Les 7: Hoogteligging

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Welkom bij Aardrijkskunde! 

Startklaar:

• Jas uit, tas op de grond
• telefoon en oortjes weg
• Laptop dicht op tafel
• schrift, pen + kladpapier op tafel   

Wat gaan we doen?

Wat heb je nodig om successvol te zijn deze les:

• Opgeladen laptop
• Netjes aantekeningen & opdrachten maken
• Rust tijdens de uitleg

Wat gaan we vandaag doen?

• Mega terugblik op lessonUp
• Uitleg en aantekeningen maken 
• Oefenen 

Wat hebben we tot nu toe besproken?

Periode 1	Periode 2
. . . . . .

Terugblik oefening

Log in op LessonUp! 

Wat voor type kaart is dit:

1. Thematische kaart
2. Overzichtskaart
3. Plattegrond
4. Dit is geen kaart

Hoe heet de lijn die de wereld in noorderlijk halfrond en zuidelijk halfrond verdeeld?

1. Noordpoolcirkel
2. Nulmeridiaan
3. Evenaar
4. Steenbokskeerkring

Hoe heet de lijn die de wereld in westerlengte en noorderlengte verdeeld?

1. Noordpoolcirkel
2. Nulmeridiaan
3. Evenaar
4. Steenbokskeerkring

Hoe heet dit:

1. Titel
2. Legenda
3. Schaal
4. Noordpijl

A

B

C

Aardkern

Aardkorst

Aardmantel

Waarom is de mantel gedeeltelijk vloeibaar?

1. Omdat de druk er lager is
2. Omdat het er heel warm is
3. Omdat het koud is in de mantel

Aardplaten bewegen

uit elkaar

Aardplaten bewegen

tegen elkaar

Aardplaten bewegen

langs elkaar

Aardplaten bewegen

onder elkaar

Divergent

Convergent

Transform

Zet het plaatje van het landschap bij de juiste plek op de wereld.

Welk landschap zie je hier?

1. Savanne
2. Loofwoud
3. Taiga
4. Tropisch regenwoud

Welk landschap zie je hier?

1. Taiga
2. Savanne
3. Toendra
4. Woestijn

Polaire zone

Boreale zone

Gematigde zone

Subtropische zone

Aride Zone

Tropische zone

Sleep de landschapszones naar het juiste gebied

Klimaten op aarde kan je indelen in 5 groepen, A B C D & E. Dit systeem heet het ....

1. systeem van Köppen
2. systeem van de Graaf
3. klimaatsysteem
4. meridiaansysteem

Bij welk klimaat is het altijd warm en altijd regen het gehele jaar door?

1. A: tropisch regenwoudklimaat
2. B: Droog klimaat
3. C: Maritieme klimaat
4. D: continentaal klimaat

Bij welk klimaat zijn er grote verschillen tussen zomer en winter temperatuur

1. A: tropisch regenwoudklimaat
2. B: Droog klimaat
3. C: Maritieme klimaat
4. D: continentaal klimaat

Terugblik: Klimaatgrafieken

Tropisch klimaat:

A

B

C

D

Breedteligging betekent...

1. op welke lengtegraad een locatie ligt
2. op welke breedtegraad een locatie ligt
3. hoe dik de mensen zijn op een locatie
4. hoe groot een locatie is

Hoe dichter een locatie bij de 0-graden breedte ligt hoe...

1. warmer
2. kouder

Wat hebben we tot nu toe besproken?

Periode 1	Periode 2
Soorten kaarten Kaartelementen Breedte- en lengtegraden Lagen van de aarde Plaatbewegingen 3 oorzaken van Plaatbewegingen	Landschapszones Klimaatzones (Köppen) Klimaatgrafiek Breedteligging

Uitleg & Aantekeningen maken

Doe je laptop weg en pak je map/schrift erbij!

