D1BTh5 B1 Reageren op je omgeving

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 1

Reageren op je omgeving

Reageren op je omgeving
Hoe gaat dat, wat heb je daar voor nodig?

Kijk waar de volgende afbeelding over gaat.

Je krijgt er een vraag over

Waarover ging de afbeelding?

Dit leer je deze les

1. Welke zintuigen er zijn en in welk orgaan ze liggen 
2. Wat een prikkel is
3. Wat een zintuigcel doet
4. Wat impulsen zijn
5. Wat de hersenen doen
6. Welke zintuigen er zijn
7. Op welke prikkel een zintuig reageert - Wat een adequate prikkel is

Wat is een zintuig?

Noem de 5 zintuigen

Prikkel - Reactie

Wat zie je op de afbeelding?

A  Er is een zak patat (prikkel).

     De zintuigcellen in je ogen en neus geven signaaltjes af.  

B  Het signaal (impuls) is een elektrisch signaal dat door de 

     zenuwen naar de hersenen gaat (korte blauwe pijltjes in de 

     afbeelding). De hersenen verwerken de impulsen. 

     Nu weet je wat je ruikt en wat je ziet. 

    Je bent je er nu van bewust:  PATAT 

 

CD  De hersenen geven een signaal (impuls), via het 

        ruggenmerg en de zenuwen naar de armspieren. Er gaat 

        ook een impuls naar de speekselklieren in je mond.

        Reactie (respons): de arm beweegt : het meisje pakt ...

        Reactie (respons): het meisje  krijgt speeksel in je mond.

De zak patat

De zak patat is een prikkel

Een prikkel is informatie uit de omgeving

1

Zintuigstelsel

Alle zintuigen samen vormen het zintuigstelsel.

Zintuigen werken samen.

3

oog en neus

Dit zijn organen. 

In de organen bevinden zich zintuigcellen

2

Zintuigen kunnen prikkels opvangen en deze doorgeven. Zo kunnen wij bijv. licht, geluid, geur en aanraking waarnemen.

In de zintuigen liggen zintuigcellen. Deze zie je op de rode delen in de afbeeldingen, ze zijn aangesloten op zenuwen.

oog

Zintuigen in het oog: de gezichtszintuigen

3

Oor

Zintuigen in je oor: de gehoorzintuigen

1

Mond

Zintuigen in de mond: de smaakzintuigen

2

Neus

Zintuigen in de neus: de reukzintuigen

4

Huid

Zintuigen in de huid: tastknopjes/tastzintuigen , drukzintuigen, warme- en koudezintuigen

4

Zintuigen - Prikkels Impulsen

Een prikkel is informatie uit je omgeving. De zintuigcellen in de zintuigen vangen die prikkels op. Vanuit de zintuigcellen ontstaan dan impulsen. Een impuls is een elektrisch signaaltje. Dat signaaltje gaat door een zenuw naar je hersenen. De impulsen gaan ook van de hersenen via de zenuwen naar bijvoorbeeld spieren en klieren. Een aantal impulsen gaat door het ruggenmerg.

Orgaan  : waarneming

- oren     : Je hoort wat de ander je vertelt.

- ogen    : Je ziet, want je leest dit.

- tong     : Je proeft wat de smaak van kaas is.

- neus    : Je kunt ruiken dat het eten aanbrandt.

- huid     : Je kunt voelen aan een kopje of de thee heet is.

Geef een voorbeeld van een prikkel

Adequate prikkel

 Zintuigen zijn gevoelig  voor bepaalde  

 prikkels. Díe prikkel noem je de adequate

 prikkel. Voor welke prikkel dat is zie je op de

 afbeelding.

 Doet hard geluid zeer in je neus?

 Is scherp zonlicht naar voor je tong?

 Is de geur van pizza van invoed op je huid?

 Hoe komt dat?

 

                                                    Deze opdracht maak je

                                   in je werkboek 

             

Leerdoel

Je weet:

Welke zintuigen er zijn.

Wat een prikkel is.

Wat een adequate prikkel is. 

Waar ontstaat een impuls?

1. in de zintuigcellen
2. in het zintuig
3. in de hersenen
4. in de prikkel

Zenuwstelsel

Alle zenuwen, het ruggenmerg en de hersenen vormen samen het zenuwstelsel. 

Het centrale zenuwstelsel wordt gevormd door het ruggenmerg en de hersenen.

Als een impuls in de hersenen is aangekomen wordt iemand zich bewust van de prikkel en van wat hij waarneemt. 

De zenuwen verbinden het centrale zenuwstelsel met alle lichaamsdelen. Vanuit de zintuigen gaan impulsen naar de hersenen. Vanuit de hersenen gaan impulsen naar de spieren en klieren.

Welke belangrijke woorden weet je nog van de video?
Kun je uitleggen wat die woorden betekenen?

