Examentraining erfelijkheid

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3,4

Examentraining 1

Erfelijkheid & evolutie

genotype

fenotype

Erfelijkheid

• DNA bevat de informatie van jouw lichaam.
• Iedere keer de helft van de hoeveelheid die in deel zit.
• Ouders geven informatie door.
• Geslachtscellen (eicel en spermacel). 
• Bevruchting: het samensmelten van kernen. 

Genotype en fenotype

Het genotype komt bij de bevruchting tot stand. Het zijn alle erfelijke eigenschappen die jou uniek maken.

Het fenotype komt tot stand door de erfelijke eigenschappen en het milieu.

Veranderingen in het fenotype zijn niet erfelijk, je geeft het niet door aan je nakomelingen.

Je haar verven, oorbellen, tatoeages, veranderen je uiterlijk en zijn niet erfelijk.

Genen

Voorbeeld kruising

Stambomen 

Wat is het genotype van poes 1?

intermediare kruising

biologiepagina.nl

DNA-technieken

Biotechnologie (Organismen gebruiken om producten te maken voor de mens)

Genetische modificatie (DNA aanpassen) 

Geslachtelijke voortplanting
(Variatie in genotype)

Ongeslachtelijke voortplanting
(Blijft hetzelfde genotype)

Rob is drager van de ziekte: thalassemie.

Komt het gen voor thalassemie in alle gewone lichaamscellen van Rob voor? En in alle zaadcellen?

1. In alle gewone lichaamscellen en in alle zaadcellen.
2. In alle gewone lichaamscellen en in de helft van de zaadcellen.
3. In de helft van de gewone lichaamscellen en in alle zaadcellen.
4. In de helft van de gewone lichaamscellen en in de helft van de zaadcellen.

In de afbeelding is de overerving van de erfelijke ziekte hypofosfatase weergegeven. Deze ziekte zorgt er onder andere voor dat botten en tanden niet goed worden opgebouwd.
Een persoon die met zwart is weergegeven, heeft de ziekte hypofosfatase. Bij mensen is het gen voor deze ziekte recessief (a).

Wat is het genotype van Lianne? (zwarte bolletje)

1. aa
2. Aa
3. AA
4. Dat is niet te zeggen

Iemand die wel het gen voor de zieke hypofosfatase bezit maar zelf niet ziek is, wordt een drager genoemd.

Is Stephanie een drager? En Henry?

1. Alleen Stephanie is een drager.
2. Alleen Henry is een drager.
3. Stephanie en Henry zijn beiden drager.
4. Stephanie en Henry zijn beiden geen drager.

Hoeveel paar chromosomen bevat een lichaamscel van een mens?

1. 12
2. 23
3. 46
4. 24

Hoofdhaar groeit bij de kruin een bepaalde kant op. De groeirichting is erfelijk bepaald. Het gen voor de groeirichting naar rechts is dominant (G).
Een man en een vrouw krijgen een kind. De man is heterozygoot voor de groeirichting van het haar. Bij de vrouw groeit het haar naar links.

Hoe groot is de kans dat bij het kind het haar naar links groeit? Maak een kruisingsschema.

1. 25%
2. 50%
3. 75%
4. 100%

Wat zijn mutagene invloeden?

1. Bepaalde soorten van het fenotype
2. Stoffen die plotseling het fenotype kunnen veranderen
3. Bepaalde soorten van het genotype
4. Stoffen die plotseling het genotype kunnen veranderen

Wat is geen mutagene invloed

1. mutagene stof zoals asbest
2. röntgen-of radioactieve straling
3. warmtestraling van de kachel
4. sigarettenrook

Plotselinge verandering van het genotype noemen we......

1. recombinant-DNA-techniek
2. biotechnologie
3. mutatie
4. evolutie

Bij konijnen is de vachtkleur zwart dominant over wit. Een homozygoot zwart konijn wordt enkele malen gekruist met een wit konijn.
Hoe groot is de kans op witte konijntjes?

1. 100%
2. 75%
3. 50%
4. 0%

Bij konijnen is de vachtkleur zwart dominant over wit. Een homozygoot zwart konijn wordt enkele malen gekruist met een wit konijn.
Wat is het genotype van de konijntjes uit de F1?

1. Aa
2. AA
3. aa