Zinsontleding les 3

• Taal
• Basisschool
• Groep 8

Zinsontleding 

Voorkennis

Wat weten wij nog?

Wat is het lijdend voorwerp?

Wat is het meewerkend voorwerp?

Wat is de bijwoordelijke bepaling?

Vorige les..

Heel veel leerlingen wilden nog een keer oefenen met het lijdend voorwerp, meewerkend voorwerp en de bijwoordelijke bepaling. Daar gaat deze les over, succes!

Uitleg

Het lijdend voorwerp vind je door deze vraagzin te maken:

Wie/wat + gez + ow ? 

Voorbeeld

 Ik heb van mijn tante een grote mand met boeken gekregen.

Gez: Heb - gekregen

Ow - ik

De vraagzin: Wie/wat heb ik van mijn tante gekregen?

Lijdendvoorwerp:

Een grote mand met boeken

In de zomer heeft mijn tante een opblaaszwembadje gekocht.
Wat is het lijdend voorwerp?

1. in de zomer
2. heeft gekocht
3. mijn tante
4. een opblaaszwembadje

De heksen toveren de prins om in een kikker.
Wat is het lijdend voorwerp?

1. de heksen
2. de prins
3. toveren
4. in een kikker

Heeft Tom die kartonnen doos hier neergezet?
Wat is het lijdend voorwerp?

1. die kartonnen doos
2. hier
3. neergezet
4. Tom

Mijn oom wil een auto voor zeven personen kopen.
Wat is het lijdend voorwerp?

1. mijn oom
2. wil
3. een auto voor zeven personen
4. kopen

Ik ben het pionnetje van het bordspel kwijtgeraakt.
Wat is het lijdend voorwerp?

1. ik
2. het pionnetje van het bordspel
3. het pionnetje
4. kwijtgeraakt

Uitleg meewerkend voorwerp

Het meewerkend voorwerp vind je door deze vraagzin te stellen: Aan wie of voor wie + gez + ow + lijd vwp? 

Henk gaf aan het meisje een bos bloemen.

Aan wie of voor wie gaf Henk een bos bloemen?

Meewerkend voorwerp: aan het meisje 

Welke vraagzin stel je?
En wat is het meewerkend voorwerp?
Kijk naar het plaatje van de vorige dia.

Opa heeft voor ons allemaal een leesboek gekocht.
Wat is het meewerkend voorwerp?

1. Opa
2. heeft gekocht
3. voor ons allemaal
4. een leesboek

Vanmorgen heeft de meester Cleo een opdracht gegeven.
Wat is het meewerkend voorwerp?

1. Vanmorgen
2. heeft gegeven
3. de meester
4. Cleo

Justin heeft veel geld aan zijn zusje gegeven.
Wat is het meewerkend voorwerp?

1. aan zijn zusje
2. Justin
3. heeft
4. veel geld

De groenteman geeft mij een gratis appel.
Wat is het meewerkend voorwerp?

1. de groenteman
2. geeft
3. mij
4. een gratis appel

Voor hun aardige meester hebben de leerlingen een knutselwerk gemaakt.
Wat is het meewerkend voorwerp?

1. voor hun aardige meester
2. aardige meester
3. hun aardige meester
4. voor hun aardigeVoor hun aardige juf hebben de leerlingen een knutselwerk gemaakt.

Uitleg 

Een bijwoordelijke bepaling is een stukje in een zin wat meestal overblijft. Daarom wordt het de prullenbak genoemd.

Het geeft een antwoord op:

Waar - waarmee - hoe - wanneer - waarom - hoelang - waarheen - waarvandaan - waardoor - hoeveel? 

Dus.. het geeft antwoord op

Voorbeelden

Vanmorgen heeft hij haar het nieuws al verteld.

pv - heeft 

gez -  heeft verteld

ow - hij

lijd vwp - het nieuws

meew vwp - haar

bwb - vanmorgen (wanneer) 

Voorbeelden 

Door het droge voorjaar is het waterpeil gezakt.

pv - is

gez - is gezakt

ow - het waterpeil

lijd vwp - x

meew. vwp - x

bwb - door het droge voorjaar (waarom / reden)

Voorbeelden (meerdere bwb)

Gisteren zouden wij op het IJsselmeer gaan zeilen.

pv - zouden

gez - zouden gaan zeilen

ow - wij

lijd vwp -  x 

meew vwp - x 

bwb - gisteren (wanneer) en op het IJsselmeer (waar)

Oefenen, nu ben jij!

Dat horloge heb ik gekocht in een warenhuis.
Wat is de bijwoordelijke bepaling?

1. dat horloge
2. heb gekocht
3. ik
4. in een warenhuis

Vorige week was ik jarig.
Wat is de bijwoordelijke bepaling?

1. vorige week
2. was
3. ik
4. jarig

In Spanje hebben wij iedere dag gesurft.
Wat is de bijwoordelijke bepaling?

1. In Spanje
2. iedere dag
3. In Spanje - iedere dag
4. hebben gesurft

Gisteren maakte de leerlingen hun huiswerk.

1. gisteren
2. maakte
3. de leerlingen
4. hun huiswerk

Ik wil nu naar school.
Wat is de bijwoordelijke bepaling?

1. ik
2. wil
3. nu - naar school
4. nu

Iedere dag geven zij hun dochter een sappige appel.
Benoem alle zinsdelen.

Wat vond je van deze les?
Wat heb je geleerd?