Thema 3 - Ordening 1Gx CB2021

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Thema 3

Ordening

Basisstof 1

- Je kunt organismen indelen in hoofdgroepen en rijken

- Je kunt de celkenmerken noemen van dieren, planten, schimmels en bacteriën

Ordening: indelen van organismen in groepen aan de hand van hun kenmerken

• Organismen indelen aan de hand van kenmerken

Prokaryoten

• Geen celkern (DNA ligt los in de cel)
• Eencellig
• Celwand en celmembraan

Eukaryoten

• Wel een celkern
• Een- of meercellig
• Soms celwand of bladgroenkorrels

Steeds kleinere groepen

met steeds minder soorten

Vertakkingsschema

← Verzin een ezelsbruggetje

Basisstof 2

- Je kunt soorten en rassen onderscheiden

- Je kunt uitleggen dat de indeling van organismen berust op overeenkomst en verwantschap

Overeenkomst

• Meer groepen gemeenschappelijk, meer overeenkomst
• Soorten en rassen

Evolutie

• Variatie en selectie
• Hoe korter geleden er een gemeenschappelijke voorouder was, hoe meer  verwantschap

DNA-sequencing

• DNA-sequentie: volgorde van de basen in het DNA    (A, T, C, G)
• DNA-sequencing: volgorde basen in kaart brengen
• Hoe meer overeenkomst DNA, hoe meer verwant

Aan de slag

• Bs 1: opdr 1 (in de les), 3, 5, 6, 8, 9 (10)
  
• Bs 2: opdr 1, 3, 4, 5, 7, 8, 9 (10)
  

Basisstof 3

- Je kunt dieren indelen op grond van de kenmerken skelet en symmetrie

- Je kunt kenmerken en voorbeelden noemen van zes stammen van het dierenrijk

Dierenrijk: celkern, geen celwand of bladgroenkorrels

• Celkern, geen celwand of bladgroenkorrels

Kenmerken voor indeling dierenrijk

Stammen van het dierenrijk

Basisstof 5 en 6

- Je kunt kenmerken noemen van schimmels en bacteriën

- Je kunt uitleggen dat schimmels en bacteriën zowel nuttig als schadelijk kunnen zijn, en hiervan voorbeelden noemen

Schimmels

• Celkern en celwand, geen bladgroenkorrels
• Eencellig: gisten, voortplanting door deling
• Meercellig hebben schimmeldraden, voortplanting met sporen

Voedsel bederven en infecties

Biotechnologie en antibiotica

Bacteriën

• Prokaryoot 
• Voortplanting door celdeling
• Nut: vertering, bescherming en biotechnologie
• Schade: voedsel bederven en ziekteverwekkers
• Gedood door antibiotica

Evolutie DWDD Freek Vonk

De volgende slide bevat een link naar een college van Freek Vonk over evolutie!

En als laatste:

- Je kent de stappen van natuurwetenschappelijk onderzoek, je kunt een onderzoek uitvoeren en de stappen beschrijven in een verslag.

- Je kunt organismen determineren aan de hand van een determinatietabel of zoekkaart.

https: