week 5; nierinsufficiëntie

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Nierinsufficiëntie

Hoe zitten jullie erbij ?

Deze les

11 uur; korte terugblik vorige les

11.05 uur; Wat weten jullie al van nierinsufficiëntie ?

11.10 uur; opdracht anatomie urinewegen + nabespreken

11.25 uur; theorie nierinsufficiëntie

11.40 uur; opdracht casus + nabespreken

11.55 uur; evaluatie en volgende week

12 uur; einde van de les

Lesdoelen

• Je beschrijft de anatomie en functie van de urinewegen + nieren. 
• Je benoemt de oorzaken van nierinsufficiëntie. 
• Je legt uit wat het verschil is tussen acute en chronische nierinsufficiëntie. 
• Je legt aan de hand van een casus uit welke zorg belangrijk is bij een cliënt met nierinsufficiëntie.
• Je herkent de symptomen van nierinsufficiëntie en legt uit welke wijzen op complicaties.
• Je reflecteert op de lesdoelen en beoordeelt of je ze hebt behaald. 
• Je benoemt welke onderwerpen je nog verder moet oefenen.

B1-K1-W1 Onderkent de gezondheidstoestand op somatisch en psychosociaal gebied

Waar ging het vorige week ook al weer over ?

Nierinsufficiëntie betekent

1. Nierontsteking
2. Nierfalen
3. Nierbekkenontsteking
4. Nier obstructie

Voorkennis

Wat weet je al over nierinsufficiëntie ?

Praktijkervaring ?

Opdracht anatomie urinewegen en nieren

• Vul de juiste termen in bij de tekening van de urinewegen en de nier
• Beantwoord de vraag; wat zijn de verschillen tussen man en vrouw?

Kies je eigen niveau;

1. je vult de termen zelf in bij de tekening zonder hulp
2. je zet de termen op de juiste plaats in de tekening 
3. Ben je snel klaar, en wil je extra uitdaging; benoem dan ook de latijnse termen !

                                                                                                    glomeruli

Hoeveel hebben we er denken jullie ?

Latijnse termen

Blaas - Vesica urinaria

Urineleider - Ureter

Nieren - Renes

Plasbuis - Urethra

Nierslagader - Arteria renalis

Nierbekken - pyelum

Nierschors  - Cortex renalis

Urineleider - Ureter

Niermerg - Medulla renalis

Wat doen de nieren ?

1. afvalstoffen verwijderen, vochtbalans bijhouden
2. urine produceren
3. afvalstoffen verwijderen, vochtbalans bijhouden, zouten en mineralen in balans houden, hormonen maken
4. zouten en mineralen in balans houden, hormonen maken

Wat doen de nieren ?

1. Afvalstoffen verwijderen : De nieren halen afval uit het bloed en maken urine (zoals ureum en creatinine)
2. Vochtbalans regelen : Ze zorgen ervoor dat je niet te veel of te weinig vocht in je lichaam hebt.
3. Zout en mineralen in balans houden: De nieren zorgen voor de juiste hoeveelheid zout, kalium en andere stoffen in je bloed.
4. Hormonen aanmaken: Ze maken stoffen die helpen bij de bloeddruk, behoud van de botten en de aanmaak van rode bloedcellen. 

Hormonen

• Erytropoëtine (EPO): Stimuleert de aanmaak van rode bloedcellen
• Renine: Reguleert de bloeddruk

Vitamine D

• Vitamine D moet door de nieren actief worden gemaakt voordat je lichaam het kan gebruiken. 
• Zonder deze hulp van de nieren kan je lichaam minder goed calcium opnemen, wat belangrijk is voor sterke botten en tanden.
•  Als de nieren niet goed werken, kun je dus problemen krijgen met je botten.

Hoe werken de nieren

Filtratie (filteren):

De nieren filteren bloed in de nierfilters (glomeruli). Hierbij worden afvalstoffen, overtollig water en zouten uit het bloed gehaald en vormen samen de voorurine.

Reabsorptie (terugopname) :

In de nierkanaaltjes (tubuli) halen de nieren nuttige stoffen zoals water, glucose en zouten uit de voorurine terug naar het bloed. Dit zorgt ervoor dat je niet te veel belangrijke stoffen verliest.

Secretie (uitscheiden):

De nieren voegen actief afvalstoffen toe aan de voorurine in de nierkanaaltjes. Dit helpt om het bloed schoon te houden.

Excretie (afvoer):

De nieren voeren de uiteindelijke urine, met afvalstoffen en overtollig vocht, af naar de blaas via de urineleiders. Dit is de laatste stap in het verwijderen van afval uit het lichaam.

Nierinsufficiëntie

=Nierfalen

Nierinsufficiëntie betekent dat de nieren niet goed functioneren. 

Afhankelijk van de oorzaak en snelheid van achteruitgang onderscheiden we twee vormen: acuut en chronisch.

Acute nierinsufficiëntie

Plotselinge achteruitgang van de nierfunctie, meestal binnen uren tot dagen.

Oorzaken:

• Verminderde bloedtoevoer: Door uitdroging, lage bloeddruk of een hartprobleem.
• Beschadiging van de nier zelf: Door infecties, vergiftiging (zoals zware metalen), of medicatie (zoals NSAID’s).
• Blokkade in de urinewegen: Door nierstenen, een vergrote prostaat, of een tumor.

