H7.5 Het einde van de Koude Oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

H7.5 Het einde van de Koude Oorlog

Opdrachten 64 t/m 66 + 68 t/m 72

Opdracht 64

Maak de zinnen compleet. Kies uit: 1949 – 1945 – 1917 – 1961 – Berlijn – de BRD – de DDR – de NAVO – het Oostblok – het Warschaupact.

1. In Rusland grepen communisten de macht in 1917.

2. De Koude Oorlog begon in 1945.

3. De Sovjet-Unie en haar bondgenoten noemen we het Oostblok.

4. De Verenigde Staten en haar bondgenoten werken militair samen in de NAVO.

5. Het militaire bondgenootschap van het Oostblok heet het Warschaupact.

6. In 1949 werd Duitsland verdeeld in twee staten, namelijk de BRD en de DDR.

7. De Duitse deling werd compleet toen in 1961 in Berlijn de Muur werd gebouwd.

Opdracht 65

Waarom werd dit kunstwerk bekend onder de naam Broederkus?

• De leiders van beide landen werkten samen: ze waren ‘communistische broeders’. De naam benadrukt dus de band tussen deze landen en tussen hun leiders.
  

Opdracht 66

Bedenk een reden waarom Vrubel in de naam van dit kunstwerk de term ‘dodelijke liefde’ gebruikte. (Voorbeeld van een goed antwoord:)

• Een kus is een uiting van liefde. De (politieke) liefde tussen deze twee leiders was echter dodelijk: het volk van de DDR werd onderdrukt door haar leider en, als die het niet aankon, ook door de tanks van de Sovjet-Unie.
  

Opdracht 68

De bureaucratie was een oorzaak van de economische crisis in de Sovjet-Unie. Noem twee nadelen van bureaucratie die tot een economische crisis kunnen leiden.

1. Alles duurt erg lang, terwijl je op economisch gebied soms snel moet handelen.
   
2. Door de vele ambtenarensalarissen wordt alles duurder.
   

Opdracht 69

Noem twee andere oorzaken van de crisis in de Sovjeteconomie.

1. Doordat er geen vrijheid van meningsuiting was, bleef alles altijd bij het oude. Niemand zei immers: het kan beter anders. Zo ging de Sovjeteconomie steeds meer achterlopen op die van het Westen.
   
2. De wapenwedloop kostte een vermogen en de Sovjet-Unie kon dat geld steeds minder makkelijk opbrengen.
   

Opdracht 70

Hieronder staat een maatregel die helpt om de crisis in de Sovjeteconomie op te lossen. Ernaast staan een direct en een indirect gevolg. Bedenk zelf nog twee maatregelen en een direct en een indirect gevolg daarvan.

Opdracht 72

Zijn de zinnen juist, of onjuist?

• In de planeconomie was de kwaliteit van producten belangrijk. onjuist

• In de planeconomie was te weinig aandacht voor het produceren van reserve-onderdelen. juist

• Omdat de machines niet hun persoonlijk bezit waren, gingen gebruikers er niet altijd even verstandig mee om. juist 

Huiswerk

H7.5 | Het einde van de Koude Oorlog

Maken opdrachten 75 t/m 83 + 85

Opdracht 75

Een bewering: ‘De leiders van de Oostbloklanden konden alleen dankzij de Sovjet-Unie aan de macht blijven.’

Leg uit of de bewering juist is.

Juist: 

• als het volk in opstand kwam, greep de Sovjet-Unie in, waardoor de leiders aan de macht bleven. Toen Gorbatsjov duidelijk maakte dat dat niet meer ging gebeuren, verloren ze hun macht.
  

Opdracht 76

Gorbatsjov zegt dat het niet uitmaakt of het ‘vrienden of vijanden’ zijn.

Wie bedoelt Gorbatsjov met ‘vrienden’? En wie met ‘vijanden’?

• Gorbatsjov bedoelde met ‘vrienden’ de landen van het Warschaupact en met ‘vijanden’ de NAVO-landen.
  

