Hst. 3 globalisering

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Globalisering  Par. 1 t/m 3

Weet je het nog?

Globalisering heeft meerdere dimensies. Welke?

Voorbeeld van elk? 

Globalisering

• In de wereldwijde communicatie is veel veranderd
• Er is een toenemende mate van economische, politieke en culturele samenhang op wereldschaal

Relatie met veranderende communicatie?

V. Kobus - 2022

Minder last van tijdzones?

Politiek

•  Samenwerking tussen landen na de Tweede Wereldoorlog
• Verenigde Naties (VN) werden opgericht
  

Cultureel

- Door migratie en toerisme

- Door verschillende vormen van communicatie

Wereldwijde beïnvloeding van culturen

• muziek en televisie
• feesten en feestdagen
• religieuze uitingen
• voedsel

Quizvraag

Welke feestdagen worden in Nederland gevierd als gevolg van culturele globalisering?

Economisch

• verregaande samenwerking tussen landen
• groeiende afhankelijkheid van landen, ook van lagelonenlanden

In het overzicht van de export van Nederland  staat China slechts op de 9e plaats. Hoe kan dat?

Welke exportproducten van Nederland zou je niet meteen verwachten bij zo'n rijk land?
Waarom niet?

V. Kobus - 2022

1. Grondstoffen
2. Voedsel
3. Machines
4. Chemische producten

Quizvraag

Nederland verdient veel geld met de export van bloemen. Noem (minstens) 2 redenen waarom dat in de toekomst moeilijker zal worden. 

0

Globalisering

1. Het doorgaande proces van internationale uitwisseling van mensen, goederen, geld ect.
2. Het geld dat alle inwoners van een land in een jaar samen verdienen.
3. Het maken van goederen met behulp van machines in een fabriek
4. Alle bedrijven die zich bezighouden met het verlenen van diensten.

Par 3: wereldwijde netwerken

• Je begrijpt de rol van netwerken.
• je begrijpt waarom relatieve afstanden steeds kleiner worden. 

Tijd-ruimte compressie is:

1. Proces waarbij de absolute afstand steeds langer wordt.
2. Proces waarbij de absolute afstand steeds korter wordt.
3. Proces waarbij landen steeds meer met elkaar gaan handelen.
4. Proces waarbij de relatieve afstand tussen twee plaatsen door moderne transport- en informatietechnologie daalt.

Wat zijn voorbeelden van tijd-ruimte compressie?

1. De afstand van Hilversum naar Amsterdam is 30 km
2. Mijn nieuwe Nikes uit de VS komen morgen aan.
3. Morgen vlieg ik in 8 uur tijd naar New York
4. Ik ga met mijn ouders een week naar Bali in de voorjaarsvakantie.

Wat is het verschil tussen absolute en relatieve afstand?

1. Er is geen verschil
2. Absoluut is afstand in tijd, relatief is afstand hemelsbreed in km
3. Absoluut is hemelsbreed in km, relatief is afstand in tijd
4. Absoluut is in kilometers, relatief is in procenten

Leerdoelen

• Je kan uitleggen dat globalisering leidt tot de internationale arbeidsverdeling.
  
• Je kent de voor- en nadelen van de internationale arbeidsverdeling.
  
• Je kent de rol van multinationale ondernemingen bij het ontstaan van een arbeidsverdeling.

Arbeidsverdeling

• Globalisering zorgt voor internationale arbeidsverdeling

    ->  wereldwijde specialisatie waarbij ieder land produceert 

      waar het goed in is

Global shift

Verschuiving van het economisch zwaartepunt in de wereld.

Laatste decennium: global shift naar pacific Rim (rond Grote oceaan)

Global Shift

• Opkomst semiperifere landen
• Uitschuiving dienstensector
• verschuiving economisch zwaartepunt/global shift

Global shift

Het economische zwaartepunt schuift naar het (Zuid)oosten van Azië.

Global Shift

Schaalvoordelen (1)

• Hoofddoel van een multinational: winst maken
  
• Schaalvoordeel: afname van de kosten per product  wanneer een bedrijf meer en efficiënter produceert

Schaalvoordelen

- Schepen en vliegtuigen worden steeds groter en kunnen dus meer meenemen. (schaalvoordelen: op zo'n containerschip met 10.000 grote containers werkt maar 13 man personeel)

- Kosten per product dalen

- Steeds goedkoper om producten ergens anders te laten maken

Handel in voedsel

Ontstaat door uitwisseling door complementariteit & comparatieve voordelen:

Bv: NL produceert goedkoop aardappels, maar duur soja / Brazilië produceert goedkoop soja en duur aardappels  --> handel.

Landen gaan specialiseren = regionale specialisatie

Beïnvloeding door klimaat, subsidies, lage lonen, etc.

Comparatieve voordelen

Elk land heeft wel unieke kenmerken die een voordeel bieden ten opzichte van een ander land

Bijvoorbeeld:

1. Laag loon

2. Geen/slechte arbeidswetgeving

3. Belastingvoordelen

4. Minder milieueisen 

Etc..

De invloed van multinationale ondernemingen (1)

• Voor lagelonenlanden:

    - inkomsten en werkgelegenheid

    - slechte onderhandelingspositie

    - lonen, arbeidsvoorwaarden en milieuregels onder druk

    - kleine bedrijven in deze landen kunnen niet concurreren

• Voor welvarende landen:
  

    - hoofdkantoren en onderzoeksafdelingen

    - hightechindustrie

Europese landbouw en de wereld

Vrijhandel

Protectionisme

WTO

Fort Europa

Protectionisme of vrije handel

• Protectionisme

Regels om de eigen handel te beschermen.

• Vrij handel

Geen regel, er is sprake van vraag en aanbod. concurrentie

Protectionisme en vrijhandel

Protectiemaatregelen

• invoerrechten
• invoerquotum
• invoerverbod
• exportsubsidie

Vrijhandel

• bijv. Europa
• vrijhandelszones
• WTO

Vrijhandelszones:

Groepen landen die geen onderlinge protectiemaatregelen hebben. 

A form of protectionism with sugar

bescherming

Protectionisme: 

maatregelen die gericht zijn op bescherming van de eigen handel en industrie (- invoerrechten) 

Isolationisme:
een land sluit zich doelbewust af van de buitenwereld
(- land bemoeit zich niet met de wereldhandel)