MTH 2.3.5 Blaaskatheter en Stoma 2023-2024

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 2

DA2 Periode 3 Blaaskatheter en Stoma

DA2

Periode 3 | Les 5

Week 12

Medisch technisch handelen

Hoofdstuk 6.10 Katheter

Hoofdstuk 6.10.3 Stoma

Voorkennis activeren

Wat is géén complicatie na het plaatsen van een blaaskatheter?

1. urineweginfectie
2. blaaskrampen
3. gewichtsverlies
4. lekke ballon

Hoe noem je de katheter die geplaatst wordt door de buikwand net boven het schaambeen?

1. Catheter a demeur (CAD)
2. Nelaton-katheter
3. Tiemann-katheter
4. Suprapubisch katheter

Hoe noem je dit broekje?

1. Urineopvang systeem
2. Plasverband
3. Incontinentie materiaal
4. Luier

Wat voor soort katheter zou dit zijn?

1. Condoomkatheter
2. Verblijfskatheter
3. Suprapubische katheter
4. Nelaton-katheter

Wat is de functie van glijmiddel?

1. desinfecterend
2. vult plooien
3. verdovend
4. soepeler inbrengen van de katheter

een veel voorkomende maat voor een blaaskatheter is ... charrière

1. 20 - 22
2. 8 - 10
3. 12 - 14
4. 10-12

Er bestaan speciale katheters voor mannen, hoe heet degene met een iets gebogen punt?

1. Catheter a demeur
3. Nelaton-katheter
4. Tiemann-katheter

Stoma voor ontlasting?

1. Naturalis Analis
2. Anus praeternaturalis
3. Anis praeternaturalis
4. Urether praeternaturalis

Blaaskatheter

De nieren behoren tot 

de uitscheidingsorganen

Het urinewegstelsel bestaat uit de volgende onderdelen:

• Nieren (renes)
  
• Urineleiders( ureter(e)s)
  
• Blaas( vesicae)
  
• Urinebuis(urethra)
  

'De weg die de urine maakt'

1. Nierslagader - bloed gaat naar de nieren
2. Nierschors - nefronen: bloed wordt gefilterd
3. Niermerg - nefronen: Fijnere filtering (lis van Henle)
4. Vervolgens gaat de voorurine door de lis van Henle 
5. Nefron - Glucose, Zouten en Water worden vanuit het nefron teruggebracht naar het bloed
6. Nierbekken - vocht en afvalstoffen gaan naar nierbekken (=urine)
7. Urineleider - urine van het nierbekken via urineleider naar de blaas.
   Via de urinebuis verlaat de urine het lichaam. 

Een blaasontsteking wordt door bacteriën veroorzaakt. Vaak gaat het om een bacteriesoort die vooral in de darm leeft, maar ook rond de plasbuis voorkomt. Het gaat meestal om de E. coli-bacterie. Bacteriën komen via de plasbuis de blaas binnen, waar ze zich hechten aan de blaaswand en die gaat ontsteken. 

Vrouwen hebben vaker een blaasontsteking dan mannen, omdat de plasbuis van vrouwen korter is dan die van mannen.

Blaasontsteking

Urine-incontinentie

Stress-incontinentie: bij drukverhoging als niezen, lachen springen -> bekkenbodem trainen bij fysio

Urge-incontinentie: plotselinge aandrang en plas niet op kunnen houden -> hele plas wordt verloren -> kan aandoening blaas, zenuwstelsel of bijwerking medicatie zijn -> blaastraining door steeds > 15 min plas uit te stellen -> geen medicatie voor tenzij blaastraining niet helpt bijv. oxybutynine, solifenacine (let op bijwerkingen als maag, obstipatie, suf, wazig zien, droge mond)

Pyelonefritis

• Nierbekkenonsteking
  
• Wanneer urine maar 1 kant op stroomt -> urine loopt vanuit de blaas terug de nier in
  
• Soms is urolithiasis (niersteen) ook een oorzaak!
  
• Pijn zij, rug, aanvalsgewijs, koorts, ziek, misselijk, braken bij ook nierstenen kolieken
  
• Complicatie is urosepsis -> bacteriën bereiken bloed
  
• Vaak thuis behandeld
• Bij chronische pyelonefritis: controle NF -> niertransplantatie of nierdialyse

Bij een nierbekkenontsteking is het nierbekken ontstoken. Dit kan zo zijn bij 1 of bij beide nieren. Het komt door bacteriën.

Het nierbekken zit aan de onderkant van de nier. Het is een soort trechter. De nieren maken de plas. De plas stroomt vanuit het nierbekken via de urineleider naar de blaas.

Katheters

Externe katheters zoals condoomkatheter

en interne katheters zoals een blaaskatheter

Suprabubische katheter (via buikwand).

Blaaskatheter

Diameter wordt aangeduid met de maat Charriëre (CH).

Vrouwenkatheters meestal in maat 12 of 14 CH.

Mannenkatheters 14 of 16 CH.

Speciale Mannenkatheters

• Nelaton-katheter is 40 cm lang en heeft een rechte punt

• Tiemann-katheter is 40 cm lang en heeft een iets gebogen punt. De Tiemann-katheter wordt gebruikt bij bijvoorbeeld een prostaatvergroting, zodat de katheter makkelijker langs de vernauwing kan.  

Wanneer wordt een katheter gebruikt?

• Urineretentie > onvermogen om blaas volledig of gedeeltelijk te legen​
• Blaasspoelen​
• Onbehandelbare incontinentie​
• Afnemen van urine voor kweek​
• Blaasresidu bepalen > bepalen hoeveel urine er achter blijft na volledig uitplassen 

Stoma

Een stoma is.... 

Een kunstmatige opening door de buikwand voor afvoer van urine of ontlasting. 

Verschillende soorten stoma's 

Stoma voor ontlasting = anus praeternaturalis (AP)

Ileostoma

Colostoma

Stoma voor urine = ureter praeternaturalis (UP)

Urostoma

STOMA ZORG

Overige complicaties

Parastomale hernia

Prolaps

Necrose stoma

Stoma in huidplooi

Verzonken stoma

Evaluatie diagnose/interventie

1. Moeite met acceptatie stoma > maatschappelijk werker

2.  Stoma roosje ontwikkeld zich niet goed > Stoma vpk inschakelen

3. Het op zien tegen het ontslag > transfer vpk inschakelen

Einde les