Week 3 Nursing 3 Farma - zelfstandig BOL 2e jaars, periode 4

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Nursing 3 - week 3 

Medicatiebewaking

Inhoud 

- organisatie en bewakingssystemen. 

- waar moet je op letten bij medicatie voorschrijven? 

(met begrippen als contra indicatie, intolerantie e.d) 

- oefenen met opzoeken in FTK

-  over interacties

-  over polyfarmacie. 

Geschatte duur: 60-70 minuten 

voor stof + opdrachten samen. 

Leerdoelen

De student kan: 

- benoemen waar op gelet wordt in een medicatiebewakings

    -systeem en uitleggen waarom daarop gelet wordt. 

- het verschil uitleggen tussen een indicatie en een contra-indicatie 

onderscheid maken tussen een absolute en een relatieve contra-indicatie 

- uitleggen wat een interactie inhoudt en weet welke voedingsmiddelen regelmatig een interactie aangaan met geneesmiddelen (zuivelproducten, grapefruit, alcohol, st janskruid, ijzer, natriumzouten en vitamine C) 

- in het FK opzoeken wat de indicaties en contra-indicaties zijn van een geneesmiddel 

- in het FK opzoeken welke interacties bekend zijn bij een geneesmiddel 

Boek: Medicatieveiligheid, op weg naar veilige zorg. Elly van Haaren et al. 2014 

Paragraaf 1.6

 

www.farmacotherapeutischkompas.nl  

www.apotheek.nl  

www.zorgvoorbeter.nl  

www.lareb.nl 

Literatuur/bronnen

De organisatorische weg van medicatie. 

- het start met een patiënt met een zorgvraag. 

- arts (of andere gemachtigde, zie les 1 ) schrijft een recept voor, voor medicatie

- patiënt gaat met dit recept naar apotheek, liefst dienst  vaste apotheek. 

- recept gaat daar in computer en wordt bekeken door het AIS (=apotheek informatie systeem) 

- apotheker geeft mondeling of met folder nog informatie over de medicatie 

         (in zorginstelling gaat deze informatie naar de verzorging. zij hebben

           de taak om dit dan aan de patiënt te vertellen) 

- patiënt neemt medicatie mee naar huis en gaat dit gebruiken. 

- patiënt of verzorging houdt in de gaten of het middel 1. werkt tegen de klacht 2. bijwerkingen geeft. En verzorging houdt toezicht op juiste inname. 

- dit wordt dan teruggekoppeld naar de voorschrijver, zodat eventuele aanpassingen mogelijk zijn. 

 MBW (het medicatiebewakingssysteem) 

Computerprogramma, voor artsen, apothekers en ziekenhuizen, die controleert: 

- indicatie of contra indicatie

- intoleratie

- interacties

- dubbelmedicatie

- pseudo dubbelmedicatie

overdoses

Daarnaast heb je het AIS

Apotheek informatie systeem

Dit is een computer systeem die recepten check bij de apotheek. Deze checkt op: 

- interacties

- controle indicaties op basis van leeftijd, nierfunctie, gewicht

- allergieen

- zwangerschap/borstvoeding

- dubbelmedicatie/pseudodubbelmedicatie

- doseringscontrole

- medicijnspecifieke controle

- eerste uitgifte (EU) of een vervolgrecept. 

Deze 2 computer systemen werken niet altijd goed genoeg om veiligheid voor de patient te bewaken. Wat denk je dat het probleem is, waardoor dit niet goed zou werken?

Lees paragraaf 1.6 in je boek. 

En volgen nu sheets met informatie en met quizz vragen. 

Beantwoordt de vragen op de volgende sheets. 

Let op: je hebt maar 45 seconden om de vraag te beantwoorden. 

OPDRACHT 

Deze term beschrijft 'de reden' waarom een zorgvrager een medicijn zou moeten gebruiken.

1. Indicatie
2. contra-indicatie

Deze term beschrijft 'de reden' waarom een zorgvrager een medicijn NIET zou moeten gebruiken.

1. Indicatie
2. contra-indicatie

Contra -indicaties: Er zijn zeer uiteenlopende redenen waarom een medicijn niet gebruikt kan worden door een patiënt. Een aantal voorbeelden zijn:

- leverfunctiestoornis

- nierfunctiestoornissen, 

- intoleranties 

- bekende bijwerkingen 

- zwangerschap/borstvoeding

- interacties met andere medicatie. 