      Lesdoel van vandaag

Aan het einde van de les: 

• weet je wat hoogteligging betekent
• kan je de invloed van hoogteligging op het landschap uitleggen (hoogtegordels)
• kan je aanwijzen wat de loef- en de lijzijde is van een berg
• kan je de invloed van de loef- of lijzijde op de neerslag uitleggen. 

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Voorkennis

1. De leerlingen weten wat  reliëf is.

2. De leerlingen weten wat klimaat is.

3. De leerling weet wat een klimaatfactor is. 

Welke voorkennis is nodig voor het doel.
Controleer of de leerlingen deze voorkennis beheersten door het stellen van Controle van Begrip vragen

Klimaatfactoren

Klimaatfactoren zijn factoren die bepalen hoe het weer en klimaat in verschillende delen van de wereld zijn:

- Breedteligging

- Hoogteligging:  Hoogte verschillen & Reliëf

- Windrichtingen

- Zeestromen

Leerdoel 1

• weet je wat hoogteligging betekent
• kan je de invloed van hoogteligging op het landschap uitleggen (hoogtegordels)

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Invloed hoogteligging

Temperatuur daalt met stijgende hoogte (~6°C per 1000 m).

Hoogtegordels: verschillende vegetatiezones op een berg.

Hoogteligging = hoe hoog is een gebied

Hoe hoger, hoe .......

1

2

3

4

5

Eeuwige sneeuw

Rotsgordel

Alpenweiden

Naaldboomgordel

Loofboomgordel

Leerdoel 2

• kan je aanwijzen wat de loef- en de lijzijde is van een berg
• kan je de invloed van de loef- of lijzijde op de neerslag uitleggen. 

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Invloed reliëf

Loefzijde:

De zijde van een berg waar de wind tegenaan waait en neerslag veroorzaakt.

Lijzijde:

De zijde van een berg die uit de wind ligt, vaak droger door regenschaduw.

Wat is het belangrijkste kenmerk van de loefzijde van een berg?

1. Het is de kant waar de lucht stijgt en neerslag valt.
2. Het is de kant waar de lucht daalt en opwarmt.
3. Het is de droge kant van de berg.
4. Het is de kant waar de wind vanaf waait.

Waarom valt er aan de lijzijde van een berg minder neerslag dan aan de loefzijde?

1. . De lucht stijgt aan de lijzijde, waardoor er minder regen valt.
2. De lucht is al veel vocht kwijtgeraakt en daalt, waardoor het opwarmt.
3. Aan de lijzijde is het kouder, waardoor er minder verdamping is.
4. De lijzijde ligt meestal dichter bij de zee, waardoor het droger is.

Korte afsluiting

hoogteligging

hoogtegordel

Loefzijde

Lijzijde

Aanlandige wind

Aflandige wind

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

      Lesdoel check

Aan het einde van de les: 

• weet je wat hoogteligging betekent
• kan je de invloed van hoogteligging op het landschap uitleggen (hoogtegordels)
• kan je aanwijzen wat de loef- en de lijzijde is van een berg
• kan je de invloed van de loef- of lijzijde op de neerslag uitleggen. 

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Leerdoelen check

• 5 vragen beantwoorden, individuel & in stilte
• Heeft iedereen genoeg kladpapier om wat vragen te beantwoorden?

Beantwoord de vragen

1. wat betekent hoogteligging?
2. wat voor invloed heeft de hoogteligging op de vegetatie (planten)? Benoem de hoogtegordels. 
3. Teken een berg waar vanaf 1 kant wind komt. 
4. Schrijf aan welke kant de loef- en lijzijde is. 
5. Leg uit waarom er aan 1 kant van de berg regen valt.   

Wat hebben we tot nu toe besproken?

Periode 1	Periode 2
Soorten kaarten Kaartelementen Breedte- en lengtegraden Lagen van de aarde Plaatbewegingen 3 oorzaken van Plaatbewegingen	Landschapszones Klimaatzones (Köppen) Klimaatgrafiek Breedteligging Hoogteligging Zee & Windstromen Klimaatverandering

Oefenen met begrippen

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen