Samenvatting H5 en H6

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 5: In vuur en vlam

Hoofdstuk 6: Grondstoffen uit de aarde

5.1: Brand!

Reactieverschijnselen:

Rook, vuur, vonken, as

Reactieschema: 

Met woorden

Reactievergelijking:

Structuurformules en kloppend maken!

5.2: Blussen

Blussen: wegnemen van één van de drie voorwaarden

Hoe blus je een kampvuur?

Hoe blus je frituurvet?

5.3: Volledige en onvolledige verbranding

Methaan + zuurstof -> koolstofdioxide + water

1 CH₄ + 2 O₂ -> 1 CO₂ + 2 H₂O

Volledige verbranding

- Voldoende zuurstof

- CO₂

- H₂O

- SO₂

Onvolledige verbranding

- Onvoldoende zuurstof

- CO (en soms C)

- H₂O

- SO₂

_{CO (kolendamp) is giftig!}

5.4: Versterkt broeikaseffect

Fossiele brandstoffen bevatten koolwaterstoffen, maar ook zwavelverbindingen

Belangrijk broeikasgas:

CO₂

Want CO_{2 houdt warmte (infrarode straling) vast}

5.5: Luchtvervuiling

Maatregelen tegen luchtvervuiling:

Vaker de fiets pakken, minder met het vliegtuig op vakantie, zonne- en windenergie

Biobranstoffen:

bio-ethanol, E10, koolzaadolie

Reagens

6.1: Metalen

Productie ijzer: ijzererts (ijzeroxide), cokes (koolstof) en zuurstof worden in een hoogoven bij elkaar gevoegd onder hoge temperatuur en ruwijzer wordt dan afgetapt

Productie aluminium:

Aluminiumoxide wordt uit bauxiet gehaald en de aluminiumoxide wordt ontleed in aluminium en zuurstof (met behulp van veel elektriciteit)

Edele metalen

Goud, zilver, platina

Reageren niet (of nauwelijks) met andere stoffen/de omgeving

Onedele metalen

Bijvoorbeeld natrium, calcium, aluminium, ijzer

Reageren wel met andere stoffen/de omgeving

Hoe meer onedel, hoe reactiever

6.2 Legeringen

Algemene kenmerken metalen: glans, geleiden stroom goed, geleiden warmte goed, zuivere metalen zijn makkelijk te vervormen

Verschillen metalen:

reactiviteit, smeltpunt, magnetisme, dichtheid

Legering: afgekoeld metaalmengsel, vaak veel harder dan de zuivere metalen

Zoals: gouden ringen, brons of roestvrijstaal

6.3 Metaalafval als grondstof

Metaalertsen: niet vernieuwbare grondstoffen

Dus? Recyclen!

Duurzamer dan telkens nieuw metaalerts zuiveren.

6.4 Olie, gas en steenkool

Voorbeelden fossiele brandstoffen:

steenkool, aardolie, aardgas, schaliegas

Fossiele brandstoffen bestaan uit koolwaterstoffen en zwavelverbindingen

6.5 Aardolie als grondstof

Nafta: kan je kraken

Alkaan: C_nH_2n+2

Zoals CH₄ en C₃H₈

Methaan en propaan

6.6 Kunststoffen

Voordelen: licht van gewicht, gaan lang mee, flexibel, isoleren goed enz.

Nadelen: moeilijk te recyclen als ze gemengd zijn, vergaan niet echt, kankerverwekkende stoffen komen vrij bij verbranding, komt uit olie

Polymerisatie: het koppelen van moleculen tot lange ketens (polymeer), noemen we ook wel een macromolecuul

Composieten: combinaties van materialen, dus bijv. kunststof met koolstof (carbon, hockeystick en auto's)

Thermoharder: kunststof die hard blijft als deze verhit wordt, moeilijk te buigen, zoals stopcontacten en ski's

Thermoplast: kunststof die zacht wordt als deze verhit wordt, makkelijk te buigen, zoals koffiebekers en frisdrankflessen

Volgende les:

Oefentoets maken! Papier of op de computer?