Hoofdstuk 7. Het procesrecht (deel 2)

• Bedrijfseconomie
• MBO
• Studiejaar 1

Hoofdstuk 7.

Het procesrecht

Procedures 

Competentieregels : welk rechterlijk college mag een zaak behandelen qua onderwerp en qua plaats

1. Absolute competentie : Welke rechter mag een zaak qua inhoud voor het eerst behandelen (rechtszaak in eerste aanleg) 
2. Relatieve competentie : Bij welke van de elf rechtbanken in Nederland meot de zaak worden aangebracht
   

Procedures in het recht zijn :

1. Formeel recht
2. Materieel recht

Absolute competentie

Kantonrechter

Behandelt zaken over overtredingen. Dit zijn de minder zware verboden gedragingen (strafbare feiten)

Lees art. 453 Sr

Is dit materieel of formeel recht ?

Een procedure in het Strafrecht

Alle strafzaken gaan in eerste aanleg naar een van de elf rechtbanken in ons land. 

In het strafrecht kan een zaak behandeld worden door de volgende colleges bij de rechtbank : 

• Door de kantonrechter
• Door de politierechter
• Door de meervoudige strafkamer

Absolute competentie

Politierechter

• Spreekt recht bij misdrijven
• Bevoegd bij zaken waarbij een gevangenisstraf staat van ten hoogste 1 jaar. 

Lees art. 368 Sv

Is dit materieel of formeel recht ?

Absolute competentie

Meervoudige strafkamer

• Spreekt recht bij alle overige strafzaken
• Bestaat uit tenminste 3 rechters 

Relatieve competentie

Bij welke van de elf rechtbanken moet de zaak worden aangebracht.

Uitgangspunten : 

1. De woonplaats van de verdachte
2. De plaats waar het verdachte strafbare feit is gepleegd

Strafzaak in eerste aanleg

3 stappen in een eenvoudige strafzaak :

1. Dagvaarding
2. Zitting
3. Vonnis

Procespartijen : Officier van Justitie, verdachte en advocaat van de verdachte.

Tijdens de zitting heeft iedereen een vast plek

Strafzaak in eerste aanleg

• Slachtoffer wordt ook uitgenodigd tijdens de zitting en heeft spreekrecht.
• Als benadeelde partij kan hij schadevergoeding eisen

Binnen 2 weken doet de rechter een uitspraak :

• Vrijspraak
• Vervolging
• OVAR
• Voorwaardelijke straf

Wat is het verschil tussen de uitspraak Vrijspraak en OVAR?

Een procedure in het Burgerlijk recht

Absolute competentie

Kantonrechter 

• voor zaken tot een bedrag van € 25.000,00 
• Huur- arbeids- en consumentenkoopzaken

Art 93 Rv, opsomming van zaken die de Kantonrechter behandelt

Civiele rechter 

• Alle andere zaken zoals bijvoorbeeld familierecht zoals echtscheidingen

Een procedure in het Burgerlijk recht

Relatieve competentie

• Bevoegd is de rechtbank van de woonplaats van de gedaagde 
• art. 99 Rv

Burgerlijke rechtszaak in eerste aanleg

Dagvaardingsprocedure

eiser-gedaagde

In de dagvaarding staat meningsverschil en eis 

De gedaagde mag schriftelijk reageren 

Mondelinge toelichting tijdens de comparitie

= zitting bij de rechter

Uitspraak rechter heet vonnis 

Het burgerlijk procesrecht is hier van toepassing :

1. Jan moet voorkomen omdat hij in zijn auto door rood licht is gereden
2. de nieuwe laptop van Ans is kapot. Ans vordert in een procedure tegen de verkoper een nieuwe laptop
3. de gemeente weigert de vergunning voor de kermis. De kermis tekent bezwaar aan
4. Femke krijgt een boete omdat zij tijdens het fietsen haar mobiele telefoon gebruikt

Burgerlijke rechtszaak in eerste aanleg

Verzoekschriftprocedure

verzoeker - verweerder

In het verzoekschrift : wat je wil van de rechter

en op welke feiten en regels je je verzoek baseert

De gedaagde mag verweerschrift 

Mondelinge behandeling

Uitspraak rechter heet beschikking

LET OP !! Andere regels relatieve competentie 

 

Dagvaardingsprocedure

Een dagvaardingsprocedure wordt gebruikt bij geschillen tussen partijen (contentieuze zaken), zoals contractbreuken, schadeclaims of arbeidsconflicten.

Start: De eiser stuurt een dagvaarding naar de gedaagde. Dit is een oproep om voor de rechter te verschijnen.

Behandeling: Er volgt een schriftelijke ronde en eventueel een zitting waarin beide partijen hun standpunten toelichten.

Uitspraak:

 De rechter doet een vonnis, waarin een beslissing wordt genomen over wie in het gelijk staat.

Verzoekschriftprocedure

Een verzoekschriftprocedure wordt gebruikt bij zaken waarbij geen direct conflict is, maar wel een rechterlijke beslissing nodig is (voluntaristische zaken), zoals echtscheidingen, voogdij, naamswijziging of faillissementen.

Start: De verzoeker dient een verzoekschrift in bij de rechtbank.

Behandeling: Andere belanghebbenden kunnen een verweerschrift indienen. Soms is er een zitting, maar niet altijd.

Uitspraak: De rechter geeft een beschikking, een beslissing zonder winnaar of verliezer.

Kort samengevat:

Dagvaardingsprocedure → bij conflicten tussen partijen → eindigt in een vonnis.

Verzoekschriftprocedure → bij verzoeken om een rechterlijke beslissing zonder direct conflict → eindigt in een beschikking.

Een procedure in het Bestuursrecht

• Kenmerkend is de bezwaarschriftprocedure
• Bezwaar maken = een brief schrijven aan een bestuursorgaan waarin je aangeeft dat je het oneens bent met de beslissing
• Het bestuursorgaan is verplicht om te reageren 
• Bezwaarschriftprocedure wordt ook wel voorprocedure genoemd

Een procedure in het Bestuursrecht

Absolute competentie 

Sector bestuursrecht bij de rechtbank

Als je het niet eens bent met de reactie op het bezwaar

Rechter bepaalt of het besluit van de overheid juist is genomen

Relatieve competentie

Lokale/regionale bestuursorganen: vestigingsplaats van het bestuursorgaan

Landelijke bestuursorganen: woonplaats van de burger is leidend

Bestuursrechtzaak in eerste aanleg

• Bij een bestuurszaak altijd eerst een bezwaarschrift
• Moet binnen 6 weken worden ingediend
• Blijft bestuursorgaan bij zijn besluit dan binnen 

       6 weken in beroep bij de rechtbank

• Beslissing heet beschikking   

Bestuursrechtelijke procedure

Primaire besluitvorming

Een bestuursorgaan neemt een besluit (bijvoorbeeld een vergunning of een boete).

Bezwaarprocedure (bij het bestuursorgaan zelf)

Indienen bezwaar: Binnen 6 weken na de bekendmaking van het besluit.

Horen van belanghebbende(n): In veel gevallen krijgt de indiener de kans om mondeling toelichting te geven.

Beslissing op bezwaar: Het bestuursorgaan heroverweegt het besluit en neemt binnen 6 weken (met mogelijkheid tot verlenging) een beslissing.

Bestuursrechtelijke procedure

Beroepsprocedure (bij de bestuursrechter)

Indienen beroep: Binnen 6 weken na de beslissing op bezwaar bij de rechtbank, sector bestuursrecht.

Zitting: De rechtbank behandelt de zaak en hoort beide partijen.

Uitspraak: De rechter doet een uitspraak (bijvoorbeeld het besluit vernietigen of in stand laten).

Hoger beroep (bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State, Centrale Raad van Beroep of College van Beroep voor het bedrijfsleven, afhankelijk van de zaak)

Indienen hoger beroep: Binnen 6 weken na de uitspraak van de rechtbank.

Behandeling:  Hogerberoepsinstantie toetst de uitspraak van de rechtbank.

Rechtsmiddelen

• Verzet: tegen vonnis waar hij niet bij aanwezig was. Is een voortzetting van de eerste procedure waar hij niet bij aanwezig was

• Hoger Beroep: binnen bepaalde termijn van de rechtbank. Binnen de termijn van het hoger beroep hoeft de uitspraak van de rechter nog niet te worden uitgevoerd, Appel-appellant-geïntimideerde, is niet gebonden aan eerdere uitspraak, uitspraak heet arrest

Rechtsmiddelen

• Cassatie: Hoge raad behandelt de zaak niet opnieuw, kan alleen bij strafrecht, burgerlijk recht en bij belastingzaken, dus niet bij andere bestuurszaken, uitspraak heet arrest

De rechter beoordeelt alleen juridische - technische kwesties!

Als de uitspraak van de lagere rechter wordt vernietigd doet de Hoge Raad zelf uitspraak. Komen er nieuwe feiten aan het licht dan verwijzen zij door naar een gerechtshof.  

Kort geding

• Rechter bepaalt of een zaak in aanmerking komt
• Is spoedprocedure
• De eiser moet via zijn advocaat verschijnen in het geding
• De gedaagde mag zelf komen of een gemachtigde meenemen