Les 5: Amsterdamse taal

• Wereldoriëntatie
• Basisschool
• Groep 5-8

MOKUM

Amsterdam heette vroeger Amstelredam, 

aar de inwoners noemen de stad zelf Mokum.

Mokum is een informele bijnaam voor de stad Amsterdam.

Het woord stamt uit het Hebreeuws en betekent 'plaats' of 'stad' (Hebreeuws: Makom).

Via het Jiddisch (Mokem) is het in het Bargoens terechtgekomen.

Het markeert daarmee tevens het Joodse gedeelte van de geschiedenis van Amsterdam.

--> Lees meer over Jiddisch op de Info-kaart Jiddisch.

Van toen …

De stad is vernoemd naar een dam in de rivier de Amstel in de 13e eeuw.

De stad kreeg in 1300 stadsrechten en ontwikkelde zich al snel tot een welvarende handelsstad.

Tijdens de Gouden Eeuw was Amsterdam één van de grootste en

belangrijkste steden ter wereld.

... naar nu

Tegenwoordig zijn deze gloriedagen terug te zien aan onder meer de Grachtengordel en de vele herenhuizen. 

 Nog steeds komen toeristen van over de hele wereld naar Amsterdam om onder meer het Rijksmuseum, het Anne Frank Huis, het Van Gogh Museum

en vele andere

bezienswaardigheden

te bezoeken.

Jiddisch

Bekijk dit (beel)materiaal

De armste buurt van Amsterdam

(6m51)

BARGOENS

Bargoens is wat je volkstaal zou kunnen noemen. Meer in het bijzonder is het de taal van de onderwereld . Eigenlijk is het gewoon Nederlands met een reeks uitdrukkingen die van het Algemeen Beschaafd Nederlands (afgekort: ABN) afwijken. Veel ervan houden verband met seksualiteit of criminaliteit.

Bargoens is een sociale taalvariatie en een minderheidstaal die in Nederland tot de eerste helft van de twintigste eeuw werd gebruikt door voornamelijk daklozen, zogenoemde landlopers, rondtrekkende handelaren, (markt)kooplieden, kermisklanten en onderwereldfiguren.

In de volksmond wordt hierdoor dikwijls gesproken van een dieventaal of geheimtaal. Inmiddels is het Bargoens zo ingeburgerd dat van een 'onverstaanbare taal' nauwelijks nog sprake is.

Bargoens

Bekijk dit (beel)materiaal

Origineel Amsterdams

Osdorp Posse

(4m03)

P.O. - Osdorp Posse

Luister nog een keer goed naar het liedje

van Osdorp Posse en vul daarna in je

Werkboek de betekenis in van de volgende woorden.

Heb je dit hele blad kunnen invullen?

Dan mag je onder vakje 16 de letter -o- noteren.

Onderzoek - Onderzoeksverslag uitwerken

Nu jullie onderzoek klaar is en de onderzoeksvragen beantwoord zijn, gaan jullie het onderzoeksverslag schrijven. Dat verslag bestaat uit 4 onderdelen:

1. onderzoeksvraag

2. werkwijze

3. resultaten

4. conclusie

            Verwerk dit alles netjes in een presentatie, in de laatste les van dit blok.

             Let op: ieder groepslid noteert alles in zijn/haar eigen Werkboek!

1. Onderzoeksvraag

Onze onderzoeksvraag is ... (en werk dit onderdeel uit)

2. Werkwijze

Vertel hoe jullie het proces hebben aangepakt, welke rol jij had, hoe je die rol ervaren hebt, hoe jullie samenwerking was en wat je verder nog wil vertellen over jullie werkwijze.

3. Resultaten

Vertel wat de resultaten zijn van wat jullie onderzocht hebben.

4. Conclusie

Vertel welk antwoord / welke antwoorden jullie hebben gekregen door dit onderzoek te doen.

Geef ook aan of dit ook echt een antwoord is op jullie onderzoeksvraag?

Opdracht:

        TIP:

Maak vóór het eind van deze les afspraken binnen je Werkgroep over wie wat gaat doen op zijn/haar eigen school in de komende lesweek!

Dat is efficiënt (=handig, tijdbesparend) voordat jullie in de volgende les verder gaan met de volgende stap in dit onderzoeksproces.

Noteer wat JIJ moet doen en check met je Werkgroep dat iedereen weet wat er van hem/haar verwacht wordt voor de volgende les.

TAKEN & AFSPRAKEN voor les 6: (datum) ___________

Vóór de volgende les ga ik:

o ______________________________________________________________________________________________

Naar de volgende les moet ik meenemen:

o ______________________________________________________________________________________________

In de volgende les ga ik met mijn groep werken aan:

o _______________________________________________________________________________________________

Heb je de Taken & Afspraken voor de volgende les met je Werkgroep besproken en goed opgeschreven? Dan krijg je van de Plusklas leerkracht de letter voor vakje 24.