traditie en innovatie - toegepaste kunst

Traditie en innovatie - toegepaste kunst

Lesdoelen

• Je maakt kennis met toegepaste kunst en droog design. 
• Je denkt na over de traditie en de innovatie van design.  
• Je weet wat het verschil is tussen uitvinden en ontwerpen.

• Je kent de begrippen: toegepaste kunst, industriële revolutie, innovatief ontwerp, design, modernisme, functioneel, decoratie, machinaal, entrepreneur en experimenteel. 

slide maken over de begrippen traditie en innovatie adhv spelen met triditie (tapijt) - afbeelding van fabriek waar nu tapijt staat

Wat is toegepaste kunst?

eruit. moet in autonoom of toegepast (daar beginnen we mee in de lessenreeks)

Design = ontwerp

Design is toegepaste kunst waarbij er hoge eisen gesteld zijn aan de functie en de vorm.  

 

Ook techniek speelt een belangrijke rol. Sinds de uitvinding van machines kan design in grote oplagen worden geproduceerd.

https://www.youtube.com/shorts/x52wvuRyj78

Uitvinding of ontwerp.

In de negentiende eeuw, tijdens de industriële revolutie is het merendeel van de moderne mechanische en elektronische producten uitgevonden.

Een innovatief ontwerp is vandaag de dag dus niet een nieuwe uitvinding, maar het opnieuw ontdekken van materialen, technieken en vormen bij bestaande producten.

Vorm volgt functie

In het begin van de 20ste eeuw ontstaat het modernisme. Een stroming als reactie op de maatschappelijke ontwikkelingen van die tijd. Denk hierbij aan de industriële revolutie. 

In het modernisme zijn slogans zoals 'less is more' en  'vorm volgt functie' typerend voor het design.

'Vorm volgt functie' uitleggen.

De kever is namelijk volgens dit principe vormgegeven. (en eigenlijk iedere moderne auto). 'allemaal even revolutionair van vormgeving en zich wat betreft de esthetiek onderscheidden door de aandacht voor functie in plaats van styling' -Industriële vormgeving - Penny Sparke

Chysler model 1930 vs Chrysler Airflow 1934 - de eerste gestroomlijnde auto die in productie werd genomen. Gebaseerd op onderzoek via windtunnelproeven waaruit bleek dat een auto achteruit efficiënter reed. op grond daarvan dit eerste gestroomlijnde model. Het bleek te geavanceerd voor het publiek en de productie werd in 1937 weer gestaakt.

Een klassieke citroen type H tegenover een nieuwe variant. De nieuwe variant is een bod kit welke over een Citroen  Jumper gemonteerd kan worden. De citroen Jumper voldoet aan de slogan vorm volgt functie. Een functioneel en gestroomlijnd model. De body kit voldoet niet aan deze slogan, toch is de nieuwe variant meer functioneel, lees gestroomlijnd, dan zijn voorganger.

is de citroen bus nu innovatie of niet?

moter bepaald altijd moterkap, dat hoeft bij electirsche autos niet. hier laten zien.

Less is more

De modernistische slogan 'less is more' doet een uitspraak over de vormgeving. 

Waar vorm volgt functie gaat over het gegeven dat een ontwerp ten alle tijden functioneel moet zijn en de functie dus bepaalt hoe het eruit ziet, gaat less is more over de afkeer van versiering en onnodige decoratie.

De buisstoel

Deze stoel, ontworpen door Marcel Breuer in 1926 is geïnspireerd op de stevigheid en het geringe gewicht van de fiets. 

Er ontstaat een nieuw soort vormgeving die ontstaat vanuit wat machines kunnen maken en die zich kenmerkt door lichte vormen en ruimtelijkheid. 

Het is een klassieke herinterpretatie van een traditionele leunstoel.

De Stijl (1917 -1932)

Hoe dat modernistische design eruit zag kunnen we goed zijn bij De Stijl. Een Nederlandse ontwerpstroming die ontstond tijdens het modernisme.

Kenmerkend voor deze stroming is het gebruik van geometrische vormen en primaire kleuren. Ze streven naar rust en harmonie en hun werken bevatten veel abstractie. 

Hoewel er van het tijdschrift De Stijl nooit meer dan 300 exemplaren verkocht werden, had het een grote invloed op de kunst in Nederland en daarbuiten.

Deze eruit

Gerrit Rietveld

Gerrit Rietveld is sinds 1919 lid van de Stijl. Hij is vormgever en architect. Zijn ontwerpen zijn machinaal gemaakt en betaalbaar. 

Zitten is een werkwoord voor Rietveld.

deze eruit

Zigzag Stoel

Dat zitten een werkwoord is zie je goed terug in de zigzag stoel van Gerrit Rietveld

deze erin. er is dus traditie. een rococo stoel. in het modernimse, door de industriele revolutie ontstaat vernieuweing en zien we deze stoel = nog steeds ambachtelijk

dan zien we maarten baas die de klassiekers verbrand omdat het weer tijd is voor vernieuwing. en we zien dan de ontwerpen van baas. Piet hein eek er helemaal uit

Wat was er zo vernieuwend aan de
zig zag stoel?

Dutch design

In Nederland ontwikkelen ontwerpers vanaf 1980 een eigen stijl: Dutch Design.

