H8 Gedrag basisstof 1

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

H8 Gedrag 

Basisstof 8.1 

Leerdoel 8.1

Aan het einde van de les kan je:

- Beschrijven wat gedrag is en hoe biologen gedrag bestuderen.

Waar denk je aan bij het woord gedrag?

Gedrag = alles wat een mens of dier doet.

Wat zijn voorbeelden van gedrag?

Gedrag

Alle waarneembare handelingen van een dier (en dus ook de mens)

Gedragsketen

Gedragsketen: meerdere handelingen die in een vaste volgorde achter elkaar gebeuren.

Een voorbeeld hiervan is baltsgedrag (paringsgedrag)

Een gedragsketen: het jachtgedrag van een lynx

Bestuderen van gedrag

Ethologie = studie van gedrag 

Gedragsonderzoek

Probleemstelling

onderzoeksvraag

hypothese

verwachting

werkplan

benodigheden

resultaten

Conclusie

Gedragsonderzoek

Gedragsonderzoek:

Het ethogram

Gedrag bestaat uit een reeks handelingen.

Bijvoorbeeld: 

Een giraf loopt naar het water, zet zijn voorpoten schuin, buigt zijn nek naar het water en drinkt het water.

Deze handelingen kun je beschrijven. 

De lijst met beschrijvingen heet een ethogram

Ethogram maken

• Een ethogram is een beschrijving van de handelingen die een dier laat zien.
• De handelingen schrijf je op.
• Daarna schrijf je er een afkorting bij
• Door het maken van een ethogram kan je gedragsonderzoek doen.
• Je hebt het ethogram nodig voor het protocol

Gedrag

Afkorting

Omschrijving:

Observeren

- Objectief

- Niet interpreteren

Probeer deze olifant objectief te beschrijven.

Een onderzoeker wil nog meer weten!

Hij wil weten welke gedragshandelingen bij 1 dier voorkomen.

 Dat zet de onderzoeker in een protocol.

Een protocol

Een protocol  is een lijst waarop je kunt zien welke gedragshandelingen voorkomen bij één dier.

Als het protocol af is, trekt de onderzoeker conclusies.

Hoevaak komt gedrag voor en zijn er gedragsketens?

Protocol maken

• Een protocol is een beschrijving van het aantal handelingen van een dier in een bepaalde tijdsperiode.
• De handelingen kan je turven
• Door het maken van een protocol kom je er achter welke handeling een dier het meest maakt
• De resultaten van een protocol worden verwerkt in een staafdiagram

Protocol

Opdracht

Maak zelf een ethogram over de fuuten

Na de video mag je jouw ethogram vergelijken met die van je buren

Opdracht

Vergelijk jouw ethogram met die van je buren en 

vul waar nodig aan

Opdracht

Maak op basis van jouw ethogram een protocol over de fuuten

Wat is ethologie?

1. Het bestuderen van gedrag
2. Het beïnvloeden van gedrag
3. Het gedrag van dieren veranderen
4. Het gedrag van mensen veranderen

1. Links protocol, rechts ethogram
2. Links ethogram, rechts protocol

Opdrachten maken

Wat? H8.1 opdracht 1 t/m 8