H8 Straling 8.1 + 8.2

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo k, g
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 5.2, Straling

Atoombouw

-kern

-schil

Atomen zijn

neutraal 

geladen!

Atoomnummer en 

massagetal

Massagetal vs. atoomnummer

Atoomnummer: aantal protonen in de kern

Massagetal: massa van de kern, dus de protonen

en de neutronen samen opgeteld

Isotopen

Isotoop: een versie van een atoom met hetzelfde aantal protonen, maar een verschillend aantal neutronen in de kern.

De massa van isotopen verschillen van elkaar, terwijl het wel dezelfde atoomsoorten zijn

Isotopen

Waterstof 1        Waterstof 2        Waterstof 3

       H-1                        H-2                        H-3

Ionen

Een ion is een positief of negatief geladen deeltje.

Een ion bevat een ongelijk aantal protonen en elektronen.

Ionen

Ionen

Sleepvraag: wat is de lading?

Positief

Neutraal

Negatief

Ioniserende starling

- ioniserende straling is straling die elektronen uit een atoom kan slaan . 

- De verschillende soorten uit atoomkern worden aangegeven met Griekse letters.

- Röntgenstraling, alfastraling, bètastralen en gammastraling zijn ioniserende straling. 

Soorten straling:

- Deeltjesstraling:

   - Alfastraling: 2 protonen en 2 neutronen

   - Bètastraling: een elektron

- Elektromagnetische straling

  - Gammastraling: energie

Alfa straling

Bètastraling

Gammastraling

- Klein doordringend vermogen

- Sterk ioniserend

- Groter doordringend vermogen dan alfa

- Minder ioniserend dan alpha

- Groter doordringend vermogen dan Beta

- Minder ioniserend dan Beta

Soorten straling(elektromagnetische en deeltjes straling) en of het schadelijk is

In- en stabiele kernen

Stabiele kern Veranderd nooit en is niet radioactief

Instabiele  atoomkern: Kern verandert een keer.  kern is wel radioactief.

Instabiele kernen

Een radioactieve isotoop heeft atoomkernen die instabiel zijn. Daarmee wordt bedoeld dat die kernen spontaan (dus zonder invloed van buitenaf) veranderen.

Op het moment dat zo'n atoomkern verandert, zendt deze een kleine hoeveelheid straling uit. Dit wordt radioactief verval genoemd.

Straling

Instabiele atoomkern

uitzenden van straling

Stabiele atoomkern

Kernstraling - Radioactief

Radioactiviteit

experiment van rutherford met alfa deeltjes

natuurlijke achtergrond straling en kosmische straling

Radioactiviteit

Je hebt stabiele kernen en instabiele kernen

De instabiele kernen kunnen uit elkaar vallen om weer een nieuwe stabiele kern te vormen, dit noemen we verval.

Hierbij wordt ioniserende straling uitgezonden: radioactiviteit.

Dracht van straling: de sterkte waarmee straling wordt geabsorbeerd. 

• Alfastraling, heliumkernen opgebouwd uit 2 neutronen en 2 protonen. 
  
• Betastraling: snelle elektronen
  
• Gammastraling: elktromanetische straling. Geen deeltjes. 
  

Hoe groter het deeltje, hoe kleiner de dracht. 

Helium kernen zijn groter dan elektronen dus de dracht is kleiner. 

Bij een grote dracht wordt weinig straling geabsorbeerd. 

 

Stabiele atoomkern: Veranderd nooit                                               

Instabiele atoomkern: Kern verandert een keer. 

radioactief: Een stof met instabiele atoomkernen.

Radioactief verval: het veranderen van de atoomkern

Straling wordt gebruikt voor behandeling van kanker. 

In kerncentrales ontstaan instabiele atoomkernen bij het opwekken van energie. 

Radioactief?

Wat betekent het woord radioactief dan eigenlijk?

Radio betekent zenden, actief weet je wel.

Het woord radioactief betekent dus actief zenden. Iets wat radioactief is zendt zelf straling uit. Zonder hulp.

radioactief verval

Bij radioactief verval ontstaat een nieuwe atoomkern met nieuwe eigenschappen.

C-14(Koolstof) vervalt bijvoorbeeld in N-14 (Stikstof).

Er ontstaat een nieuwe stof dit noem je een kernreactie.

Radioactief

• Zenden  ioniserende straling uit
• Radius

Natuurlijk radioactief

• In de bodem of van de zon
• Kleine hoeveelheden

Kunstmatig radioactief

• Zelf gemaakt
• In ziekenhuizen of productie

Vervalreactie

Je kan de verschillende soorten ioniserende straling, hun ontstaan en eigenschappen en hun eigenschappen benoemen. 

Je kan de vergelijking opstellen van een kernreactie en een vervalreactie.

Je kan de activiteit op een bepaald moment berekenen en bepalen uit een N,t-diagram 

Je kan de activiteit uit een vervalkromme bepalen door middel van de helling.

Maak: 

§5.4: 52, 53, 54, 57, 60, 61, 63, 65, 66, 67

Lees: 

§5.5

Vervalreactie

Taak 1: HW bespreken (max 20min)

Taak 2: Intorductie kernverval (vervalreacties & aantal kernen)

Taak 3: Toepassing (grafieken en afgeleide formules)

Taak 4: Vragen stellen

Je kan de verschillende soorten ioniserende straling, hun ontstaan en eigenschappen en hun eigenschappen benoemen. 

Je kan de vergelijking opstellen van een kernreactie en een vervalreactie.

Je kan de activiteit op een bepaald moment berekenen en bepalen uit een N,t-diagram 

Je kan de activiteit uit een vervalkromme bepalen door middel van de helling.

Maak: 

§5.4: 52, 53, 54, 57, 60, 61, 63, 65, 66, 67

Lees: 

§5.5

Radioactiviteit

Radioactieve stoffen zenden ook sterk een ioniserende straling uit.

Radioactief verval

Als een kern van een radioactieve stof straling geeft, is hij net in verval geraakt. Dan is de kern van het atoom verandert in een andere (niet radioactieve) stof. Dit kunnen alleen radioactieve stoffen en dat kunnen ze maar 1x.

Als ze in verval raken, zenden ze dus straling uit.