WEBB - Levensloop 1.15 t/m 1.25

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Welkom

4 VWO ||  2024-2025

Levensloop hoofdstuk 1

Programma

• Theorie
• Lesdoelen
• Aan de slag
• Terugblik

Uitleg

Gevangenendilemma:

• Beide spelers volgen hun eigenbelang
  
• én: er ontstaat een evenwicht dat voor beiden ongunstig is

Beide winkels verdienen voor € 4000 (door beide uitverkoop te houden),

terwijl ze ook beide € 5000 hadden kunnen verdienen.

Uitleg

Wat zijn collectieve goederen?

• Goederen waarvan je het gebruik niet kan beperken tot degenen die ervoor betaald hebben.

Wat zijn externe effecten?

• Effect van de productie van een goed dat niet in de prijs van dat goed is meegenomen.

Er ontstaat meeliftgedrag: 

• Het maakt niet uit of je meebetaalt aan straatverlichting of niet, je kunt toch profiteren van het licht. 

Uitleg

Gevangenendilemma: Beide spelers volgen hun eigenbelang. En er ontstaat een evenwicht dat voor beiden ongunstig is.

• Straatverlichting. Opbrengst iedere speler: 10, Kosten totaal: 14. 
• Door het externe effect, levert het 10 per speler op, terwijl het per speler maar 7 kost.

Uitleg

Gevangenendilemma: Beide spelers volgen hun eigenbelang. En er ontstaat een evenwicht dat voor beiden ongunstig is.

• Straatverlichting. Opbrengst iedere speler: 10, Kosten totaal: 14. 
• Door het externe effect, levert het 10 per speler op, terwijl het per speler maar 7 kost.

Samenwerken of niet

Keuzes

Tara & Sofie --> opruimen of niet opruimen

		Sofie
		Ruimt op	Ruimt niet op
Tara	Ruimt op	30; 30	70 ; 10
	Ruimt niet op	10; 70	60 ; 60

Oplossen

Stappenplan

Neem de tabel over en onderstreep de keuzes. 

Omschrijf de keuzes van speler 1 (in dit geval Tara)

Omschrijf de keuzes van speler 2 (in dit geval Sofie)

Conclusie

--> Vergeet niet in je stappen ook de getallen van de tabel te gebruiken. 

Strategie Tara

Als Sofie opruimt, dan ruimt Tara niet op. 10 minuten is korter dan 30 minuten. 

Als Sofie niet opruimt, dan ruimt Tara niet op. 60 minuten is korter dan 70 minuten. 

Ongeacht wat Sofie doet. Tara ruimt niet op. 

Dominante strategie voor Tara is niet opruimen. 

Strategie Sofie

Als Tara opruimt, dan ruimt Sofie niet op. 10 minuten is korter dan 30 minuten, 

Als Tara niet opruimt, dan ruimt Sofie niet op. 60 minuten is korter dan 70  minuten. 

Ongeacht wat Tara doet, Sofie zal niet opruimen. 

De dominante strategie voor Sofie is niet opruimen. 

Conclusie

Sofie en Tara zullen niet opruimen en uitkomen op 60 ; 60.

Samenwerken komt niet tot stand. 

Dominante strategie

Voordeligste strategie  die iemand kiest onafhankelijk van wat de ander kiest. 

Heeft Takao een dominante strategie?

1. ja, geen prijsverlaging
2. nee
3. ja, wel prijsverlaging

Wat is de dominante strategie voor Peter als de andere niet betalen (de dominante strategie is waarbij de opbrengst het hoogste is)?

1. Wel betalen
2. Niet betalen

Wat is een dominante strategie?

1. De beste keuze
2. De suboptimale keuze
3. De beste strategie onafhankelijk van de keuze van de ander
4. De slechtste strategie onafhankelijk van de keuze van de ander

Heeft Erp een dominante strategie?

1. ja, geen uitverkoop
2. nee
3. ja, wel uitverkoop

Is dit een gevangenendilemma?

1. Ja
2. Nee

Meeliften

Uit welk vakje blijkt dat Sofie een meelifter is?

Antwoord invullen volgende dia. 

		Sofie
		Ruimt op	Ruimt niet op
Tara	Ruimt op	30; 30	70 ; 10
	Ruimt niet op	10; 70	60 ; 60

Uit welk vakje blijkt dat Sofie een meelifter is?

		Sofie
		Ruimt op	Ruimt niet op
Tara	Ruimt op	30; 30	70 ; 10
	Ruimt niet op	10; 70	60 ; 60

1. 30 ; 30
2. 70 ; 10
3. 10 ; 70
4. 60 ; 60

Gevangendilemma

Tara en Sofie komen uit op niet opruimen en niet opruimen (60 ; 60)

Als ze zouden samenwerken dan zouden ze beiden 30 minuten kwijt zijn. Dit is voor beiden een beter evenwicht. 

Er is sprake van een gevangendilemma. 

Was het logisch dat beide mannen zich aan de afspraak hielden?

Ja

Nee

Bindende afspraken

Een afspraak met een consequentie. 

Criminelen

• Bekennen of ontkennen
• Wraak

Is hier sprake van een gevangenendilemma?

1. Nee. De uitkomst is optimaal.
2. Ja. De uitkomst is niet optimaal.
3. Je weet niet wat ze gaan doen.

Lesdoelen

• Speltheorie: Je kunt uitleggen wanneer er sprake is van een gevangenendilemma en wanneer niet.
• Je kunt het gevangendilemma gebruiken om uit te leggen waarom de overheid voor collectieve goederen zorgt
• Verklaren dat door een bindende afspraak de spelers in een gevangenendilemma samen gaan werken. 

Aan de slag

Maken 1.16 t/m 1.25

Zachtjes overleggen! / Aan docent vragen

Klaar? Nakijken

Niet af? Huiswerk!