10.4 De hersenen

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

10.4 De hersenen

Terugblik

Rugzijde

Buikzijde

Zenuwknoop

Witte stof

Grijze stof

Bewegingszenuw

In het ruggenmerg bevinden zich

1. Alleen schakelcellen
2. Gevoelszenuwcellen en het cellichaam van de bewegingszenuwcel
3. Schakelcellen en het cellichaam van de bewegingszenuwcel
4. Alleen gevoelszenuwcellen

Op welke afbeelding zie je het centrale zenuwstelsel?

1. 
2. 
3. 

Welke onderdelen van zenuwcellen liggen in de witte stof en welke in de grijze stof?

1. wit: cellichamen grijs: uitlopers
2. wit: cellichamen grijs: cellichamen
3. wit: uitlopers grijs: cellichamen
4. wit: uitlopers grijs: uitlopers

grijze stof (merg)

witte stof (schors)

buikzijde

rugzijde

gemengde zenuw

zenuwknoop

gevoelszenuwcel

bewegingszenuwcel

schakelcel

Zet in de goed volgorde:
...1....worden opgevangen door ....2....., dan ontstaat er ......3......die naar de ......4........worden geleid.

1. 1= impulsen 2= zintuigen 3=prikkels 4= hersenen
2. 1= prikkels 2= zintuigen 3= impulsen 4 = hersenen
3. 1= impulsen 2 = hersenen 3 = prikkels 4= zintuigen
4. 1= prikkels 2= hersenen 3= impulsen 4= zintuigen

Nummer 1

Nummer 2

Nummer 3

Nummer 4

Uitloper

Uitloper

Celkern

Cellichaam

Leerdoel

• Je kunt de delen van de hersenen noemen met hun functies en kenmerken
• Je kunt de invloed van verdovende, stimulerende en bewustzijnsveranderende middelen op het zenuwstelsel beschrijven en de risico’s van het gebruik van verslavende middelen noemen

Hersenen

Grote hersenen

Kleine hersenen

Hersenstam

Hersenstam

• Verlengde van het ruggenmerg
• Impulsen van het ruggenmerg naar de grote en kleine hersenen  (en omgekeerd). 
• Van zenuwen in hoofd en hals naar grote en kleine hersenen (en omgekeerd).
• Stuurt belangrijke levensfuncties aan: hartslag, ademhaling, bloeddruk en temperatuur. 

Grote en kleine hersenen

Twee helften: linker en rechterhelft. Geplooid. 

Schors: cellichamen van schakelcellen. Grijze stof. 

Merg: uitlopers van schakelcellen. Witte stof.

Grote hersenen

• Verwerkt impulsen van zintuigen
• Na verwerking ben je pas bewust van de prikkel
• De plaats bepaalt de waarneming
• Hersencentra: de cellichamen van de schakelcellen in groepen bij elkaar.

Grote hersenen

Gevoelscentra verwerkt impulsen afkomstig van gevoelszenuwen. 

Bewegingscentra sturen spieren of klieren aan. 

Verder zorgen hersenen voor logisch redeneren, planning, geheugen , emotie. 

Kleine hersenen

• Coördinatie van bewegingen
• Evenwicht
• Sterk geautomatiseerde handelingen
• Tijdschatting

Beïnvloeding van het zenuwstelsel

• Medicijnen, tabak, drugs en alcohol. 
• Remmen of prikkelen het doorgeven van impulsen. 
• Remmers: slaapmiddelen, kalmeringsmiddelen, morfine, opioïden, pijnstillers
• Stimulerend: xtc, cocaïne, speed, tabak, energiedrankjes
• Kunnen ook zintuig waarneming vervormen (xtc, hasj, wiet).
• Alcohol verdooft het zenuwstelsel

Verslaving

Afhankelijkheid aan een middel

Lichamelijke afhankelijkheid: je krijgt ontwenningsverschijnselen als je ermee stopt. Je lichaam protesteert. 

Geestelijke afhankelijkheid: je hebt het gevoel dat je niet zonder kunt. Je wordt down of onrustig. 

Aan het werk. Maak je samenvatting. 

Nog zin in een quizje?

De hersenstam stuurt belangrijke levensfuncties aan

1. Juist
2. Onjuist

In de grote hersenen

1. Worden prikkels vanaf je zintuigen verwerkt
2. Worden impulsen vanaf je zintuigen verwerkt
3. Worden bewegingen op elkaar afgestemd
4. Zetten prikkels om in impulsen

De kleine hersenen

1. Zorgen er voor dat je kunt zien
2. Zorgen voor een juiste hartslag en bloeddruk
3. Zorgen voor een juiste coördinatie
4. Zorgen voor de juiste emoties

Schuif de woorden naar de juiste plek

Grote hersenen

Kleine hersenen

Hersenstam

Ruggenmerg

Gevoelszenuwcel

Bewegingszenuwcel

Schakelcel

Gehoorzintuigcellen vangen geluiden op en zetten ze om in impulsen die naar de hersenen worden geleid.
Waar in de hersenen worden deze impulsen verwerkt tot een bewuste waarneming van geluid?

1. In de grote hersenen
2. In de hersenstam
3. In de kleine hersenen

Welke functies heeft de hersenstam niet?

1. Aansturen van hartslag, ademhaling bloeddruk en temperatuur.
2. Bewegingen coördineren.
3. Impulsen geleiden van ruggenmerg naar grote en kleine hersenen.
4. Impulsen geleiden van zenuwen in het hoofd naar grote en kleine hersenen.

Schakelcel

Cellichaam

Uitloper

Alcohol heeft invloed op:

1. alleen de grote hersenen
2. alleen de kleine hersenen
3. zowel de grote hersenen als de kleine hersenen
4. niet op de grote hersenen en ook niet op de kleine hersenen

Welk deel van de hersenen zorgt voor het coördineren van bewegingen?

1. Kleine hersenen
2. Grote hersenen
3. hersenstam
4. hypofyse

Aan het (huis) werk. 

Quayn 5.04 De hersenen

Lezen? blz 15 t/m 17