeeld, zoals, namelijk, ter illustratie, stel, neem, onder andere, denk hierbij aan, dat komt voor bij, dat is het geval bij 

Welk signaalwoord past in de zin:
Iedere partij heeft een eigen mening over het onderwijs, .... de leraren moeten meer salaris krijgen.
(voorbeeld - toelichting)

1. aangezien
2. omdat
3. want
4. zoals

redegevend

argument) omdat, want, immers, namelijk, vanwege, wegens, aangezien  
(standpunt) daarom, dus  

Welk signaalwoord past in de zin: Mensen stemmen alleen in een hokje, ... de privacy.
(redegevend)

1. omdat
2. vanwege
3. want
4. immers

Voorwaarde

Als, wanneer, tenzij, ( niet als),

mits(= alleen als) 
 aangenomen dat
gesteld dat

Welk signaalwoord past in de zin:
... iemand zich niet kan legitimeren, mag hij/zij ook niet gaan stemmen.
(voorwaarde)

1. Als
2. Tenzij
3. Bijvoorbeeld
4. Want

Samenvatting / conclusie

kortom, samengevat, al met al, alles bij elkaar genomen, om kort te gaan, met andere woorden

dus, vandaar, daarom, om die redenen, dan ook, kortom, al met al, concluderend, dat betekent, aldus, hieruit volgt

Welk signaalwoord past in de zin:
..... hoop ik dat jullie nu begrijpen wat signaalwoorden zijn.
Samenvatting / conclusie

1. Al met al
2. Vandaar dat
3. Aan het eind
4. Tenzij

Voorbeeld of toelichting

zo, bijvoorbeeld, zoals, namelijk, ter illustratie, stel, neem, onder andere, denk hierbij aan, dat komt voor bij, dat is het geval bij 

overeenkomst vergelijking

net zoals
• hetzelfde als
• evenals
• evenzeer
• overeenkomstig
• lijkt op
• is vergelijkbaar met

Signaalwoord 

       tijd

Signaalwoord  

conclusie

Signaalwoord
doel-middel

Intussen

Daarmee

Dus

Daarna

Tijdens 

Daartoe

Met de bedoeling 

Vandaar

Signaalwoord 

       tijd

Signaalwoord  

conclusie

Signaalwoord
doel-middel

Intussen

Daarmee

Dus

Daarna

Tijdens 

Daartoe

Met de bedoeling 

Vandaar

Signaalwoorden 

van voorbeeld

Signaalwoorden 

van voorwaarde

Signaalwoorden van opsomming

Signaalwoorden van samenvatting

Signaalwoorden van oorzaak&gevolg

Signaalwoorden van tegenstelling

Signaalwoorden van tijd

Signaalwoorden van conclusie

dus

vervolgens

echter

omdat

kortom

ten tweede

mits

bijvoorbeeld

als

zoals

al met al

vervolgens

hierdoor

want

maar

daarentegen

ook

Signaalwoord

Geen signaalwoord

 

   ook

   aan

  word

   zo

dus

  slecht

Tekstverband = reden

Tekstverband = tegenstelling

Signaalwoord:         want

Signaalwoord

    omdat

Signaalwoord:

      echter

Signaalwoord:

    maar

Signaalwoord

Geen signaalwoord

 

   ook

   aan

  word

   zo

maar

  slecht

Tekstverband = reden

Tekstverband = tegenstelling

Signaalwoord:         want

Signaalwoord

    omdat

Signaalwoord:

      echter

Signaalwoord:

    maar