Symptomen acuut nierfalen

• Minder plassen of helemaal niet meer plassen.
• Zwellingen in benen, enkels of gezicht.
• Misselijkheid, vermoeidheid, en soms verwardheid.

Behandeling

Afhankelijk van de oorzaak;

• Infuus bij uitdroging.
• Medicijnen om bloeddruk te verhogen of te verlagen.
• Operatie om een blokkade te verwijderen.

Niervervangende therapie

Dialyse

• Hemodialyse
• Peritoneaaldialyse

Transplantatie

Niertransplantatie

• Levende donor
• Overleden donor

Kijktip !

Five days inside

Videoland

Seizoen 7 aflevering 3

Orgaandonatie (overleden en levende donor)/ transplantatie

chronisch nierfalen kan veroorzaakt worden door

1. hoge bloeddruk
2. diabetes
3. allemaal
4. langdurig gebruik van NSAID

Chronische nierinsufficiëntie

Langzame, blijvende achteruitgang van de nierfunctie. De schade is vaak onomkeerbaar.

Oorzaken:

• Hoge bloeddruk (hypertensie): Beschadigt de kleine bloedvaten in de nieren.
• Diabetes: Hoge bloedsuikerspiegels beschadigen de nierfilters.
• Langdurig medicatiegebruik: Zoals pijnstillers (NSAID’s).

Symptomen chronisch nierfalen

• Vermoeidheid en zwakte door bloedarmoede (door minder EPO).
• Jeuk door ophoping van afvalstoffen (ureum).
• Zwelling in benen en voeten door vochtophoping.
• Minder eetlust en soms een metaalachtige smaak in de mond.

Behandeling

• Aanpassen van voeding (minder zout, eiwitarm dieet).
• Medicatie om bloeddruk of bloedsuikers te reguleren.
• Dialyse of niertransplantatie in ernstige gevallen.

Gevolgen van nierinsufficiëntie

• Ophoping van afvalstoffen: Dit kan leiden tot vermoeidheid, misselijkheid, en zelfs levensgevaarlijke complicaties.
• Vochtophoping: Verhoogt de bloeddruk en kan leiden tot zwelling en kortademigheid.
• Verstoorde mineraalbalans: Dit kan hartritmestoornissen of botontkalking veroorzaken.
• Hormonale problemen: Minder EPO leidt tot bloedarmoede, en minder actieve vitamine D veroorzaakt zwakke botten.

Belangrijkste verschillen acuut en chronisch

• Tijdsverloop:

Acuut nierfalen: Snel en plotseling.

Chronisch nierfalen: Geleidelijk en vaak onopgemerkt in het begin.

• Omkeerbaarheid:

Acuut nierfalen kan met behandeling volledig herstellen.

Chronisch nierfalen is progressief en vaak onomkeerbaar.

• Symptomen:

Acuut: Intenser en meer uitgesproken.

Chronisch: Vaak subtieler totdat de nierfunctie ernstig is aangetast.

Aandachtspunten in de zorg

• Signaleren van klachten:

Let op veranderingen in urine (kleur, geur, hoeveelheid).

• Observeer zwellingen en symptomen zoals jeuk, vermoeidheid, en minder eetlust.
• Ondersteuning bij voeding en vocht:

Volg de dieetadviezen op (bijvoorbeeld minder zout of vocht).

• Motiveer cliënten om genoeg te drinken of juist minder als dat nodig is.
• Medicatiebewaking:

Controleer of cliënten hun medicijnen goed innemen (bijv. bloeddrukverlagers).

Casus: Meneer De Groot (63 jaar)

Meneer De Groot heeft al enkele jaren chronische nierfalen. Hij woont in een zorginstelling en heeft dialyseafspraken drie keer per week. Vandaag merk je tijdens je dienst dat hij zich niet lekker voelt. Hij klaagt over vermoeidheid, misselijkheid en zwelling in zijn enkels. Zijn huid is bleek en hij zweet meer dan normaal. Je besluit zijn vitale functies te meten.

Vitale functies:

Bloeddruk: 90/60 mmHg 

Pols: 115 

Temperatuur: 36,8°C 

Saturatie: 95% 

Urineproductie: 200 ml in de afgelopen 24 uur 

Hulp nodig ?; EWS kaartje (vitale functies

Extra uitdaging; beantwoord de extra vraag over medicatie

Theorie boeken

Malmberg, Take Care

Handboek Anatomie/fysiologie/pathologie

deel A en B

Urinewegen en aandoeningen urinewegstelsel

Lesdoelen behaald ?

• Je beschrijft de anatomie en functie van de urinewegen + nieren.
  
• Je benoemt de oorzaken van nierinsufficiëntie.
  
• Je legt uit wat het verschil is tussen acute en chronische nierinsufficiëntie.
  
• Je legt aan de hand van een casus uit welke zorg belangrijk is bij een cliënt met nierinsufficiëntie.
  
• Je herkent de symptomen van nierinsufficiëntie en legt uit welke wijzen op complicaties.
  
• Je reflecteert op de lesdoelen en beoordeelt of je ze hebt behaald.
  
• Je benoemt welke onderwerpen je nog verder moet oefenen.

Volgende week

Aandoeningen maag-/darmstelsel

Welke ?

Doorlezen Malmberg, take care, handboek Anatomie/fysiologie/pathologie deel A en B, aandoeningen van het maag-/darmstelsel

Denk aan de theoretische toets eind deze periode !

Dank voor jullie aandacht !