Thema 2: populaties en het dynamisch evenwicht

• Biologie
• Secundair onderwijs

Populaties en het dynamisch evenwicht

Populaties en het dynamisch evenwicht

1. De levensgemeenschap
2. Draagkracht en dynamisch evenwicht
3. Verstoring van draagkracht en dynamisch evenwicht 

Populaties en het dynamisch evenwicht

1. De levensgemeenschap
2. Draagkracht en dynamisch evenwicht
3. Verstoring van draagkracht en dynamisch evenwicht 

1.1 Levensgemeenschap en het ecosysteem

= alle organismen die leven in hetzelfde ecosysteem vormen samen de levensgemeenschap

Elke soort:

• Specifieke habitat
• Specifieke niche

1.2 Kenmerken van populaties

Populatiegrootte 

• Aantal individuen bepaalt dit
• Afhankelijk van de soort
• Positieve populatiegroei : toename populatie
• Negatieve populatiegroet: afname populatie

1.2 Kenmerken van populaties

Populatiegrootte

Welke factoren zouden een invloed hebben op de populatiegrootte?

1.2 Kenmerken van populaties

Populatiegrootte afhankelijk van:

• Hulpbronnen
• Broedsucces
• Migratie
• Toevalsfactoren

1.2 Kenmerken van populaties

Populatiegrootte afhankelijk van:

• Hulpbronnen: nestplaats, water- of voedselbeschikbaarheid 

1.2 Kenmerken van populaties

Populatiegrootte afhankelijk van:

• Broedsucces: weergave hoe goed broedseizoen was.
  
  Meer geboortes dan sterftes = toename populatiegrootte
  Meer sterftes dan geboortes = afname populatiegrootte

1.2 Kenmerken van populaties

Populatiegrootte afhankelijk van:

• Migratie: van soorten naar andere populaties.

Immigratie = vergroten populatie

Emigratie = verkleinen populatie

1.2 Kenmerken van populaties

Populatiegrootte afhankelijk van:

• Toevalsfactoren: weer, klimaatveranderingen, aardbevingen, tsunami's --> invloed kan positief of negatief zijn. 
  

1.2 Kenmerken van populaties

1.2 Kenmerken van populaties

Verspreidingsgebied:

= gebied waarin de populatie voorkomt.

 Kan groot of klein zijn. 

1.2 Kenmerken van populaties

Populatiedichtheid:

= de hoeveelheid individuen per
oppervlakte-eenheid in een populatie

1.2 Kenmerken van populaties

Populatiedichtheid wordt bepaald door:

- Levenswijze: in groep (hoge populatiedichtheid) of solitair (lage populatiedichtheid) 

1.2 Kenmerken van populaties

Populatiedichtheid wordt bepaald door:

- Trofische niveau: hoger in voedselpiramide (lage populatiedichtheid) of lager in voedselpiramide (hoge populatiedichtheid) 

1.2 Kenmerken van populaties

Populatiedichtheid wordt bepaald door:

- Concurrentie: veel concurrentie voor een hulpbron (lage populatiedichtheid) of weinig concurrentie voor hulpbron (hoge populatiedichtheid) 

1.2 Kenmerken van populaties

Verspreidingspatroon:

• Afhankelijk van levenswijze en verspreiding hulpbronnen (nestplaats, water- en voedselbeschikbaarheid)
• Gegroepeerde verspreiding
• Uniforme verspreiding
• Willekeurige verspreiding

1.2 Kenmerken van populaties

Verwerking

1 p. 68

2 p. 68

(3 p. 68)

(4 p. 69)

Populaties en het dynamisch evenwicht

1. De levensgemeenschap
2. Draagkracht en dynamisch evenwicht
3. Verstoring van draagkracht en dynamisch evenwicht 

2.1 Draagkracht

Draagkracht = maximale hoeveelheid organismen die in een ecosysteem kunnen overleven en zich kunnen voortplanten. 

Afhankelijk van:

• aanwezige hulpbronnen
• biotische factoren
• abiotische factoren

2.1 Draagkracht

Overschrijding: omgeving kan de vraag

aan hulpbronnen niet meer aan

--> concurrentie neemt toe 

--> zwakke individuen sterven af/migreren

--> populatiegrootte neemt af

2.1 Draagkracht

Blijft populatiegrootte te groot dan

veroorzaakt dat schade aan het 

ecosysteem

Gevolg: biodiversiteit verandert alsook biotische en abiotische factoren. --> draagkracht neemt af 

2.1 Draagkracht

Nulgroei = geen toename van de populatiegrootte, het maximum voor dat ecosysteem. 

Hoe groter de draagkracht, hoe groter de biodiversiteit. 

2.2 Dynamisch evenwicht

Populatiegrootte varieert rond

een gemiddelde waarde. 

2.2 Dynamisch evenwicht

Binnen voedselweb heeft de dynamiek 

van de ene populatie een rechtstreeks 

effect op de dynamiek van andere populaties. 

2.2 Dynamisch evenwicht

2.2 Dynamisch evenwicht

De manier waarop de verschillende populaties in een levensgemeenschap elkaars populatiegrootte beïnvloeden is het dynamisch evenwicht. 

Populaties en het dynamisch evenwicht

1. De levensgemeenschap
2. Draagkracht en dynamisch evenwicht
3. Verstoring van draagkracht en dynamisch evenwicht 

3.1 Verstoring van draagkracht

Overexploitatie = verbruiken van te veel hulpbronnen --> overschrijden van de draagkracht --> moeilijk overleven 

Mens: kappen tropische regenwouden 

3.2 Verstoring van dynamisch evenwicht

Indien draagkracht is verstoord, is het dynamisch evenwicht mee verstoord. 

Oversterfte = er sterven meer individuen in een populatie dan bij natuurlijke sterfte. 

Kan ook komen door toevalsfactoren: ziekteverwekkers

Oplossingen

Vaccinatie: 

immuunsysteem helpen 

opbouwen

Antibiotica: 

bestrijding bacteriële 

infecties