4.1 Deel 1

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

Introductie + Mannelijke en vrouwelijke voortplantingsorganen

Komende periode:

VWO: Hoofdstuk 4 Voortplanting

HAVO: Hoofdstuk 4 Voortplanting en Seksualiteit

Leerdoelen

• Je beschrijft de ontwikkeling, bouw en werking van de voortplantingsorganen en de vorming van de secundaire geslachtskenmerken.
  
• Je licht toe wat tertiaire geslachtskenmerken zijn, hoe seksuele geaardheid kan verschillen en wat ongewenste intimiteiten zijn.

Welke primaire en secundaire geslachtskenmerken ken je?

En hoe zit dit voor intersekse personen?

Interseksueel

Er zijn verschillende genetische afwijkingen die er toe leiden dat iemand lichamelijk niet zuiver mannelijke óf vrouwelijke kenmerken heeft.

85.000 mensen in Nederland.

1 op 200!
 

Een ovotestis is een gonade met zowel testiculaire als ovariële aspecten.

Interseksueel

AOS (androgeenongevoeligheidsyndroom): XY maar testes werken niet. Uitwendig een vrouw maar baarmoeder, eierstokken ontbreken.

Hermafroditisme: beide externe geslachtskenmerken zijn aanwezig.

Geslachtskenmerken

• Primaire geslachtskenmerken: kenmerken waaraan je het geslacht kunt bepalen en bij geboorte aanwezig zijn
  
• Secundaire geslachtskenmerken: lichamelijke veranderingen in puberteit onder invloed van hormonen
  
• Tertiaire geslachtskenmerken: geestelijke veranderingen in puberteit onder invloed van hormonen
  

In de zaadballen worden de zaadcellen geproduceerd, ze worden opgeslagen in de bijballen.

Zaadcellen optimumtemperatuur: ongeveer 35°C .

Na de geboorte dalen de zaadballen in vanuit de buikholte.

BINAS 86A1

Bij een erectie vullen de zwellichamen zich met bloed.

Zaadlozing: spiertjes rondom bijbal trekken samen.

BINAS 86A1

Sperma: Zaadcellen met vocht van prostaatklier (base, neutraliseert zure omgeving vagina) en zaadblaasje (fructose (energie), prostaglandines (bevordert beweeglijkheid) en fibrinogeen (verdikking sperma)).

BINAS 86A1

Mannelijke geslachtsorganen

Voordat de zaadcellen de plasbuis bereiken, scheiden de klieren van Cowper eerst voorvocht uit. Het slijm uit deze klieren neutraliseert de plasbuis. Achtergebleven urine kan namelijk de zaadcellen doden. Het voorvocht vormt 

daarnaast goedwerkend glijmiddel. 

Spermatogenese

Begint vanaf de puberteit.

Zaadcellen worden gevormd in de 

zaadbuisjes van de testes (zaadballen). 

Vorming van 1 zaadcel duurt ongeveer 2 maanden.

Ze worden opgeslagen in de bijballen.

Bij zaadlozing ongeveer 3 mL vrij-> 350 miljoen zaadcellen

= 10 % van het sperma.

Zaadballen

Zaadcellen worden gevormd in

de testes, in de zaadbuisjes.

Deze zijn sterk gekronkeld.

Tussen de zaadbuisjes zitten

de cellen van Leydig, die produ-

ceren testosteron.

Zaadballen

Van buiten naar binnen vormen

de zaadcellen zich. 

Helemaal aan de binnenkant

zitten de voltooide zaadcellen,

die gaan richting de bijballen

mbv trilharen.

Vrouwelijke geslachtsorganen

Urinebuis korter bij vrouwen-> grotere kans op blaasontsteking.

Vagina: lage pH door melkzuurbacteriën voorkomt ontwikkeling ongewenste schimmels en bacteriën.

Maagdenvlies - misleidende naam.

BINAS 86B1

De clitoris is vele malen groter dan dat knopje wat je ziet

Baarmoeder

• formaat peer
  
• gespierde wand
  
• binnenkant slijmvlies
  
• iedere maand wordt het slijmvlies dikker voor eventueel embryo
  
• geen embyro? slijmvlies laat los = menstruatie
  

In de eierstokken (ovaria) worden de eicellen geproduceerd.

Menstruatie - spieren van baarmoeder trekken samen en stoten baarmoeder slijmvlies af.

BINAS 86B1

In de eierstok rijpen elke maand meerdere eicellen. Eentje wordt maar helemaal rijp. Een eicel wordt omgeven door follikelcellen (voedende cellen).

BINAS 86B1

Eierstokken

• formaat pruim
  
• rijping eicellen in follikels
• eisprong (ovulatie) = rijpe eicel barst uit follikel
  
• eileider ligt er als trechter overheen (eileider buisje van 15 cm lang)
  
• peristaltische beweging en trilharen vervoeren eicel
  
• bevruchte eicel doet er een paar dagen over om de baarmoeder te bereiken

Tijdens de sex

• Vagina kan oprekken (15 cm doorsnede, er moet immers een baby doorheen passen). In rust 7 - 10 cm diep, bij seksuele opwinding iets dieper.
  
• Begin (1/3) vagina is nauwer, de bekkenbodemspieren liggen hier omheen.
  
• In rust liggen wanden vagina tegen elkaar.
  
• Binnenkant geribbeld, eerste ribbel kan hoger zijn = maagdenvlies.
  

Maagdenvlies

Die ribbel noem je het hymen. 

Dat er een 'vlies' doorgeprikt moet worden is totale onzin.

Tijdens de sex kan (in gespannen toestand) dit vlies iets beschadigen, daardoor gaan bloeden, maar is TOTAAL ONNODIG, als je voorzichtig bent, de tijd neemt en allebei ontspannen bent.

Naam	Functie
kleine schaamlip (binnenste schaamlip)	bevat klieren die slijm produceren om de ingang glad te maken
clitoris	vangt seksuele prikkels op
vagina	afvoeren menstruatie en hierlangs wordt kind geboren
baarmoeder	hierin komt sperma terecht en ontwikkeling embryo
eierstok	produceert eicellen
eileider	vervoert eicellen
urinebuis	vervoert urine (kortere buis dan bij mannen)

Welke Binastabellen zijn verder handig?

BINAS 86B Geslachtsorganen vrouw

BINAS 86D Oögenese en spermatogenese

Leerdoelen

• Je beschrijft de ontwikkeling, bouw en werking van de voortplantingsorganen en de vorming van de secundaire geslachtskenmerken.
  
• Je licht toe wat tertiaire geslachtskenmerken zijn, hoe seksuele geaardheid kan verschillen en wat ongewenste intimiteiten zijn.

En wat nu?

Aan de slag met Hoofdstuk 4 paragraaf 1

Zie de planner op Somtoday voor HW opgaven