H3, §3: De maatschappij dat zijn wij

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1

Hoofdstuk 3, §3:
De maatschappij dat zijn wij

Deltion ICT Lyceum

2024-2025

Terugblik vorige les

▸ §1: Jezelf zijn

▸ §2: Jezelf zijn met anderen

Heb je de portfolio-opdracht al ingeleverd?

     Terugblik vorige les

Wat is een voorbeeld van een kenmerk van persoonlijke identiteit dat is aangeboren?

1. Je bent altijd beleefd, want dat vonden je ouders belangrijk.
2. Je hebt krullen, je vader heeft dat ook.
3. Je kunt goed gitaar spelen, omdat de buurman je lesgaf.
4. Alle antwoorden zijn goed.

Op het station weet je niet waar de uitgang is. Je ziet dat de meeste mensen een bepaalde richting uitlopen.
Jij kiest ook voor die kant. Waar is dit een voorbeeld van?

1. Sociale identiteit
2. Groepsgedrag
3. Verschillende rollen en gedrag
4. Vorming door omstandigheden

Wat heeft dit met groepsgedrag te maken?

Of is het toch kuddegedrag...

Lesdoelen

Aan het einde van deze les:

▸ Kun je uitleggen wat normen en waarden zijn en wat socialisatie inhoudt.
▸ Kun je aangeven wat de onderliggend waarde van een norm is.
▸ Ben je je bewust van je eigen normen en waarden.
▸ Weet je hoe normen en waarden kunnen verschillen per groep, cultuur, tijd & situatie.

▸ Weet je dat normen en waarden kunnen botsen.

Niet filmen, maar helpen

Lees met studenten de nieuwskop. 

Bespreek: Het gebeurt regelmatig dat ongelukken of incidenten

worden gefilmd door omstanders, terwijl diezelfde omstanders niets of weinig doen om slachtoffers te helpen. De foto’s of videobeelden worden regelmatig op sociale media geplaatst.

Verschillende politieke partijen pleiten voor een boete of zelfs celstraf voor het delen van foto’s of filmpjes van een ongeluk. Op dit moment is dat nog niet strafbaar, maar daar zouden de initiatiefnemers van de wet wel graag verandering in zien: “Op dit moment staat er vrijwel niets aan in de weg om beelden van personen die hulp behoeven of overleden zijn,

openbaar te maken. Die sensatiezucht is kwalijk. Dat is een onacceptabele inbreuk op iemands privacy en het berokkent het slachtoffer of de nabestaanden extra leed.”

Volgens de initiatiefnemers steken ‘omstanders zelf geen hand uit’ naar slachtoffers. “Behalve naar hun telefoon om het drama te fotograferen of te filmen. Dit fotograferen of filmen is op zichzelf al afkeurenswaardig, maar het publiekelijk delen van de beelden, wat in de praktijk veelvuldig voorkomt, is ronduit onacceptabel.”

---

De politie ziet het regelmatig gebeuren: omstanders die filmen hoe een slachtoffer wordt geholpen.

Bespreek met de klas:

• Wat zou een reden kunnen zijn om te filmen?

• Wat vind jij ervan als mensen dit doen?

• Waarom vindt de politie dit onwenselijk, denk je?

❛Het filmen van een incident zou strafbaar moeten zijn.❜

Bespreek de stelling met elkaar.

• Vind je dat je je altijd hetzelfde gedraagt? Of merk je/weet je dat je je anders gedraagt bij je familie dan bijvoorbeeld bij je vrienden?

• Wanneer ben je jezelf? Hoort daar voor jou gevoel een bepaald soort gedrag bij?

• Kun je jezelf zijn op verschillende manieren? 

Normen en waarden

Waarden

Waarden zijn bepaalde dingen die iemand of een groep mensen belangrijk vinden.

Zo heb je bijvoorbeeld eerlijkheid, vrijheid of rechtvaardigheid als waarden. Waarden kunnen bestaan voor een hele samenleving, maar ook voor één individu.

Normen

Normen zijn specifieke regels over hoe we ons wel of niet moeten gedragen. Het zijn een soort gedragsregels.

Een voorbeeld van een norm is: als er geen plek meer is in de bus en er komt een oud(er) persoon binnen, dan sta je voor deze persoon op en vraag je of hij/zij op jouw plek wilt zitten.

Bespreek de begrippen met de definitie. Is het voor iedereen duidelijk?

Een waarde is iets wat een persoon of een groep belangrijk vindt in het leven, bijvoorbeeld vrijheid, gelijkheid of rechtvaardigheid.

Een norm is een idee over wat normaal is of een regel over hoe je je moet gedragen, bijvoorbeeld eerlijk zijn tegen elkaar, iemand bedanken als diegene je helpt, achteraan in de rij aansluiten.  

Welke waarde hoort bij deze norm?

Als iemand je de weg vraagt, help je die persoon
door het te uit te leggen.

1. Behulpzaamheid
2. Respect
3. Plichtsbesef
4. Geduld

De juiste waarde die bij deze norm hoort, is antwoord A.

Welke norm hoort bij deze waarde?

Waarde: Eerlijkheid

1. Je geeft altijd je mening, ook als deze anders is dan anderen
2. Je houdt de deur open voor iemand achter je
3. Je biedt je excuses aan als je iemand hebt gekwetst
4. Je geeft een gevonden portemonnee terug aan de eigenaar

De juiste norm die bij de waarde 'eerlijkheid' hoort, is antwoord D. Je geeft een gevonden portemonnee altijd terug aan de eigenaar.

---

A: openheid

B: beleefdheid / respect

C: verantwoordelijkheid / empathie

Waarden

Waardenpiramide
Je maakt een top 10 van jouw belangrijkste waarden en zet deze in de piramide, met de belangrijkste waarde bovenaan. Denk na over hoe deze waarden invloed hebben op je handelen (beslissingen & gedrag).

Uitwisselen van de

waardenpiramide

Uitwisselen
Je hebt net een waardenpiramide gemaakt en nagedacht over hoe die waarden invloed hebben op je handelen. Wissel je waardenpiramide uit met een klasgenoot en bespreek de verschillen en overeenkomsten.

Aanleren van

normen en waarden

Socialisatie is het proces waarbij iemand bewust of onbewust de normen, waarden en andere cultuurkenmerken van zijn groep krijgt aangeleerd.

Normen en waarden leer je van anderen.
Meestal via feedback, positief of negatief.

Socialisatie betekent dat iemand gedrag heeft geleerd dat in een gemeenschap passend is.

Je vormt je eigen normen en waarden door te leren van gebeurtenissen, en de feedback die je krijgt van je omgeving. Deze feedback is soms positief, en soms negatief.

Voorbeelden van feedback

Bekijk deze afbeeldingen met de studenten en vraag welke soorten feedback zij terug zien komen in de plaatjes.  

Aan de slag!

Opdracht 17, 18, 20, 22, 23 & 25
Maak opdracht 17, 18, 20, 22, 23 & 25 vanaf
bladzijde 100 in je werkboek.

Succes deze week, en
tot de volgende les!