Term voor het eerst gebruikt in 1993.

Deze stijl is internationaal bekend.

Een toonaangevend label dat zich van hieruit ontwikkeld heeft is ontwerpbedrijf Droog.  

Traditie

Innovatie

Rubber Vaas van Hella Jongerius geïnspireerd op een archetypische (oudste vorm die ten grondslag ligt aan latere varianten) vaas uit het verleden.

Wordt in het filmpje van dia 19 getoond.

Tree trunk bench van Jurgen Bay neemt klassieke leunstoelen als uitgangspunt voor vernieuwing. De leuningen van de stoelen worden in een ander materiaal vervaardigd en gecombineerd met een eigenlijk niet handmatig te produceren materiaal, een boomstam.

Wordt in het filmpje van dia 19 getoond.

Droog design

Droog design is bijna een synoniem voor Dutch design geworden. 

Droog is een ontwerpbureau dat de kenmerken van Dutch design in de markt zet. Dutch design wordt een soort merknaam. 

Knoopstoel van Marcel Wanders is een mooi voorbeeld van Dutch Design. Deze stoel is ontstaan in samenwerking met Droog en de TU Delft. Het is een stoel die slechts 1,4 kg weegt. De stoel doet denken aan macramé of aan een hangmat. Het is eigenlijk de vorm van humor die Dutch Design kenmerkt. Het is een gimmick – het is alsof het touw is en nooit zo zou kunnen staan. Door het touw in epoxy te dopen wordt de stoel hard. 

Kenmerken Dutch Design

• Minimalistisch
• Experimenteel
• Innovatief 
• Origineel
• Statement
• Duurzaamheid
• Inspiratie uit het verleden 
• Humor

 

Geen gemeenschappelijke ideologie of vormgeving.

Dikgedrukte begrippen verder toelichten. Dat is namelijk hoe we vanaf nu verder gaan kijken naar Dutch Design. We zetten ontwerpen uit het verleden (bijvoorbeeld Rietveld en de Stijl) tegenover hedendaags Dutch Design. Dat doen we eveneens met het voorbeeld van Hella Jongerius en haar archetypische vaas en de klompen van Victor en Rolf.  Daarnaast laten we Piet Hein Eek zien. Zijn ontwerpen met afvalhout zijn vernieuwend omdat het een maatschappelijk (en actueel) statement is.

Geen gemeenschappelijke ideologie verschilt van het modernisme waarin less is more & form follows function centraal stonden.

Gerrit Rietveld, “Kratstoel en krattafel”, 1935

Piet Hein Eek, “Crisisstoel”, model 2003

Piet Hein Eek 

Als we kijken naar vernieuwend design kunnen we een nieuwe ontwikkeling ontdekken. Design houd zich namelijk bezig met maatschappelijke onderwerpen zoals duurzaamheid. Hier is duidelijk te zien dat Piet Hein Eek gebruik maakt van bestaand materiaal om zijn ontwerpen vorm te geven.

mentaliteit - het willen veranderen dat wat je hebt is inspiratie voor Maarten Baas uit de periode van de Stijl. Niet zozeer de vormentaal. Het branden van klassiekers is duidelijk wel een referentie naar de stijl. 
De stoelen van Maarten Baas zijn heel primair. (Basic opbouwen van een compositie) dat zie je ook bij de Stijl.

Hier is het statement dat kenmerkend is voor Duch Design, duidelijk zichtbaar. Het is tijd voor iets nieuws. Het letterlijk verbranden van de klassiekers. Inspiratie uit het verleden kan dus zorgen voor vernieuwing in de vorm van een statement.

Maarten Baas

Maarten Baas kan overduidelijk gerekend worden tot Dutch Design. Niet alleen verhoud hij zich tot de traditie van de vormgeving, in zijn werk zien we een statement en humor terug. Hij is innovatief en experimenteel met vorm en materiaalgebruik.

Coco Chanel

Gabrielle Bonheur 'Coco' Chanel (1883 –1971) was een Franse ontwerpster van damesmode en de oprichter van het merk Chanel. Samen met enkele tijdgenoten zorgde ze voor vernieuwende mode. Het korsetfiguur van de toenmalige mode werd ingewisseld voor meer casual dameskleding.

Traditie en innovatie

Rembrandt

Iris van Herpen

Erwin Olaf

Een innovatief ontwerp door modeontwerper Iris van Herpen, waarbij ze gebruik maakt van een 3D printer.

een innovatieve nieuwe klomp van mode ontwerpers Victor en Rolf

oefenvragen klederdracht Victor en Rolf hier schrijven.

Je gaat op zoek naar minimaal twee verschillende stoelen. Je fotografeert deze stoelen in jouw eigen omgeving of zoekt afbeeldingen op internet.

• Benoem van iedere stoel wie deze gemaakt heeft (wie is de ontwerper).
• Zoek uit wat de visie achter de stoel is. Waarom is deze gemaakt zoals hij gemaakt is? 
• Hoe is de stoel gemaakt? Denk aan materiaal/techniek/handmatig/industrieel.
• Ontwerp een nieuwe stoel waarbij je een combinatie maakt van de stoelen die je hebt gebruikt in het eerste gedeelte van de opdracht.