NLT Hersenen en leren - H2 uitleg

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Maak opdrachten 

Opdrachten H2 (2.1 t/m 2.12)

NLT Hersenen en leren - H2

week 2/ les 2

Vandaag

• Inleiding psychologie van leren 
• Vooral kijken naar input - gedrag
• Opdrachten maken  

Psychologie van het leren

Leren is het vermogen om eerder verkregen input of ervaring te benutten bij nieuwe gedragingen of acties

Psychologie van het leren

Vanuit de gedrags-

biologie noemen we de 

input PRIKKEL en de 

output RESPONS.

Psychologie van het leren

Behaviourism: Psychologen waren in eerste instantie vooral geïnteresseerd in de relatie tussen de input en de output.

Er werd vanuit gegaan dat de black box daadwerkelijk niet te onderzoeken was, dat je er niet in kon kijken.

Cognitieve psychologie gaat over wat er ín de back box gebeurt.

Dit hoofdstuk gaat vooral over input - output relaties

Input

Sluit je ogen

Wat heeft de persoon naast je aan? 

Niet alle prikkels bereiken ons bewustzijn

Expliciet en Impliciet geheugen

We krijgen meer prikkels binnen dan we kunnen waarnemen. We moeten dus filteren. Dit doen we door ergens de aandacht op te vestigen.

Expliciet geheugen: geheugen waar moeite voor gedaan is door er aandacht voor te hebben.

Soms wordt die aandacht getrokken door betekenisvolle inout, bijvoorbeeld het horen van onze naam, een bekende stem of het toevoegen van een emotie.

Input: waarnemen

Impliciet geheugen: dingen die we onthouden omdat we het onbewust, al doende, hebben opgeslagen. 

Leren is niet onbeperkt- gevoelige periode

Sommige dingen zijn het beste in een bepaalde periode te leren.

Jonge kinderen kunnen bijvoorbeeld beter/ sneller een taal leren.

Andere dingen kun je pas later leren, omdat je lichamelijke of geestelijke ontwikkeling dan pas voldoende is.

Meisje dat nooit leerde praten

Genie liet zien dat het woordenschat geen leeftijdsgrens leek te hebben. Maar grammatica, het vormen van woorden tot zinnen, bleek voor haar niet haalbaar, wat het idee ondersteunt dat het na een bepaalde leeftijd gewoon te laat is. Het venster lijkt te sluiten, zei Curtiss, tussen vijf en tien.

Leren: nature of nurture

Van veel dingen die we leren is er een aangeboren vermogen óm het te leren. De rest moet wel echt geoefend worden.

Nature én nurture dus.

Vormen van leren

Aangeboren én aangeleerd gedrag

0

Leren - inprenting

Lorenz - 1903-1989

Gevoelige periode

Trail & error

Puzzlebox

Thorndike (1874-1949)

Leren door associeren - klassieke conditionering

Pavlov - 1849-1936

Klassieke conditionering - verband tussen twee verschillende prikkels

Leren door combineren - operante conditionering

Skinner - 1904-1990

Operante conditionering - leren door belonen en straffen

Gewenning - aangeleerd/ aangeboren gedrag afleren

Inzicht

Köhler

(1887-1967)

Welke vorm van leren is hier te zien?

1. Gewenning
2. Klassieke conditionering
3. Operante conditionering
4. Inprenting

Geheugen

• Zintuiglijk geheugen (seconden)
  
• Kortetermijn- of beter: werkgeheugen (minuten tot een half uur)
  
• Langetermijngeheugen (dagen tot jaren)
  

Lange termijn geheugen kun je opdelen in:

declaratief, episodisch, semantisch en procedureel (motorisch) geheugen (zie spiegeltekenen)

Werkgeheugen

• Informatie blijft hier korte tijd beschikbaar en daarna dooft het weer uit
• Het brein kan ervoor kiezen om elementen op te slaan in een lange termijn geheugen als de info belangrijk is.
  
• Capaciteit 5-9 elementen, en afhankelijk van je toestand (vermoeidheid, stress, voedingstoestand)

Declaratief geheugen (LTG)

Declaratief: dat is het geheugen dat we bewust kunnen raadplegen: een naam opzoeken, een gebeurtenis herinneren.

Episodisch geheugen (LTG)

Als het declaratieve geheugen een verbinding heeft met je eigen ‘tijdlijn’, levenspad, dan kun je je van een gebeurtenis meerdere aspecten herinneren: het episodisch geheugen. 

Semantisch geheugen (LTG)

Semantisch geheugen: feitelijke kennis, of kennis van concepten waarvan je niet meer weet waar je die hebt opgedaan.

VB: hoe je incheckt bij de NS (wie heeft je dat, en wanneer, ooit geleerd)? 

Het semantisch geheugen wordt dus steeds ge-updated, zonder dat je dat bewust doet (bijv TV-kijken, nieuws lezen, reizen)

Procedureel geheugen (LTG)

Procedureel geheugen/ motorisch geheugen: geautomatiseerde bewegingen. Geleerd door te oefenen, door het te doen.

Leertips

Associatie: verbind iets nieuws met iets dat je al weet (o.a. mindmapping)

Loci methode: als je iets in een bepaalde volgorde wilt onthouden, verbind het dan aan een wandeling door een denkbeeldige kamer/ huis

Leertips

Herhalen (Zie Bahrick et al. 1993 en Carey 2014, welke tussenpozen het beste werken)

Veranker het in het lang termijn geheugen, ga pas verder als het daar goed vast zit

Gebruik primacy en recency effect: korte rijtjes, wissel ze.

Aan de slag!

Maken opdrachten hoofdstuk 2 in opdrachtenboek

Onderzoek naar leren

Geheugentesten, doolhoven, Morris Water Maze test

https://www.youtube.com/watch?v=leHLL4vcbCc