Contra indicatie: medicijn ALTIJD NIET geven? 

bij absolute contra indicatie: medicatie NOOIT geven. 

Maar: 

bij een relatieve contra indicatie: 

- mag wel, maar bijvoorbeeld dosering aanpassen. 

- patiënt extra controleren. 

Casus: onze zorgvrager heeft een nierfunctiestoornis, waardoor het gebruik van een bepaald medicijn niet wenselijk is, maar onder bepaalde omstandigheden misschien toch nodig is. Dit noemen we?

1. relatieve contra-indicatie
2. absolute contra-indicatie.

Een paar (andere)  begrippen die je moet kennen. 

-Indicatie : reden dat iemand een medicijn krijgt 

-contra indicaties (zie vorige pagina's.) 

- intolerantie: zorgvrager heeft eerder een ongewenste reactie op een middel gehad. Dit kan zijn:  een bijwerking of een allergie. 

        bijwerking: effect dat komt vanuit de werking van een een middel, vaak is dat

                         al bekend. (komt terug in les 4) 

        allergie: een effect wat komt vanuit de zorgvrager. Het reageert

                         immuunsysteem op een medicijn, alsof dit een schadelijke stof is. 

- dubbel medicatie: zorgvrager krijgt het middel letterlijk 2 keer. 

- pseudo dubbelmedicatie:  Zorgvrager krijgt 2 middelen uit dezelfde medicatie 

            groep (m.a.w. de farmacologische werking is hetzelfde) 

- overdosering: zorgvrager krijgt meer van het geneesmiddel dan volgens de 

            richtlijnen is voorgeschreven. 

- Interactie: middelen hebben effect op elkaar (verderop meer hierover) 

Je gaat nu een paar quiz vragen beantwoorden met betrekking tot deze begrippen. 

Je mag daarbij farmacotherapeutisch Kompas gebruiken om op te zoeken, dus zet deze vast open.  

Opdracht. 

Zorgvrager heeft pijn. Hij gebruikt thuis finimal en diclofenac, maar vertelt dat niet bij bezoek aan de huisarts. Na onderzoekt krijgt hij van de arts paracetamol voorgeschreven.
Wat voor soort probleem ontstaat er hier?

1. Interactie
2. Bijwerking
3. intolerantie
4. dubbelmedicatie

Zorgvrager heeft pijn. Hij gebruikt thuis finimal en diclofenac, maar vertelt dat niet bij bezoek aan de huisarts. Na onderzoekt krijgt hij van de arts Naproxen voorgeschreven.
Wat voor soort probleem ontstaat er hier?

1. intolerantie
2. overdosering
3. pseudo- dubbelmedicatie
4. dubbelmedicatie

Zorgvrager heeft pijn. Hij gebruikt hiervoor paracetamol en diclofenac. Hij komt 2 weken na starten bij de huisarts omdat hij zoveel last heeft van maagklachten.
Dit is een voorbeeld van?

1. Interactie
2. Bijwerking
3. intolerantie
4. dubbelmedicatie

Zorgvrager komt bij een arts in verband met een blaasontsteking. De arts wil hem amoxicilline voorschrijven, maar zorgvrager geeft aan dat zij dit niet mag hebben. vorige keer kreeg zij daar enorm veel uitslag van op haar huid.
Wat is hier aan de hand?

1. intolerantie
2. bijwerking
3. interactie
4. overdosering.

Gefeliciteerd!! 
Je bent al dik over de helft van de sheets en vragen. 

Interacties 

Een interactie is een wisselwerking tussen 2 of meerdere stoffen. 

- Deze stoffen beinvloeden elkaar.

- De werking kan versterkt (positief) of afgezwakt (negatief) worden. 

Positieve interactie: medicatie versterkt elkaar, waardoor er minder gegeven hoeft te worden, voor hetzelfde effect. 

Echter: het kan ook een overdosering geven, als je de dosering niet aanpast van te voren. 

Negatieve interactie: Medicatie remt elkaar of neutraliseert elkaar. Dat betekent dat je meer medicijn nodig hebt, voor het gewenste resultaat. 

Of: dat je een middel als antigif kan gebruiken. 

