Pedagogiek periode 3.1 - les 12

• Pedagogisch werk
• MBO
• Studiejaar 3

Klein beginnen

je leerde kijken                       je leerde spelen

ogen                                          doosje

mond                                        open

gezicht                                     dicht

je leerde lopen                       je leerde lezen

lampje                                      letter

knopje                                      woord

licht                                           gedicht

Meer over taal

Boek: Gespecialiseerd Pedagogisch Medewerker

Thema 10

Meer over taal

• Spraak- en taalontwikkeling
• Tweetaligheid
• Taalachterstanden
• Laaggeletterdheid

Leerdoel

Je weet welke talige en niet-talige factoren een rol spelen in de taalontwikkeling van kinderen

Vraag

Op de website in de volgende slide zie je grappige peuterwoorden.

Heb je zelf ook voorbeelden?

www.babybytes.nl

Spraak- en taalontwikkeling

Mensen en dieren communiceren met elkaar (verbaal en non-verbaal)

Taal is een belangrijk communicatiemiddel

Om te kunnen overleven in een groep, moet je elkaars taal spreken

Het systeem waarmee mensen met elkaar communiceren, is complex

Linguïstiek

• Linguïstiek is de wetenschap die zich bezig houdt met onderzoek naar menselijke taal en talen.
• Dit noem je ook wel taalkunde. 
• Gesproken taal | geschreven taal | gebarentaal

Talige en niet-talige factoren

De taalkunde maakt onderscheid tussen talige en niet-talige factoren die de ontwikkeling van taal beïnvloeden.

Talige factoren hebben direct met taal of spraak te maken

Niet-talige factoren zijn bijvoorbeeld: intelligentie, luisteren, houding, gezichtsuitdrukking, etc.

Talige factoren

De taalkunde maakt onderscheid tussen vier talige factoren:

fonologie

semantiek

syntaxis

morfologie

Fonologie

Spraakklanken in een taal: klemtoon, intonatie en vloeiendheid 

Het vermogen om klanken van elkaar te kunnen onderscheiden

1 letter kan het verschil maken: 

‘koek’ is iets anders dan ‘boek’

Semantiek

• De betekenis van gesproken of geschreven taal
• Kind bouwt een woordenschat op
• Kind leert klankcombinaties en betekenis van een woord 
• Kind leert eerst woorden m.b.t. voorwerpen, personen en acties uit zijn directe leefomgeving

Syntaxis

Is de grammatica en zinsopbouw van taal. 

Morfologie

Is woordvorming

Woorden zijn opgebouwd uit kleine stukjes

Bijvoorbeeld:

Samenstellingen: werkpaard, looprek, e.d.

Enkelvoud en meervoud: fles-flessen

Niet-talige factoren

Auditieve waarneming: het horen van verschillen in tonen en geluiden

Algemene cognitie: als een kind goede denkvaardigheden heeft, ondersteunen die het leerproces van taal

Sociale cognitie: het begrijpen van de boodschap van taal

Opdracht

Je krijgt een document met daarin de hierboven genoemde talige en niet-talige factoren.

Vink aan welke factoren je tijdens het filmpje langs ziet komen.

Spraakontwikkeling

De ontwikkeling van het klanksysteem van een taal.

Kind leert klanken produceren die bij een bepaalde taal horen.  

Taal-spraakontwikkeling baby

• Pasgeboren baby is gericht op het horen van taal 
• Na enkele weken maakt een baby zelf geluiden
• Na 3 maanden ontstaat het brabbelen (geen imitatie)
• Rond 7 maanden vallen de klanken die niet bij de moedertaal horen weg 
• Na 9 maanden imiteert het kind de volwassene en geeft het betekenis aan klanken 
• Na 1 jaar begrijpt het kind de eerste opdrachtjes