7.1 Absolutisme

7. Koningen, heren en denkers
  • Kenmerkende aspecten:
  • 1.  Het streven van vorsten naar absolute macht
  • 2. De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch     en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek
  • 3. De wetenschappelijke revolutie
1 / 25
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolvwoLeerjaar 6

This lesson contains 25 slides, with text slides and 3 videos.

time-iconLesson duration is: 60 min

Items in this lesson

7. Koningen, heren en denkers
  • Kenmerkende aspecten:
  • 1.  Het streven van vorsten naar absolute macht
  • 2. De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch     en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek
  • 3. De wetenschappelijke revolutie

Slide 1 - Slide

7. Koningen, heren en denkers
  • Aan de orde komt:
  • 1. het absolutisme of de succesvolle pogingen van vorsten in Europa om alleenheerschappij te verwerven.
  • 2. op welke manier de verschillen tussen de burgerlijke cultuur en hofcultuur tot uiting kwamen.
  • 3. welke invloed de nieuwe wetenschappelijke houding op het wereldbeeld van de mens had.

Slide 2 - Slide

7.1 Absolutisme
  • In de loop van de Middeleeuwen macht vorsten aangetast door: 
  • Stedelijke parlementen en de Staten -Generaal, waarin vertegenwoordigd:
  • adel / geestelijkheid / stedelijke burgerij 
  • o.a: toestemming nieuwe belastingen


Slide 3 - Slide

reactie Franse hof op beperking macht:
  • 1614: Etats Généraux niet meer bijeengeroepen door vorsten (-1789)
  • ambtenarenapparaat uitbreiden en
  • rechtstreekse belastingen >
  • adel buiten spel gezet
  • vanaf 1661: centralisatie door Lod. XIV
  • 4 terreinen:

Slide 4 - Slide

1. politiek:
  • de vorst neem alle beslissingen zelf
  • door hem aangestelde ambtenaren rapporteren aan hem
  • vorst bepaalt nieuwe wetten
  • censuur ingevoerd
  • rechtvaardiging:
  • 'droit divin'


Slide 5 - Slide

2. militair
  • opbouw van een 'staand' leger
  • professioneel georganiseerd:
  • training / uitrusting / salaris
  • rangen op basis van geschiktheid
  • bijkomend voordeel: 
  • invloed adel beperkt

Slide 6 - Slide

3. Economisch:
  • mercantilisme =
  • het bevorderen van de eigen handel door:
  • invoerrechten +
  • inperken van mogelijkheden om handel te drijven (oa havenverbod)
  • Doel: 
  • geld voor leger en hofhouding (Versailles)

Slide 7 - Slide

4. Religieus
  • Lodewijk XIV was katholiek >
  • eiste eenvormigheid >
  • Edict van Nantes ingetrokken (1685)
  • hugenoten vervolgd,
  • velen vluchtten o.a.
  • naar Nederland
  • opmerking: 
  • economisch gezien was dit een groot drama voor Lodewijk (kapitaalvlucht)

Slide 8 - Slide

Korte filmische impressie van het Paleis van Versailles

Slide 9 - Slide

Slide 10 - Video

Madame de Maintenon
maîtresse van de Zonnekoning
Maria Theresia van Oostenrijk
echtgenote Lodewijk XIV

Slide 11 - Slide

Histoclip:
Documentaire over het leven aan het hof van Versailles

Slide 12 - Slide

Slide 13 - Video

Lodewijk XIV
  • als 'Zonnekoning'
  • herkomst:
  • hij speelde de hoofdrol in het 'Ballet van de Nacht' (1653)
  • 7 dagen lang, 3000 toeschouwers
  • de krachten van het kwaad (>Fronde edelen) legden het af tegen de opkomende zon

Slide 14 - Slide

citaat Lodewijk XIV uit zijn memoires:
'Vanwege de uniciteit van de zon; vanwege de luister waarmee ze is omringd; vanwege het licht waarmee ze de andere sterren verlicht gelijk een hof; vanwege het goede dat ze overal brengt; vanwege het goede dat ze overal brengt; vanwege haar onophoudelijke beweging terwijl ze ogenschijnlijk stilstaat; vanwege haar vaste koers waarvan ze nooit afwijkt is ze onbetwistbaar het meest vitale en mooiste beeld van een groot monarch'

Slide 15 - Slide

Kroning Lodewijk XIV 1654, Reims

  • 'Ik beloof oprecht aan jhet christelijke volk, en mijn onderdanen, in de naam van Christus, dat mijn regering te allen tijde de ware vrede van Gods kerk zal bewaren'
  • paars fluwelen schoenen aan
  • zwaard 'Joyeuse' (Karel de Grote) gekust
  • 'le Sacre', christelijke zalving

Slide 16 - Slide

Slide 17 - Video

centralisatie in Rusland:
  • 1613 - 1917: Romanovs
  • macht adel/geestelijkheid werd beperkt
  • militaire en administratieve taken in handen genomen
  • Russisch-Orthodoxe kerk instrument in handen van de staat
  • tsaar Peter de Grote (1682-1725) belangrijk > Zaandam

Slide 18 - Slide

Tsaar Peter de Grote (1672-1725)
als timmerman in Zaandam (1697) en op een VOC werf in A'dam.

Slide 19 - Slide

centralisatie in Pruisen
  • na 30-jarige oorlog 300 staatjes
  • Pruisen belangrijk koninkrijk
  • Frederik Willem (1640-1688):
  • leger en ambtenaren gereorganiseerd (>verdiensten)
  • Frederik Willem I (1713-1740) leger nog efficiënter door belastingstelsel
  • religieuze tolerantie

Slide 20 - Slide

geen centralisatie in de Nederlanden
  • 1581: Acte van Verlathinge > 
  • geen koning meer > Republiek
  • 'Zeven Verenigde Provinciën
  • Oranjes bleven stadhouder,
  • geen koning
  • wèl veel invloed in handen van:
  • Willem III (stadhouder-koning)
  • 1672 - 1702

Slide 21 - Slide

geen centralisatie in Engeland, Ierland

en Schotland

  • Parlement wist macht uit te breiden,
  • vooral burgerij en lage adel invloedrijk door economische macht
  • wel strijd met hoge adel/koning > 
  • burgeroorlog (1642-49) > Karel I onthoofd (!!) 
  • Jacobus II (katholiek en absolutistisch) verjaagd door parlement:
  • met steun van (protestantse) Willem van Oranje III
  • 'Glorious Revolution' (1688): rechten parlement erkend door Willem III
  • was getrouwd met dochter Jacobus > werd koning van Engeland

Slide 22 - Slide

Willem III en Mary Stuart als jong paar
en als koning en koningin van Engeland, Ierland en Schotland

Slide 23 - Slide

Slide 24 - Slide

Slide 25 - Slide