Opdracht 77

Leg uit dat Gorbatsjov met deze woorden een einde maakte aan de Brezjnev-doctrine. Lees eventueel eerst opdracht 76 nog eens.

• De Brezjnev-doctrine houdt in dat de Sovjet-Unie het recht heeft om in Oostbloklanden in te grijpen als daar dingen gebeuren die ingaan tegen wat de leiders van de Sovjet-Unie willen. Gorbatsjov zegt nu dat de bevolking van een land zelf moet bepalen wat er gebeurt en dat een ander land niet mag ingrijpen.
  

Opdracht 78

De regering van de Sovjet-Unie was kritisch over het idee van een verenigd Duitsland. Verklaar dat.

1. Er kwam een groter en (in de toekomst) sterker land in de buurt van haar westgrens.
   
2. De grens van het kapitalistische Westen schoof verder naar het oosten op.
   

Opdracht 79

Ook in West-Europese landen waren er mensen die moeite hadden met het idee van een verenigd Duitsland. Waarom waren zij bezorgd?

• Een herenigd Duitsland zou weer groter, sterker en machtiger worden. Sommigen vreesden een herhaling van wat gebeurde met het uitbreken van de Eerste en Tweede Wereldoorlog.
  

Opdracht 80

Wie of wat stellen de twee personen voor en waarom heeft de tekenaar hen zo afgebeeld?

• De linker stelt de BRD voor; de rechter de DDR. Op dat moment was de BRD economisch veel sterker dan de DDR. Dat land had een verouderde economie. De DDR was ‘op sterven na dood’.
  

Opdracht 81

Wat vond de tekenaar van de Duitse hereniging? Gebruik bronelementen in je antwoord.

• De tekenaar voorspelt grote problemen: het is een erg ongelijk huwelijk. Hij voorspelt dat de BRD de baas zal gaan spelen omdat de als een levend lijk afgebeelde DDR hier niets tegenin te brengen heeft.
  

Opdracht 82

De glasnost is een oorzaak van het uiteenvallen van de Sovjet-Unie.

Leg dat uit. Gebruik daarbij de woorden vrijheid van meningsuiting, communistische partij en nationalisme.

Door de glasnost kwam er vrijheid van meningsuiting. Dat betekende verlies van macht voor de communistische partij. Het nationalisme kreeg daardoor (in verschillende deelrepublieken) steeds meer ruimte. Vervolgens viel de Sovjet-Unie uiteen.

Opdracht 83

Leg uit of het uiteenvallen van de Sovjet-Unie een bedoeld gevolg van de hervormingen van Gorbatsjov was, of een onbedoeld gevolg.

• Onbedoeld. 
• Gorbatsjov wilde het land en het systeem hervormen. Dat doe je niet als je van plan bent het land uiteen te laten vallen.
  

Opdracht 85

Waardoor eindigde de Koude Oorlog? Schrijf de woorden op de juiste plaats: economische crisis – Gorbatsjov – perestrojka – Oost-Europa – het IJzeren Gordijn – de Muur – de Sovjet-Unie.

Tijdens een economische crisis  in de Sovjet-Unie kwam Gorbatsjov aan de macht. Hij voerde een politiek van perestrojka en glasnost, waardoor er veel veranderde. Niet alleen in de Sovjet-Unie, maar ook in Oost-Europa. Hierdoor wilde de bevolking van Oost-Europa in vrijheid leven, zonder bemoeienis van de Sovjet-Unie. In Hongarije werd het IJzeren Gordijn geopend. Korte tijd later viel de Muur. Daarna viel de Sovjet-Unie uiteen. Omdat er geen vijand meer over was, was de Koude Oorlog voorbij.

Proefwerkweek 3

Duitsland [3.5, 5.2, 5.5, 6.2, 6.3, 7.2, 7.3 + 7.5]

huiswerk

7.7. opdr. 98 t/m 101