Leerdoel

Je weet wat een impuls is.

Je weet wat een zenuw doet.

Je weet waaruit het zenuwstelsel en het centrale zenuwstelsel bestaat. 

Je weet wat de volgende begrippen met elkaar te maken hebben:

Prikkel - Zintuig - Zintuigcellen - Impuls (elektrisch signaal) - Zenuw - Zenuwstelsel - Centrale Zenuwstelsel

Je moet kunnen uitleggen wat er is gebeurd in je lichaam als je reageert.

Bekijk de afbeelding. 

Je hebt gevoelszenuwen:

Die zenuwen lopen van 

je zintuig naar de hersenen

Je hebt bewegingszenuwen:

Die zenuwen lopen van

je hersenen naar je spieren

afbeelding 3

Je bent je er nu bewust van dat er geluid is!

Ander woord voor 'bericht'

Impuls (elektrisch signaaltje)

Een sprinter zit in het startblok
Klaar voor de start?
Knal
Wat gebeurt er in het lichaam van de sprinter?

Prikkel - Impuls - Verwerking / Bewust worden - Impuls - Reactie

Vanuit de hersenen gaat een signaal via  de bewegingszenuw naar de spieren. De sprinter komt in beweging.

Leerdoel

Je kunt uitleggen hoe het reageren op je omgeving tot stand komt.

Waaruit bestaat het centrale zenuwstelsel?

1. hersenen
2. hersenen en zenuwen
3. hersenen, zenuwen en ruggenmerg
4. hersenen en ruggenmerg

Een functie van het zenuwstelsel

1. bloed zuiveren
2. reacties regelen van spieren of klieren
3. prikkels van de spieren ontvangen
4. zintuigcellen aanmaken

Een functie van het zenuwstelsel

1. impulsen verwerken die van de zintuigen komen
2. Impulsen naar de zintuigen sturen
3. prikkels opvangen
4. spieren sterker maken

Wat zie je op de
afbeelding?

Kies het beste antwoord

1. Klieren
2. Het ruggenmerg
3. De zenuwen
4. Het zenuwstelsel

1. Je hersenen verwerken de informatie die je zintuigen sturen.
2. Sommige lichaamsdelen hebben meer zintuigcellen dan
andere.

1. Beide waar
2. Beide niet waar
3. 1: waar 2: niet waar
4. 1: niet waar 2: waar

Opdrachten (huiswerk)

Werkboek blz. 6 en 7

Maak opdracht 1 t/m 4 

D1BTh5 Basisstof 1   - leertips -

Hoe ga jij deze basisstof leren?

Gebruik de informatie van blz. 8 en 9 van je handboek.  

1. Maak een schema over: Zintuigen 

    (verwerk hierin ook de info over prikkels en impulsen)

2. Maak een schema over: Het zenuwstel

3. Bedenk hoe je de zintuigen gaat onthouden. 

  - maak je tekeningen? 

  - raak je een lichaamsdeel aan en vertel je dan hoe het zintuig heet/werkt?

  - vertel je het en neem je dat op zodat je het later nog eens kunt horen?

Test jezelf

Maak de test jezelf op de iPad

over B1 - reageren op je omgeving

Wat zijn de belangrijkste woorden van deze basisstof?

Wat vind je nog lastig?

Welke zintuigen heb je?

Gas-opdracht

Je komt de keuken binnen. 

Iemand heeft de gaskraan niet dichtgedraaid. Daardoor is er gas aanwezig in de keuken. 

Als je binnenkomt weet jij dat nog niet.

Leg uit wat er nu allemaal in je lichaam gebeurt en wat jouw reactie zal zijn.

Gebruik tijdens je uitleg woorden die je in deze basisstof geleerd hebt.

Ook bij andere prikkels kun je dit uitleggen.

Antwoorden

De antwoorden vind je op de volgende slide

Antwoord: Gasopdracht

gas komt binnen in je neus bij het reukzintuig

het reukzintuig zet de geurprikkel om in een impuls

de impuls gaat via de gevoelszenuwen naar de hersenen

de hersenen 'vertellen je' dat je gas ruikt, je wordt het nu pas bewust 

de hersenen reageren op prikkel 

de hersenen sturen impulsen via bewegingszenuwen naar de spieren

de arm- en hand spieren bewegen, ze zorgen ervoor dat je de gaskraan dicht draait.

Filmpje op de volgende slide

Na 1.03 wordt een taalfout getypt:  gebeurd i.p.v. gebeurt

In het boek (Basisstof 2) gaat men uit van 4 smaken.

De vijfde smaak wordt in het filmpje genoemd.

 

Veel plezier met: WIST JE DAT

Extra: Meer weten?

Bekijk de volgende slide

Wat wil je graag weten / leren? Maak een keuze!

Noteer in je schrift wat je hebt geleerd (tekst en tekeningen).

www.bioplek.org