AFP blok 1.1 week 2 les 1

• AFP
• MBO
• Studiejaar 1

AFP blok 1.1 les 2

Lesinhoud

• Celstofwisseling, levensloop van de cel

       A&F module 2 hoofdstuk 3 en 4

• Dekweefsel

       A&F module 3 hoofdstuk 1

• Bouw en functie van de huid                                                                                        A&F module 9 hoofdstuk 1

Downloaden: LessonUp app

Hoe heet de buitenkant van de celkern?

1. chromosoom
2. celmembraan
3. kernmembraan
4. mitochondriën

Hoe heet de energie centrale van de cel?

1. Lysosomen
2. Mitochondriën
3. Ribosomen
4. Golgicomplex

Hoe heten de onderdelen in een cel?

1. Organen
2. Mitochondriën
3. Lysosomen
4. Organellen

Elke cel is hetzelfde, opbouw en uiterlijk.

1. Waar
2. Niet waar

De kernmembraan bevat geen poriën.

1. Waar
2. Niet waar

Cijferopbouw

• week 3: opdracht
• week 5: toets  cellen, huid, pathologie huid
• week 8 opdracht
• week? eindtoets
• opdracht niet ingeleverd (op tijd) = 1
• toets zonder geldige reden gemist = 1

Celstofwisseling / metabolisme

Module 2, hoofdstuk 3

• Opbouwstofwisseling / assimilatie
  

Anabole reactie: kleine moleculen worden samengevoegd tot grotere moleculen

• Afbraakstofwisseling / dissimilatie
  

katabole reactie: grote moleculen worden omgezet in kleine moleculen

• Verbranding / aerobe dissimilatie: in de cel wordt energie verkregen met behulp van zuurstof

Glucose+zuurstof=energie+water+koolstofdioxide

• Anaerobe dissimilatie: in de cel wordt energie verkregen zonder hulp van zuurstof. Nadeel: brengt minder energie op en meer afvalstoffen
  

Glucose= energie+melkzuur+water

• Energie in de cel
  

ADP+P (fosfaat)+energie=ATP

ADP: Adenosinedifosfaat, ATP: Adenosinetrifosfaat

Enzymen

Enzymen:

versnellers van scheikundige reacties

Eiwitten

Worden door de cel gemaakt

Reactie specifiek

Temperatuur specifiek

Zuurgraad specifiek

Co-enzym= hulpstof

Stofnaam+ase: amylase splitst amylum (zetmeel)

Levensloop van de cel

Module 2 hoofdstuk 4

Mitose

Celdeling / mitose

46 chromatide draden worden gekopieerd

De chromatide zit vast aan de chromosoom bij de centromeer

Centrosoom verdubbelt: er zijn nu 4 centriolen

Centrosomen vormen spoeldraden en de chromatiden rollen zich op tot chromosoom

Kernmembraan en kernlichaampjes verdwijnen

Chromosomen rangschikken zich midden in de cel: equatoriaal vlak

Centrosomen komen bij de polen van de cel en er zitten spoedraden een de centromeren

Spoeldraden trekken centromeren uit elkaar, chromatiden gaan mee, alle chromosomen worden daardoor in 2 identieke chromatiden gesplitst

Insnoering ter plaatse equatoriaal vlak

Kernmembraan wordt gevormd, kernlichaampjes worden zichtbaar

Evt voor thuis: Biologiepagina: Video Mitose (NB je hoeft niet alle genoemde fases te kennen)

Differentiatie & specialisatie

• Differentiatie:
  

Een cel gaat veranderingen in bouw vertonen op basis van de functie die de cel moet gaan uitoefenen.

Anatomisch begrip

• Specialisatie:
  

Een gedifferentieerde cel kan zich specialiseren

De cel kan een specifieke taak uitvoeren

Fysiologisch begrip

• Stamcellen

Bevinden zich in organen, zijn nauwelijks gedifferentieerd, zij kunnen zich delen en zorgen voor nieuwe cellen, bevinden zich in het voorstadium van waartoe de cellen die zij voortbrengen zich zullen differentiëren.

