- Herhalingsles hfd 1`+ hfd 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 3

Herhalen hfd 1 en hfd 2

Leertips

• Wederopbouw

• SER: afspraken: harmoniemodel

1. Geleide loonpolitiek: werknemers

2. Geen prijsverhoging: werkgevers

3. Armoede bestrijden: regering

• Verzuiling/ ontzuiling 

• Loslaten geleide loonpolitiek: loongolf: consumptiemaatschappij

• Amerikanisering

• Bermtoerisme

• Gastarbeiders

Maken: oefentoets

Maken begrippenposters

• Harmoniemodel
• Verzuiling
• Bermtoerisme
• Consumptiemaatschappij
• Gastarbeider
  

(Tip: neem begrippenposters mee naar huis en maak deze. Op het SO komen verschillende begrippen voor)

Maken/ leren samenvatting

• Dit doe je in stilte.
• Samenvatting kan je laten controleren.

Samen met docent de oefentoets doornemen:

• Hoe geef je het beste antwoord op een geschiedenistoets
• Leertips

Korte bespreking oefentoets

Aan het werk! - I

• Na de oorlog moest Nederland opgebouwd worden.
  
• In de SER werden afspraken gemaakt voor de wederopbouw:

1. Afspraken over lonen en prijzen: geleide loonpolitiek
2. In ruil voor de lage lonen, verhoogde Nederlandse bedrijven de prijzen van hun producten niet.
3. Nederlandse regering zou met plannen komen om armoede tegen te gaan

Aan het werk! - II

Het samenwerken tussen de regering, werkgevers en werknemers om de lonen laag te houden noemen we ook wel het harmoniemodel.

• Hulp vanuit VS: Marshallplan: economisch plan om de wederopbouw te stimuleren.
• Economisch doel: wederopbouw stimuleren
• Politiek doel: landen uit handen van het communisme houden.

Het Amerikaanse Marshallplan had twee belangrijke doelen:

• Zorgen dat Europa weer wordt hersteld, zodat Amerika ook weer producten kan verkopen aan de Europeanen.
• Laten zien wie hun échte bondgenoot is: kies voor het kapitalisme van ons, en niet het communisme van de Sovjet-Unie!

Verzuiling

De welvaart stijgt - I

• Halverwege jaren 50: Nederlandse economie hersteld. 
• Geleide loonpolitiek wordt losgelaten (eerst deels, daarna volledig in 1963)

• Er komt een loongolf: een stijging van lonen.

• Uitkeringen stijgen ook mee. De overheid kon dit makkelijk betalen door twee redenen:

1. Er waren weinig werkelozen.
2. Door de ontdekking gasveld in Slochteren (1959): het gas wordt aan het buitenland verkocht.
   

De welvaart stijgt - II

Welvaart - mensen gaan meer geld uitgeven - geld voor luxeartikelen:

• Nederland wordt een consumptiemaatschappij.
  
• Mensen kregen steeds meer vrije tijd.

Eropuit!

• Door de toenemende welvaart krijgen steeds meer gezinnen in de jaren 50 en 60 een auto.
• Hierdoor neemt de mobiliteit toe.
• Mensen trekken er vaker op uit en kunnen op vakantie gaan.
• Meestal is dat kamperen in het eigen land, maar ook steeds meer mensen gaan met het vliegtuig op vakantie.

Lege kerken

In de jaren zestig gingen steeds minder mensen naar de kerk (secularisatie). Dit had verschillende oorzaken:

• Men ging de vrije tijd anders besteden: op zondag kon je ook andere dingen doen dan naar de kerk gaan.
  

• Door de televisie hoorden en zagen mensen ook andere denkbeelden die in de wereld speelden: men werd kritischer op de kerk.

• Meer mensen gaan in de stad wonen, waar ze minder naar de kerk gaan.

Amerikanisering

• De invloed van Amerika in Europa neemt niet alleen politiek toe: na de oorlog komen ook bedrijven als Coca Cola en Levi Strauss naar Nederland. 
• Hierdoor nemen ook in het dagelijks leven, zoals bijvoorbeeld in de kleding of de muziek, veel Nederlanders Amerikaanse gebruiken over.
• Dit heeft amerikanisering.

De Amerikaanse acteur James Dean wordt vaak genoemd als rolmodel voor de opstandige tiener: vetkuif, spijkerbroek en roken. Niet alleen de Amerikaanse jeugd nam zijn uiterlijk (en gedrag) over. Ook de Nederlandse jongeren, die zijn films in kleur in de bioscoop konden bekijken, vonden hem 'stoer'. De ouders spraken er, uiteraard, schande van! Lang heeft James Dean niet van zijn succes kunnen genieten: op 24-jarige leeftijd kwam hij bij een auto-ongeluk om het leven.

Gastarbeiders

• Door de stijgende welvaart is er in Nederland zoveel werk dat mensen uit andere landen worden gehaald om hier te werken. 
• Deze gastarbeiders (uit Marokko, Turkije, Spanje en Italië) doen hier ongeschoold werk. 
• Kennis van de Nederlandse taal of cultuur was niet nodig om het werk te kunnen doen: de mensen waren te gast en zouden weer teruggaan.