5.4 Voortplanten

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

5.4: Voortplanten

Programma

• Voorkennis ophalen
  
• Theorie paragraaf 10.3 
  
• Opdrachten maken
  
• Herhalen leerdoelen 
• Quiz

Fotosynthese

Zonlicht

Koolstofdioxide

Glucose

Zuurstof

Water

Hoe heet dit?

Bol of Knol?

+

+

Reactieschema van de fotosynthese

Glucose

Water

Licht

Koolstofdioxide

O2

Aan het einde van de les kan je... 

• ... de naam en kenmerken van de onderdelen van van een bloem benoemen en hun  functies uitleggen


• ... de verschillende manieren van bestuiving uitleggen
• ... de processen bestuiving en vruchtvorming uitleggen
• ... de verschillende manieren van verspreiden van zaden uitleggen
•  ... de levencyclus van een plant beschrijven

Voortplanting

Bij voortplanting ontstaan nieuwe planten

Een plant heeft bloemen voor de voortplanting

0

Onderdelen van een bloem met functie

• Bloembodem: hieraan zitten andere delen van de bloem vast.
  
• Kelkbladeren: groene blaadjes, beschermen de bloem tegen kou, uitdroging en beschadiging als de bloem in de knop zit.
  
• Nectarkliertjes: klieren onderin de bloem, die nectar maken = zoete stof die insecten eten.
  
• Kroonbladeren: gekleurde bloemblaadjes, hiermee lokt de plant insecten.
  
• Stamper: middenin de bloem, is voor de voortplanting
  
• Meeldraden: staan rondom stamper, zijn voor voortplanting
  

0

De gekleurde bladeren waarmee insecten naar de plant worden gelokt heten:

1. Kelkbladern
2. Kleurbladeren
3. Kroonbladeren
4. Prinsbladeren

Hoe heet dit type blad?

Onderdelen van stamper en meeldraden

Stamper (V)

• De stempel, stijl en het vruchtbeginsel samen heet de stamper
  
• In het vruchtbeginsel zit een zaadbeginsel (met eicel)
  
• Dit zijn de 'vrouwelijke' geslachtsdelen van de bloem 
  

Meeldraad (M)

De helmknop en het helmdraad vormen samen de meeldraad

De stuifmeelkorrels te vergelijken met zaadcellen van mensen

Dit zijn dus de mannelijke geslachtsdelen van de bloem

Stuifmeel is afkomstig van de

1. Stamper
2. Meeldraad

Hoe heet dit onderdeel van de stamper?

Bestuiving

 "Stuifmeel van de meeldraden van een bloem gaan naar de stamper van een bloem van dezelfde soort plant."

Eigen stamper = zelfbestuiving

Stamper van andere bloem =kruisbestuiving 

Hoe heet het proces
op het plaatje?

1. overdrachtbestuiving
2. zelfbestuiving
3. kruisbestuiving
4. automatische bestuiving

Bestuiving: Insecten

• Kleur en geur lokt insecten
  
• Tijdens zoeken/eten naar nectar plakt stuifmeel op insect
  
• Insect gaat naar andere bloem en raakt daar de kleverige stempel
• Stuifmeel op Stempel = Bevruchting
  

Bestuiving: wind

Minder opvallend dan insectenbloemen

Meeldraden hangen ver uit bloem (meer contact wind)

Verschillende mechanismes om door de wind meegenomen te worden (video)

0

Verschil insectenbloem en windbloem

Insectenbloem

Windbloem

geen 

kroonbladeren

nectar

meeldraden 

in de bloem

maken veel stuifmeel

geur

felgekleurde kroonbladeren

stuifmeel

kleverig

Een insectenbloem heeft opvallende kroonbladeren om insecten te lokken

1. Waar
2. Niet waar

Bekijk de afbeelding

BOVEN: insectenbloem

ONDER: windbloem

1. Waar
2. Niet waar

Ontwikkeling van vruchten

• Stuifmeel komt op stempel
  
• Celkern van een stuifmeelkorrel raakt eicel
  
• Vruchtbeginsel groeit en wordt een vrucht
  
• Zaadbeginsels worden zaden
  

Hoe worden zaden verspreid?

1. Door de wind

2. Door dieren (en insecten)

3. Door de plant zelf

Er zijn drie manieren van zaadverspreiding. De wind, dieren en ...

Levencyclus van een plant

De levencyclus (kring van gebeurtenissen in vast volgorde) van een bonenplant:

1. Ontkiemen, ontstaan nieuwe plant

2. Groeien tot volwassen plant, ontstaan bloemen

3. Ontstaan vruchten en zaden

4. Verspreiding van zaden

Huiswerk 

Maken paragraaf 5.4

Quiz

Schrijf je naam op!!

Vraag 1: Het mannelijke voortplantingsorgaan van een bloem, dat stuifmeel bevat, heet

A) De stempel

B) De stamper

C) De stijl

D) De meeldraad

Vraag 2: Een verschil tussen insecten- en windbloemen is dat

A) Alleen de insectenbloem heeft stuifmeel

B) Alleen windbloem heeft stuifmeel

C) De meeldraden hangen bij een insectenbloem uit de bloem, bij de windbloem niet

D) De meeldraden hangen bij een windbloem uit de bloem, bij de insectenbloem niet

Vraag 3: Welke stelling is waar?

A ) De stuifmeelkorrels zijn de vrouwelijke voortplantingscellen

B) De eicellen zijn de mannelijke voortplantingscellen

C) Bovenop de meeldraad zit de helmknop

D) De stijl bestaat uit de stamper en het vruchtbeginsel

Vraag 1: Het mannelijke voortplantingsorgaan van een bloem, dat stuifmeel bevat, heet

A) De stempel

B) De stamper

C) De stijl

D) De meeldraad

Vraag 2: Een verschil tussen insecten- en windbloemen is dat

A) Alleen de insectenbloem heeft stuifmeel

B) Alleen windbloem heeft stuifmeel

C) De meeldraden hangen bij een insectenbloem uit de bloem, bij de windbloem niet

D) De meeldraden hangen bij een windbloem uit de bloem, bij de insectenbloem niet

Vraag 3: Welke stelling is waar?

A ) De stuifmeelkorrels zijn de vrouwelijke voortplantingscellen

B) De eicellen zijn de mannelijke voortplantingscellen

C) Bovenop de meeldraad zitten drie knophelmen

D) De stamper bestaat uit de stempel, steel en het vruchtbeginsel

+

+

Reactieschema van de fotosynthese

Glucose

Water

Licht

Koolstofdioxide

O2

Kelkbladeren

6

Helmknop met helmhokjes

8

Stuifmeelkorrel (mannelijke geslachtscel)

2

Kroonblad

1

Eicel

5

Zaadbeginsel

4

Vruchtbeginsel

13

Stijl

12

Stempel

11

Stamper

14

Helmdraad

9

Stuifmeelbuis (Pollenbuis)

3

Meeldraad

10

Leer de onderdelen van de bloem

Bloemsteel

7