W40 1G1 NE TAALVERZORGING §12 + §13

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Week 40

Opzet week 40 - 28 sep. t/m 2 oktober

Les 1: taalverzorging

• Meervoudsvormen (blz. 52-53)

Les 2: taalverzorging

• Bijvoeglijk naamwoord (blz. 54-55)

Les 3: extra leesvaardigheid
Les 4: taaluur

• Fictie

Leerdoelen

Deze week oefen je met:

• het correct noteren van een meervoud van een zelfstandig naamwoord.
• het correct noteren van een bijvoeglijk naamwoord.

Stappenplan

1. Neem aan het begin van de week de LessonUp door.
2. Lees de theorie in het boek wanneer dat nodig is.
3. Noteer vragen die jij eventueel tijdens de les kunt stellen.
4. Maak de oefenvragen wanneer deze aanwezig zijn in de LessonUp.
5. Zorg dat je elke week de juiste taken maakt. Zie hiervoor de ontvangen planning.

Les 1

Taalverzorging:

12. Bijzondere meervouden (blz. 52-53)

          Start met het lezen van de theorie op bladzijde 50. Daarna              kun je verder met de LessonUp.

Meervoud op -en

In meeste gevallen moet je -en achter het woord zetten: 

boer → boeren; prooi → prooien; kast → kasten. 

Soms moet je ook:

• de laatste letter verdubbelen: klas → klassen; bed → bedden; slof → sloffen;

• of een a, e, o of u weghalen: schaar → scharen; been → benen; sloot → sloten;

• of een -f veranderen in een -v-: brief → brieven; golf → golven; raaf → raven;

• of een -s veranderen in een -z-: huis → huizen; spons → sponzen; pees → pezen.

Let op:

• afkortingen op -s of -x krijgen in het meervoud een apostrof (-'en): gps → gps'en.

Meervoud op -en

Let op:

• woorden die op -el, -em, -es, -et, -ik, -il, -it of -um eindigen zonder klemtoon op die klank, krijgen meestal geen verdubbeling van de slotmedeklinker. Met klemtoon erop vindt er juist wel verdubbeling plaats.

bacil → bacillen

monnik → monniken

proces → processen

dreumes → dreumesen

strik → strikken

havik → haviken

Meervoud op -s

De meeste zelfstandige naamwoorden hebben een meervoud op -en. Maar er zijn ook veel zelfstandige naamwoorden met een meervoud op -s: 

vogel → vogels; trainer → trainers; halte → haltes; auto → auto’s. 

Let op:

• Als een woord eindigt op -a, -i, -o, -u, -y en anders de uitspraak verandert, dan krijgt het meervoud een apostrof (-'s): auto → auto's; jury → jury's

Kun jij het verschil uitleggen tussen:

• cowboy → cowboys
• jury → jury's 

Bijzondere meervouden

Zo maak je het meervoud van woorden op -ee en -ie:

• Als het enkelvoud eindigt op -ee, maak je het meervoud met -ën:

zee → zeeën; slee → sleeën; orchidee → orchideeën.

• Als het enkelvoud eindigt op -ie, maak je het meervoud met -ën of met -n:

o met de klemtoon op ie → ën: knie → knieën.

o zonder klemtoon op ie → “n: bacterie → bacteriën.

Les 2

Taalverzorging:

13. Bijvoeglijk naamwoord (blz. 54-55)

       Start met het lezen van de theorie op bladzijde 54. Daarna             kun je verder met de LessonUp.

Bijvoeglijk naamwoord

De meeste bijvoeglijke naamwoorden hebben een korte vorm en een lange vorm: 

mooi → mooie; slim → slimme; groot → grote.

Je zegt: 

Dat is een mooie jas, maar ook: Die jas van jou vind ik erg mooi.

Bijvoeglijk naamwoord

Zo maak je de lange vorm van een bijvoeglijk naamwoord

• Soms hoef je alleen een -e achter het woord te zetten: 

                           klein → kleine; sterk → sterke; mager → magere.

• Soms moet je tegelijk de laatste letter verdubbelen: 

                          fris → frisse; glad → gladde; dof → doffe.

• Soms moet je tegelijk een a, e, o of u weghalen: 

                         vaag → vage; hees → hese; rood → rode; guur → gure.

• Soms moet je tegelijk een -f veranderen in een -v-: 

                         lief → lieve; half → halve; doof → dove.

• Soms moet je tegelijk een -s veranderen in een -z-: 

                        boos → boze; grijs → grijze; reukloos → reukloze.

Bijvoeglijk naamwoord

Een bijvoeglijk naamwoord krijgt een -e bij:

• (woorden die slaan op) de-woorden;

       o De jonge docent is erg populair.

       o Een jonge docent is erg populair.

• het-woorden als het bepaalde lidwoord of een bezittelijk of aanwijzend voornaamwoord voorafgaat.

        o Het/dat opvallende affiche trekt de aandacht.

        o Maar: Een opvallend affiche trekt aandacht.

De-woorden               Het-woorden 

De nieuwe auto         Het nieuwe huis

Een nieuwe auto       Een nieuw huis

Bijvoeglijk naamwoorden – voltooid deelwoord

• Voltooide deelwoorden op -en: gelopen, verdronken, gesneden.
  
• Het voltooid deelwoord eindigt op –en, dus het bijvoeglijk naamwoord ook.
  

- de gelopen race

- het verdronken schaap

- het gesneden brood

Bijvoeglijk naamwoorden – voltooid deelwoord

• Voltooid deelwoord op -d of -t: gered, gewit.
  
• Als je ze bijvoeglijk gebruikt, komt er een -e achter.
  
• Je schrijft het voltooid deelwoord zo kort mogelijk.
  

- de gehate dictator 

• Het bijvoeglijk naamwoord krijgt wel een dubbel t of d wanneer dat voor de uitspraak nodig is.
  

- het geredde paard 
- het gewitte plafond 

Les 3

Je vindt in Magister > studiewijzers > 1G1 Nederlands > leesvaardigheid extra oefenbladen. Je mag zelf kiezen of je extra oefent deze week. De antwoorden kun je aan mij vragen.

Les 4

Taaluur

Taken week 40

Taalverzorging:

12. Meervoudsvormen opdrachten 6-9 (blz. 52-53)

13. Bijvoeglijk naamwoord opdrachten 1-6 (blz. 54-55)

Maak de Drillsteroefeningen bij §2 t/m §4 van leesvaardigheid. Zorg dat je de woordjes goed leert, want deze heb je nodig voor de toets.