Paragraaf 1.3: Een verzuilde samenleving DEEL 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3,4

Wat was een oorzaak van verslechterde werk- en leefomstandigheden tijdens de industriële revolutie?

1. Slechte arbeidsomstandigheden en lange werkdagen
2. Minder vraag naar arbeid en kortere werkweken
3. Toename van vrije tijd en betere gezondheidszorg
4. Verbetering van de huisvesting en hogere lonen

Wat is het belangrijkste verschil tussen de sociaaldemocraten en de communisten?

1. De sociaaldemocraten willen een autoritaire regering.
2. De communisten streven naar geleidelijke hervormingen.
3. De sociaaldemocraten streven naar verandering binnen het kapitalistische systeem.
4. De communisten streven naar samenwerking met de kapitalisten.

Wat zijn vakbonden?

1. Gemeenschappen van ambachtslieden.
2. Organisaties die opkomen voor de belangen van werknemers.
3. Verenigingen van de overheidspolitie.
4. Bedrijven die handelen in industriële goederen.

Paragraaf 1.3: Een verzuilde samenleving

Aan het einde van de 19e eeuw raakt de samenleving steeds verder verdeeld in vier maatschappelijke groepen. Mensen in Nederland trokken steeds meer toe naar andere burgers met dezelfde (levens)overtuigingen. Er ontstaan uiteindelijk vier zogenaamde ‘zuilen’: de protestanten, de katholieken, de socialisten en de liberalen. 

Leerdoelen 1.3

1.3A: Je kunt uitleggen waarom de katholieken streden voor emancipatie.

1.3B: Je kunt uitleggen wat de schoolstrijd inhield.

1.3C: Je begrijpt waarom en hoe de samenleving verdeeld raakte in vier zuilen / verzuiling.

1.3D: Je kunt uitleggen op welke manier het Caoutchouc-artikel ervoor zorgde dat steeds meer mensen kiesrecht kregen.

1.3E: Je kunt het begrip ‘standplaatsgebondenheid’ aan de hand van een voorbeeld toepassen op de politieke standpunten van de verschillende zuilen.

1.3F: Je kunt in een historische bron een mening van een feit onderscheiden.

Verzuiling

• Samenleving verdeeld in groepen
• Ieder eigen verenigingen, kranten, vakbonden, omroepen
• Leefden gescheiden van elkaar!

Protestanten, katholieken, liberalen en socialisten

1.3C

Geloof als uitgangspunt

• Protestanten en katholieken: Politiek en wetten op basis van geloof = Confessionelen (van 'opbiechten')
• Katholieken: Minder rechten en kansen, streden voor emancipatie (gelijkstelling).
  
• Oorsprong: Tachtigjarige Oorlog

1.3A

Schoolstrijd

• Overheid betaalde enkel openbaar onderwijs, geen onderwijs met ‘christelijke deugden’ (Bijzonder Onderwijs)
  
• Katholieken en protestanten wilden dit beiden veranderen!

1.3B

Kuyper en Schaepman

Protestanten: ARP

• Leider: Abraham Kuyper
• Tegen de Franse Revolutie
• Strijd voor kiesrecht voor een-voudige mensen ('Kleine luyden')

Katholiek: RKSP

• Leider: Herman Schaepman
• Vóór emancipatie katholieken

Werken samen in de schoolstrijd!

1.3C

Liberalen en socialisten

Liberalen: Rijke burgers/Liberale Unie

• Leider: Thorbecke
• Zo min mogelijk overheidsbemoeienis!

Socialisten: Arbeiders/SDAP

• Leider: Troelstra
• Sociale wetten via kiesrecht!
• Overheid moet zich actief bemoeien (met de burgers)

1.3C

Speelt religie nog steeds een rol in de politiek? Op welke manier?

Begrijp je dat de liberalen het bijzonder onderwijs niet wilde financieren? Waarom wel / niet?

Waarom wilde de liberalen dat de overheid zich zo min mogelijk met hen zou bemoeien? En waarom wilde de socialisten dat de overheid zich juist veel met de burgers zou bemoeien?

Tot welke zuil voel jij je het meest aangetrokken?

Katholieken

Protestanten

Socialisten

Liberalen

Aan de slag!

• Invullen leerdoelen 
• Maken opdrachten op laptop

• Afsluiten met controlevragen

Wat is een verschil tussen openbaar en bijzonder onderwijs?

1. Bijzonder onderwijs heeft hogere onderwijskwaliteit
2. Bijzonder onderwijs heeft meer vrije dagen
3. Openbaar onderwijs is niet gebaseerd op religie of levensovertuiging
4. Openbaar onderwijs vereist hogere ouderbijdrage

Hoe worden de politici uit de katholieke en protestantse zuil ook wel genoemd?

1. Secularisten
2. Socialisten
3. Confessionelen
4. Nationalisten

Van welke politieke stroming was Herman Schaepmann de leider?

1. Communistische Partij Nederland
2. SDAP
3. Liberale Unie
4. RKSP