13.2 Gaswisseling

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

H13 Gaswisseling en uitscheiding

Deze les:

- 13.2 Gaswisseling dl1: leerdoelen 5 en 6

- Opdrachten

- 13.2 Gaswisseling dl2: leerdoelen 7 en 8

13.2 Leerdoelen + begrippen

5. Je legt uit hoe de gaswisseling in de longblaasjes plaatsvindt. 

6. Je herkent de factoren die van invloed zijn op de gaswisselingssnelheid

7. Je beschrijft hoe het ademcentrum de ademhaling regelt

8. Je legt uit hoe astma en COPD de gaswisseling beïnvloeden. 

longblaasjes, diffusie, gaswisseling, O₂-concentratie/druk, CO₂-concentratie/druk, dode ruimte, ademcentrum, chemische receptoren

Bouw longblaasjes/ alveoli

BINAS 83A

Gaswisseling - diffusie

De gaswisseling vind plaatst door diffusie.

Kost geen energie - door verschil in concentratie.

BINAS 83A

Optimale Gaswisseling

BINAS 83A

Door een kleine diffusieafstand verloopt de diffusie snel.

Optimale Gaswisseling

BINAS 83A

De snelheid van diffusie is snel door

groot concentratieverschil:

- continue luchtverversing in longblaasjes door longventilatie 

- Bloedstroom langs de longblaasjes voert steeds nieuw O₂-arm bloed aan.

Optimale gaswisseling

BINAS 83A

De snelheid van diffusie is snel door

Groot diffusie oppervlak (longblaasjes 70-80 m2)

Gaswisseling gaat langzamer als het oppervlak

1. toeneemt
2. afneemt

Gaswisseling gaat langzamer als de diffusieafstand

1. toeneemt
2. afneemt

Gaswisseling gaat langzamer als de longventilatie

1. toeneemt
2. afneemt

Noem de delen van de luchtwegen die samen de 'dode ruimte' vormen

Een snorkel verbindt de mond via een pijp met de buitenlucht. Waardoor is met een snorkel de gaswisseling in de longen moeizamer?

1. De bloedstroom vertraagt onder water
2. De diffusieafstand is vergroot
3. De dode ruimte is groter
4. Er is een kleiner diffusieoppervlak

Opdrachten

- Maken 13.2 opdr. bij leerdoelen 5 en 6

- Vragen over 13.1?

Klaar?

Lezen 13.2 Gecontroleerd ademen, Astma en COPD 

13.2 Leerdoelen + begrippen

5. Je legt uit hoe de gaswisseling in de longblaasjes plaatsvindt. 

6. Je herkent de factoren die van invloed zijn op de gaswisselingssnelheid

7. Je beschrijft hoe het ademcentrum de ademhaling regelt

8. Je legt uit hoe astma en COPD de gaswisseling beïnvloeden. 

longblaasjes, diffusie, gaswisseling, O₂-concentratie/druk, CO₂-concentratie/druk, dode ruimte, ademcentrum, chemische receptoren

Gaswisseling bij aandoeningen

Astma: spiertjes rond de luchtwegen trekken samen. Luchtweg-ontsteking, slijmophoping: minder lucht bij de longblaasjes. Opgewekt door prikkelende stoffen. Niet continu.

COPD: verzamelnaam voor de ziekten longemfyseem en chronische bronchitis. Vaak veroorzaakt door roken.

Longemfyseem: kapotte longblaasjes en dichtgeklapte bronchiolen -> kleiner longoppervlak

                     

Welke factor verandert bij astma?

1. Diffusieoppervlak
2. Diffusieafstand
3. Concentratieverschil

Hoe werken medicijnen tegen astma?

1. maken bacteriën dood
2. remmen de ontstekingen
3. verslappen de spiertjes om de luchtwegen
4. vergroten de longblaasjes

Welke factor verandert wanneer longblaasjes stuk gaan bij longemfyseem?

1. Diffusieoppervlak
2. Diffusieafstand
3. Concentratieverschil

Ademprikkel

Het ademcentrum in hersenstam reageert op prikkels van het lichaam (chemoreceptoren in de wand aorta):

1. pH bloed: lage pH/ hoge zuurgraad: ademfrequentie en ademvolume moeten omhoog 

2. CO₂-concentratie bloed: hoge CO₂ concentratie: ademfrequentie en ademvolume moeten omhoog

Ademprikkel

3. Zeer lage O₂-concentratie bloed: lage O2 concentratie: ademfrequentie en ademvolume moeten omhoog

4. Hormonen (zoals adrenaline) beïnvloeden ook je ademcentrum.

Huiswerk

- Maken 13.2 leerdoelen 7 en 8: opdrachten en begrippen

- Slim stampen 13.2 (5 min)