Interacties. 

Interacties komen niet alleen voor tussen geneesmiddelen onderling. 

Het kan ook voorkomen tussen geneesmiddelen en eten, drinken of kruiden. 

Het kan ook voorkomen met 'ongeschuldige' homeopathische geneesmiddelen die je bij een drogist kan kopen. Een voorbeeld daarvan is 

St Janskruid. 

Op de volgende pagina een andere soort vraag: een sleepvraag. 

Je kunt de gele blokken slepen naar de juiste plaatjes. 

Welk geneesmiddel (gele blokken), heeft interactie met welk voedingsmiddel/kruidenmiddel?

Dit kun je gewoon rustig opzoeken, want er zit geen tijdslimiet op deze opdracht. 

En bekijk ook eens hoe dat dan in elkaar zit? en welke effect dit voor de patient heeft. 

OPDRACHT. 

Owh en bedenk : dit is bij lange na niet compleet. Er zijn nog veel meer van dit soort interacties bekend. 

Alcohol 

zuivelproducten

grapefruitsap

Opiaten zoals morfine

slaapmiddelen

Bisfosfonaten

nitrofurantoine

nifedipine

ciclosporine

antidepressiva

antidepressiva

sintrom, cholesterolmiddelen, nifedipine, carbamazepine, digoxine, omeprazol, anticonceptie en ga zo maar door. 

Nog 1 onderwerp en dan hebben we alles gehad, en hebben jullie deze les en opdracht afgerond. Houdt nog even vol. 

Polyfarmacie !!! 

Wat is Polyfarmacie??

    - 5 of meer medicijnen, die komen uit verschillende 

        therapeutische subgroepen. 

    - chronisch gebruik van deze medicijnen,

       dus niet tijdelijk ivm infectie. 

Waarom is dit interessant? 

omdat polyfarmacie een grote probleemveroorzaker is bij zorgvragers, met name ouderen. Zelfs zodanig dat ze ervoor naar de SEH moeten ivm bijwerkingen en interacties. 
Zonde toch!!!!. 

deze fitte bejaarde heeft daar vast geen last van. 

Over polyfarmacie 

Bij wie komt het het meeste voor? 

- ouderen!!!!!!!!

(- chronisch zieken)

Waarom gevaarlijk? onwenselijk? 

- vaker bijwerkingen en interacties, waardoor er multi- en/of comorbiditeit, bijv nierschade.

- vaak ontstaat hierdoor therapie ontrouw

- er ontstaat isolement (zorgvragers blijven thuis omdat ze medicatie moeten innemen) 

- en om die zelfde reden zijn ze verminderd zelfredzaam. 

- vaker psychische problemen, angst en somberheid. 

Polyfarmacie

De laatste 10-15 jaar is er meer aandacht voor de gevaren van polyfarmacie. Bij zowel artsen als verzorgenden. Een goede samenwerking is nodig. 

Bij het tegengaan van polyfarmacie zijn een aantal dingen belangrijk om op te letten: 

-  opletten dat er niet onnodig medicatie wordt gegeven. 

- opletten dat er geen medicatie wordt vergeten die wel nodig is (het lijkt tegenstrijdig, maar het gebeurt echt) 

- bij voorschrijven rekening houden met wensen patient, zoals tijden, manier van innemen medicatie (pil/drankje), smaak, slikproblemen e.d. 

- daarnaast medisch technisch, voorkomen van: 

      over/onderdosering, dubbelmedicatie, bijwerkingen en  

      interactie. 

Wat zou jij als verpleegkundige kunnen doen om te helpen polyfarmacie terug te dringen?
Typ een korte beschrijving van jouw idee hierover.

Nou, dat was de laatste inhoudelijke sheet!. 

Als je het helemaal hebt gevolgd. Dikke pluim!!. 
En zo een mooie basis om verder te kunnen. 

vergeet niet je screenshot/foto te maken en die in te laden als opdracht. 

Na de vakantie:  

Hoe je medicatie kunt toedienen en hoe dit door het lichaam wordt opgenomen!!!!

Hiervoor is basiskennis van de werking van cellen en je organen heel belangrijk. 

Fris het even op, als je denkt dat dat nodig is. 

Literatuur voor de volgende keer: 

paragraaf 1.5 uit boek Medicatieveiligheid.