WEEK 5: Architectuur Burgerlijke cultuur van Nederland

• Kunst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Burgerlijke Cultuur

WEEK 3: BOUWKUNST

Pagina 24 - 31 

Doelen

• Je kunt uitleggen hoe en waarom de Amsterdamse grachtengordel is aangelegd. 
• Je kunt de verschillende bouwstijlen in de 17e eeuw van Nederland herkennen en beschrijven.
  
• Je kunt de Hollandse bouwstijlen koppelen aan de Europese bouwstijlen en culturele veranderingen.
  
• Je kunt bouwkundige begrippen hanteren.
  

Bouwkunde in Europa
rond 1600

Groeien = bouwen

Inwoneraantal van Amsterdam verdubbelt tussen 1570 en 1600. (Waardoor?)

Aanleg van grachtengordels en -panden, maar ook publieke gebouwen en buitenhuizen (in de Beemster en langs de Vecht).

Volgende dia: bekijk de eerste 23 minuten van de documentaire over de aanleg van de grachtengordel. Maak aantekeningen!

www.npostart.nl

Huiswerk voor maandag

lezen en samenvatten pagina 24 t/m 31 (bouwkunst)

maken vragenblok 3 (bouwkunst) - blok 1 (Amsterdam)

Huis Bartolotti

Huis met de hoofden

Vergelijk de foto's (huis Bartolotti links en Huis met
de hoofden rechts).

Welke overeenkomsten zie je?

Paleis op de Dam

Mauritshuis

Vergelijk de foto's (Paleis op de Dam
en Mauritshuis).

Welke overeenkomsten en verschillen
zie je?

Lees 'Renaissance' op blz. 24 en 'Hollands
classicisme' op blz. 26. Bekijk de vorige dia's nog eens. Welke dia hoort bij welke stijl en waarom?

Hollandse Renaissancestijl 

(ook wel Hollands maniërisme)

Hollands Classicisme

(in navolging van het Franse classicisme)

Kenmerken Hollandse Renaissance

(of Hollands maniërisme)

-speklagen van natuursteen

-gebruik van baksteen

-trapgevel met veel hoogte

-klassieke elementen (bv. pilasters)

-decoraties van wit natuursteen

Oogt drukker dan Hollands classicisme

Kenmerken Hollands classicisme

-overwegend natuursteen

-timpaanveld met reliëf

-pilasters in de kolossale orde

-guirlandes (decoratieve slingers)

-kleine inspringing in de gevel

-relatief sobere uitstraling

-nadruk op zowel horizontale als verticale lijnen 

 

Oogt strakker, 'klassieker' dan Hollandse Ren.

1. Hollands classicisme
2. Hollandse renaissance

1. Hollands classicisme
2. Hollandse renaissance

1. Hollands classicisme
2. Hollandse renaissance

1. Hollands classicisme
2. Hollandse renaissance

1. Hollands classicisme
2. Hollandse renaissance

Hollandse Renaissance

Hollands classicisme

Trapgevels

Veel natuursteen

baksteen

Naar Frans voorbeeld 

sober

Speklagen

Symmetrisch

Klassieke elementen

guirlandes

decoraties van natuursteen

Ook wel Hollands maniërisme genoemd

Veel hoogte in de gevels

Buiten wonen

• De stad stonk in de zomer, de rijke burgers verhuizen naar 'buiten'. 
• Bouwen: aan de oevers van de Vecht en Amstel, in de (nieuwe!) 

polders van Noord-Holland.

• Vaak aan het water (vervoer huisraad over de rivier) / verkoeling
• Niet al te overdadig in luxe: wel chique maar men blijft calvinist
• Vaak laat men tegelijkertijd ook een weeshuis / armenhuis / ...

 in de stad bouwen ter compensatie van de eigen luxe.

• Veel gasten, feestjes (vgl. adel)

Kerken

• Veel voormalige katholieke kerken (in gotische stijl, dus hoog, licht en kruisvorm) worden protestants, wit, versierd met Renaissancemotieven;
  
• Nieuw te bouwen kerken vaak in centraalbouw (Renaissance-invloeden)
• Schuilkerken

Protestante kerk

Katholieke kerk

Paleis Het Loo

• Van stadhouder Willem III (wordt later koning van Engeland door te trouwen met Mary Stuart)
• Wil 'koninkje spelen' in Nederland
• Laat Paleis het Loo bouwen met Versailles als voorbeeld 

Toch een klein beetje hofcultuur in Nederland!

Paleis Het Loo

Paleis van Versailles

Paleis Het Loo
vgl. Versailles

Amsterdamse Schouwburg

• Tussen 1618 en 1638 is er geen ruimte voor een bloeiend theaterleven bij de calvinisten. Later mag het wel, mits 'ter lering ende vermaeck'.
  

• in 1638 wordt de nieuwe Amsterdamse schouwburg geopend (architect = Jacob van Campen).

• Bij de verbouwing van de schouwburg in 1665 wordt volgens de laatste mode een lijsttoneel toegevoegd (maakt meer machinerieën mogelijk).

Jacob van Campen- Amsterdamse Schouwburg 

Gysbrecht van Aemstel, de eerste voorstelling

zaal van de Amsterdamse schouwburg

loges en balkons voor het goed betalende publiek

op de begane grond zijn de goedkopere staanplaatsen

raam achter het publiek zorgt voor belichting

De voorstellingen beginnen om 4 uur 's middags, want met alleen kaarsen zie je anders heel weinig.

Stadhuis

• Amsterdam is centrum van de (handels)wereld, nieuw stadhuis moet dat uitstralen.
• Classicistische stijl, 'nieuwe Rome'
• Architect: Jacob van Campen (ook van schouwburg en Mauritshuis)
• Uitgebreid decoratieprogramma

Verdieping?

In deze filmpjes ontdek je:

De groei van Amsterdam in de 17e eeuw

Hoe de mensen leefden in de 17e eeuw in huis bartolotti in Amsterdam.

Algemene sporen in Amsterdam.