les 3 katrollen en takels

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Katrollen en takels

doel van de les

• Weten wat een vaste katrol is.
• Weten wat een losse katrol is.
• werking van een takel.
• Kunnen uitrekenen hoeveel de

       hijskracht minder wordt bij een takel.

• Kunnen uitrekenen hoeveel touw je extra

       moet doorhalen bij een takel.

Vaste katrol

Takel: systeem van katrollen en touwen om iets te verplaatsen

Losse katrol

Vaste katrol: verandert de richting van de kracht

Losse katrol: verandert de grootte van de kracht.

Wat is de werking van een vaste katrol?

1. het omdraaien van de kracht
2. het halveren van de kracht
3. het verdubbelen van de kracht
4. er gebeurt niets

De vermindering van de kracht 

bij een takel (klik op het plaatje)

In het filmpje is uitgelegd dat je naar het aantal touwen kunt kijken om uit te rekenen hoeveel keer de kracht die jij moet uitoefenen minder wordt. 

- 1 losse katrol en 1 vaste katrol, het gewicht (de last) hangt dus aan 2 touwen:  de hijskracht is 2 keer zo klein als het gewicht (de last Fz)

- 3 katrollen, het gewicht (de last) hangt dus aan 3 touwen: de hijskracht is 3 keer zo klein als het gewicht

- 4 katrollen, het gewicht (de last) hangt dus aan 4 touwen: de hijskracht is 4 keer zo klein als het gewicht

In dit plaatje zie ze 1 losse katrol.

De last is 600N.

Het gewicht (de last) hangt aan 2 touwen,

dus de hijskracht is 2 keer zo klein als de last dus 300N.

De toename van het doorhalen 

van het touw bij een takel

In het filmpje is uitgelegd dat je naar het aantal touwen kunt kijken om uit te rekenen hoeveel keer je meer touw moet doorhalen als de last omhoog gaat. 

- 1 losse katrol en 1 vaste katrol, het gewicht (de last) hangt dus aan 2 touwen:   je moet 2 keer zoveel meter touw doorhalen als de last stijgt

- 3 katrollen, het gewicht (de last) hangt dus aan 3 touwen:  je moet 3 keer zoveel meter touw doorhalen als de last stijgt

- 4 katrollen, het gewicht (de last) hangt dus aan 4 touwen:  je moet 4 keer zoveel meter touw doorhalen als de last stijgt

In dit plaatje zie je 1 losse katrol.

De last is 2,5 meter opgehesen.

Dus ik heb 2 X 2,5 = 5 meter touw doorgehaald.

Een verhuizer gebruikt een vaste katrol om een last van 800 N omhoog te hijsen over een afstand
van 6 m.
Wat is het voordeel van zo'n vast katrol?

1. Dan hoeft hij maar met 400 N aan het touw te trekken.
2. Dan hoeft hij minder arbeid te verrichten.
3. Het is gemakkelijker om het touw naar beneden te trekken dan de kist omhoog.
4. Hij hoeft dan maar 3m touw in te halen.

Bereken de trekkracht in D

1. 24 N
2. 12 N
3. 8 N
4. 6 N

Bereken hoeveel touw je moet inhalen als het gewicht 5 meter omhoog moet

1. 5 m
2. 10 m
3. 15 m
4. 20 m

Ik wil graag uitleg over