Ethiek - les 2 - Waarden, normen, moraal en ethiek

• Godsdienst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom bij godsdienst

Les 2: waarden, normen, moraal en ethiek

Deze les

Terugblik vorige les: huiswerk gemaakt? 

Lees bladzijde 3 t/m 6 en maak opdracht 5, 9, 10, 11 en 14

Uitleg paragraaf 2: 

Waarden, normen, ethisch dilemma & moraal

Maken opdrachten reader

Wat weet je nog
van de vorige les?

Welke uitspraak is het beste?

1. Het gaat bij ethiek over je eigen mening
2. Het gaat bij ethiek over het filosofisch benaderen van een vraag over goed en kwaad
3. Het gaat bij ethiek over waar en niet waar.
4. Het gaat bij ethiek over belangrijk en onbelangrijk.

Wat zijn ook alweer waarden?

1. Dat is een ander woord voor normen
2. Idealen die we voor onszelf of voor ons samenleven van belang vinden
3. Dat zijn regels die we heel belangrijk vinden
4. Dat gaat over wat ons iets waard is.

Waarden

Waarde = iets wat jij erg waardevol, belangrijk vindt.

De waarden die je hebt zeggen iets over wie je bent of wilt zijn

Je waarden zullen je gedrag bepalen

Een waarde kun je vaak uitdrukken in één woord

Overleg: Welke waarden kennen wij binnen onze school?

Normen

Wat: Lees blz 7-9 & maak opdracht 18 t/m 21

Hoe: individueel en stil

Hulp: buurman/buurvrouw (evt. docent)

Tijd: 10 minuten

Klaar? Lees verder tot 'ethiek als wetenschap' op blz 11. Dat stuk mag je overslaan

Normen = gedragsregels

Concreet gedrag op basis van waarden

Overleg: Bedenk eens normen bij de waarden:

1. eerlijkheid

2. trouw

3. gezondheid

4. gelijkwaardigheid

Waarden met bijbehorende normen

Eerlijkheid: als je teveel geld terugkrijgt bij de kassa, dan geef je dat terug.

Trouw: je gaat er niet stiekem met een ander vandoor terwijl je in een relatie zit

Gezondheid: Je sport veel en rookt en drinkt niet of weinig

Gelijkwaardigheid: je behandelt iedereen gelijk en discrimineert niet

Waarden en normen

Wat: Beschrijf in je document minimaal 5 waarden die belangrijk voor jou zijn.  Beschrijf daarachter welke norm daaruit voortkomt. Uit welk gedrag blijkt dat jij die waarde belangrijk vindt?

Tijd: 10 minuten

Uitkomst: Bespreken

Klaar?: Maak opdracht 

Intrinsieke en instrumentele waarden

• Intrinsieke waarden --> waarden/doelen op zich --> denk aan geluk
  
  
• Instrumentele waarden --> Ondergeschikt om een hoge waarde (intrinsieke waarde) te behalen --> bijv. vriendschap of genot wat leidt tot de intrinsieke waarde geluk

Ethisch dilemma

Wanneer waarden met elkaar in botsing komen

Voorbeelden zijn overal: 

• In de winkel wanneer je broodjes afrekent
• Of jij wanneer je denkt aan een schwalbe: rechtvaardigheid of winnen?
• Demonstreren: ongehoorzaamheid / rechtvaardigheid

Maar ook zware onderwerpen: euthanasie en abortus: autonomie of beschermen ongeboren kind / menselijk leven

Ethisch dilemma

Denk eens na over ethische dilemma's die in jouw leven spelen

Overleg met je buurman of buurvrouw (2 minuten)

Klassikaal

Het Trolleyprobleem

Soms niet kiezen tussen twee waarden, maar tussen twee onwaarden: zaken die mensen juist niet na willen streven.

Denk aan euthanasie: doodgaan of een zinloos leven

Uitleg PO

Je gaat een ethische casus uitwerken in tweetallen. 

Lees de verhalen en kies daarna één van de volgende onderwerpen:

• Case 1: Hoofddoekjes 
• Case 2: Post van patiënten open maken

Stappenplan

Lees eerst het stappenplan goed door voor je begint. Daar worden alle stappen uitgebreid uitgelegd.

Het stappenplan vind je onder de 2 cases.

Deadline PO: vrijdag 7 maart 23.59 uur

Stappenplan PO (+/- 200 woorden)

Stap 1: Welke feiten spelen een rol (uit verschillende optieken)

Stap 2: Welke waarden spelen een rol?

Stap 3: Het formuleren van het ethisch probleem

Stap 4: Wie zijn de belanghebbenden?

Stap 5: Wie is /zijn er moreel aanspreekbaar?

Stap 6: Welk ethisch standpunt neem je in: wat zou volgens jou een goede oplossing zijn? (400 woorden)

Aan de slag

Huiswerk volgende les: opdracht 18 t/m 21, 24 en 25

Overleggen mag, maar doe het zo dat de anderen geen last van je hebben!

Vraag 19 --> verhaal Marie Claire = pagina 7