Dekweefsel

Module 3, hoofdstuk 1

Dekweefsel / Epitheel

• geen tussencelstof
• geen bloedvaten, voedingsstoffen uit weefsel
• 1 kant blootgesteld aan de omgeving/vrije kant
• basaalmembraan
• levenslang vermogen om te delen ivm snelle slijtage

Functies dekweefsel

• Bescherming tegen chemische stoffen/ziekteverwekkers
• Transport: stoffen vanuit de omgeving kunnen bij de organen komen
• Afscheiding van stoffen: secretie van bijvoorbeeld slijm 

Eenlagig dekweefsel

• Plaveisel epitheel: platte cellen met een groot oppervlak. Bescherming en transport, longblaasjes
• Kubisch epitheel: blokvormige cellen, afscheiding van stoffen, klier wanden
• Cilindrisch epitheel: langwerpige kokervormige cellen, transport en afscheiding van stoffen, microvilli darmwand
• Trilhaar epitheel: hoge slanke cellen met aan de vrije kant trilhaar, altijd vergezeld van slijm producerende cellen, luchtwegen

Meerlagig dekweefsel

• Verhoornend plaveisel epitheel: kubisch, onderste laag deelt continue, bovenste laag wordt steeds platter en steviger door hoornstof, daardoor gaat de cel dood, daardoor buitenste laag ondoordringbaar, bescherming,  opperhuid
• Niet verhoornend plaveisel epitheel: hetzelfde principe behalve de verhoorning, bescherming, met veel slijmcellen, slijmvlies mondholte
• Overgangsepitheel: enkele lagen kubische of bolvormige cellen, kunnen vervormen zonder te beschadigen, rekbaar, blaaswand

Klierepitheel

• alleen secretie functie, daardoor dieper gelegen dichtbij goed doorbloed weefsel
• Exocriene klieren : afvoerbuis, externe secretie, buisvormig/trosvormig, maagsapklieren, talgklieren
• Endocriene klieren: geven af aan de bloedbaan, interne secretie, hormonen, schildklier

Afscheidings product met werking

• Vet: soepel en waterafstotend
• Water: oplosmiddel en koelmiddel
• Slijm: glijmiddel, transportmiddel, bescherming
• Enzymen: voedselvertering
• Moedermelk: voeding

Bouw en functie van de huid

module 9, hoofdstuk 1

Functies van de huid:

• Bescherming: belangrijkste functie                                       mechanische krachten: schuren                                                                                                                                 chemische invloeden: zeep                                                                                                                                           binnendringen ziekte verwekkers                                                                                                                               te veel UV straling                                                                                                                                                               uitdroging
• Handhaving lichaamstemperatuur
• Uitscheiding
• Waarneming
• Aanmaak vitamine D

Bouw van de huid / cutis

Epidermis / dermis

Opperhuid / epidermis

• Kiemlaag : stratum germinativum, verankerd in het basaalmembraan, stamcellen, pigment cellen (melanine), dermispapillen, hier kan huidkanker onttaan. 
• Stekelcellenlaag: stratum spinosum, stevighuid, hoeveelheid melanine hier bepaald huidskleur
• Korrellaag: stratum granulosum, maken hoornstof (keratine)
• Heldere laag: stratum licidum, platte cellen vol met hoonstof
• Hoornlaag: stratum corneum, 15-20 lagen platte dode cellen, . Eelt, patroon dermispapillen loopt door tot in huidlijsten
• Moedervlek / naevus maternus:opeenhoping van pigmentcellen die veel melanine produceren
• Sproeten / Efeliden: ophoping melanine.

Lederhuid / dermis

Onderhuid

• aanwezigheid van lymfevaten, bloedvaten en zenuwcellen
• Reticulaire laag: stratum reticulare, hoog gehalte collagene vezels, gerangschikt in ruitjes reticulum, splijtlijnen
• Papillaire laag : stratum papillare, veel dermis papillen, bloedvaten en zenuwcellen, fijne collageen en elastische vezels
• Onderhuid / subcutis: geen onderdeel van de huid, losmazig bindweefsel, onderhuids vetweefsel, warmte isolatie, reserve brandstof, stootkussen

Bijzondere huidstructuren

• Haren: haarwortel, haarschacht, haarzakje, haarbulbus, haarpapil, haarspier
• Nagels: nagelbed, nagelwalnagelriem, nagelwortel, lunula
• Borstklieren: melkklieren, tepel 

Doorbloeding van de huid

• Subpapillaire vaatnetwerk : lederhuid
• Cutane vaatnetwerk: grens lederhuid en onderhuids bindweefsel
• Fasciale vaatnetwerk: tussen onderhuids bindweefsel en onderliggend weefsel
• Anastomose: verbindend bloedvat tussen de verschillende vaatstelsels

Hoe vonden jullie de les?
Tips & tops?