Werkwoordelijk gezegde (17 maart)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Zinsdelen: Werkwoordelijk gezegde

Je herhaalt wat zinsdelen zijn.

Je herhaalt wat een persoonsvorm en een onderwerp is.

 Je leert wat een werkwoordelijk gezegde is.

Zinsdelen

Een zin bestaat uit verschillende zinsdelen.

Een zinsdeel is één woord of een groepje woorden die bij elkaar horen:

Jan | heeft | vorige week | een film | gekeken.

Persoonsvorm [pv]

Wat weten jullie nog van deze zinsdelen?

Persoonsvorm [pv]

Hoe kun je de persoonsvorm vinden in een zin?

1. vraag maken, plaats en tijd veranderen
2. onderwerp en lidwoord veranderen
3. vraag maken, getal en tijd veranderen
4. zin maken, plaats en tijd veranderen

De persoonsvorm vinden: 3 manieren

Jan | heeft | vorige week | een film | gekeken.

1. Vraag maken: Heeft Jan vorige week een film gekeken?

2. Getal veranderen: Wij hebben vorige week een film gekeken.

3. Tijd veranderen: Jan had vorige week een film gekeken

Onderwerp [ow]

Wat weten jullie nog van deze zinsdelen?

Onderwerp [ow]

Hoe kun je het onderwerp vinden in een zin?

1. Stel de vraag Wie/Wat + persoonsvorm?
2. Het onderwerp is altijd het 1e woord in de zin
3. Het onderwerp is altijd een mens of dier
4. Stel de vraag Waarom + persoonsvorm?

Het onderwerp vinden

Jan | heeft | vorige week | een film | gekeken.

Stel de vraag: Wie/Wat + persoonsvorm?: 

Wie heeft vorige week een film gekeken? > Jan

Jan is het onderwerp.

Zinsdelen

Het onderwerp [ow] en de persoonsvorm [pv] zijn zinsdelen.

Jan | heeft | vorige week | een film | gekeken.

ow  |   pv    | vorige week | een film | gekeken.

Het werkwoordelijk gezegde [wg] is ook een zinsdeel.

Werkwoordelijk gezegde [wg]

Het werkwoordelijk gezegde [wg] is een zinsdeel dat:

1. bestaat uit ALLE werkwoorden in de zin: heeft + gekeken
2. zegt wat het onderwerp DOET:  (Jan) heeft gekeken

Jan | heeft | vorige week | een film | gekeken.

ow  |   pv    | vorige week | een film | gekeken.
                   Jan |   wg   | vorige week | een film  |     wg    .                            

Werkwoordelijk gezegde [wg]

 'in/uit/op' KAN ook ook bij het werkwoordelijk gezegde horen

  Ik | sta | elke dag | om 7 uur | op.

ow | pv | elke dag  | om 7 uur | op.

             Ik | wg | elke dag | om 7 uur | wg.         

1. bestaat uit ALLE werkwoorden in de zin: sta + op (opstaan)

2. zegt wat het onderwerp DOET: (Ik) sta op                       

Werkwoordelijk gezegde [wg]

 'in/uit/op' KAN ook ook bij het werkwoordelijk gezegde horen
Maar niet altijd!

        Ik | heb | op de tafel | geschreven.

     ow |  pv  | op de tafel  | geschreven

  Ik |  wg  | op de tafel | wg.         

1. bestaat uit ALLE werkwoorden in de zin: heb + geschreven

    2. zegt wat het onderwerp DOET: (Ik) heb geschreven                      

Werkwoordelijk gezegde [wg]

 'te' hoort ook bij het werkwoordelijk gezegde [wg] 

Mijn zusjes | zitten | hun huiswerk | te maken.

         ow      |   pv     | hun huiswerk | te maken.
     Mijn zusjes   |   wg   | hun huiswerk |       wg   .         

1. bestaat uit ALLE werkwoorden in de zin: zitten + te + maken

2. zegt wat het onderwerp DOET: (Mijn zusjes) zitten te maken                        

Werkwoordelijk gezegde [wg]

 'aan het' hoort ook bij het werkwoordelijk gezegde [wg] 

De hond | is | met de katten | aan het spelen.

       ow     | pv | met de katten | aan het spelen.
  De hond | wg | met de katten |   wg                 .    

1. bestaat uit ALLE werkwoorden in de zin: is + aan het + spelen

2. zegt wat het onderwerp DOET: (De hond) is aan het spelen                        

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

De kinderen gaan vanmiddag in het park spelen.

1. gaan
2. gaan spelen
3. spelen
4. de kinderen

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

Waarom heb je niet goed geluisterd?

1. heb geluisterd
2. heb
3. heb je
4. geluisterd

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

Zat je te slapen tijdens de uitleg?

1. zat
2. zat slapen
3. te slapen
4. zat te slapen

Topverdieners weigerden salaris in te leveren tijdens de crisis.
[wg] =

1. weigerden in leveren
2. weigerden leveren
3. weigerden in te leveren
4. in te leveren

Jullie gebrek aan medewerking stelt me echt teleur.
[wg] =

1. stelt teleur
2. teleur
3. stelt
4. stelt me teleur

Maak jij je veters goed vast voor de wandeling?
[wg] =

1. maak
2. maak vast
3. maak goed vast
4. maak vast voor

De ambitieuze atleet is alle dagen aan het trainen voor het NK.
[wg] =

1. is trainen
2. is aan trainen
3. is het trainen
4. is aan het trainen

Oefenen

Maak nu de taak 

Onderwerp en Werkwoordelijk gezegde 

af.